Με το πρώτο κουδούνι να ηχεί παραδοσιακά στις 11 Σεπτεμβρίου, η σχολική χρονιά στην Ελλάδα ξεκινά πάντα με την τελετή του αγιασμού. Η επιλογή της ημερομηνίας δεν είναι τυχαία. Καθιερώθηκε με υπουργική απόφαση στις αρχές της δεκαετίας του ’80 και παραμένει σταθερή έκτοτε, δίνοντας ένα σαφές πλαίσιο στο εκπαιδευτικό ημερολόγιο.
Η 11η Σεπτεμβρίου συμπίπτει με την έναρξη του εκκλησιαστικού έτους (1 Σεπτεμβρίου με το παλαιό ημερολόγιο), κάτι που προσέδωσε εξαρχής έναν συμβολισμό στη σύνδεση Εκκλησίας και σχολείου. Ο αγιασμός που τελείται την ημέρα εκείνη λειτουργεί ως «τελετουργική πύλη» προς τη νέα χρονιά.
Πρακτικά, η ημερομηνία αυτή τοποθετεί την αρχή της σχολικής χρονιάς αμέσως μετά το τέλος του καλοκαιρινού διαλείμματος, αφήνοντας χρόνο για τις οικογένειες να επιστρέψουν από τις διακοπές και για τις εκπαιδευτικές υπηρεσίες να ολοκληρώσουν τις μεταθέσεις και τις τοποθετήσεις των εκπαιδευτικών.
ΆλλαΣχετικά άρθρα
Οι μαθητές επιστρέφουν συνήθως στα θρανία με μια πρώτη, σύντομη μέρα γνωριμίας και την παραλαβή των βιβλίων, ενώ το κανονικό ωρολόγιο πρόγραμμα αρχίζει λίγες ημέρες αργότερα.
Παρά τις κατά καιρούς συζητήσεις για πιθανή αλλαγή, είτε για να παραταθεί η τουριστική περίοδος είτε για να υπάρξει καλύτερη σύνδεση με τα ακαδημαϊκά ημερολόγια του εξωτερικού, η 11η Σεπτεμβρίου έχει καθιερωθεί στη συνείδηση μαθητών, γονέων και εκπαιδευτικών ως η «σταθερή ημερομηνία επιστροφής».
Η μέρα αυτή, περισσότερο από ημερομηνία, λειτουργεί ως σημείο αναφοράς: το τέλος της ανεμελιάς του καλοκαιριού και η αρχή μιας νέας διαδρομής μάθησης και προσδοκιών.
19ος αιώνας: Σχολεία και αγροτικός κύκλος
Στα πρώτα χρόνια του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, η εκπαίδευση συνδεόταν με τον αγροτικό ρυθμό ζωής. Τα σχολεία ξεκινούσαν συχνά στα τέλη Σεπτεμβρίου ή ακόμη και τον Οκτώβριο, ώστε οι μαθητές —ιδίως στην ύπαιθρο— να έχουν ολοκληρώσει τις αγροτικές εργασίες του φθινοπώρου, όπως τον τρύγο. Δεν υπήρχε τότε ενιαία ημερομηνία. Κάθε περιοχή της ελληνικής επικράτειας μπορούσε να προσαρμόζει την αρχή του σχολικού έτους στις τοπικές ανάγκες.
Μεσοπόλεμος: Σταθεροποίηση στις αρχές Οκτωβρίου
Καθώς το εκπαιδευτικό σύστημα οργανωνόταν και αποκτούσε ενιαία μορφή, η έναρξη της χρονιάς τοποθετήθηκε γύρω στις αρχές Οκτωβρίου. Οι μαθητές επέστρεφαν στα θρανία συνήθως την 1η ή τη 3η Οκτωβρίου, με σκοπό να υπάρχει ένας πιο συμπαγής κύκλος μαθημάτων μέχρι το τέλος Μαΐου ή τα μέσα Ιουνίου.
Δεκαετία του ’60: Σεπτεμβριανή μετατόπιση
Από τη δεκαετία του 1960, άρχισε σταδιακά να επικρατεί η έναρξη τον Σεπτέμβριο. Οι εκπαιδευτικές αρχές επιδίωκαν μεγαλύτερη διάρκεια διδασκαλίας, πιο κοντά στα ευρωπαϊκά πρότυπα. Έτσι, το πρώτο κουδούνι χτυπούσε πλέον από τις 15 Σεπτεμβρίου και μετά.
Η θεσμοθέτηση της 11ης Σεπτεμβρίου
Με υπουργική απόφαση του 1982 καθιερώθηκε η 11η Σεπτεμβρίου ως επίσημη έναρξη της σχολικής χρονιάς. Η ημερομηνία συνδέθηκε με τον αγιασμό και την αρχή του εκκλησιαστικού έτους (1η Σεπτεμβρίου με το παλαιό ημερολόγιο), ενώ εξυπηρετούσε και πρακτικά: άφηνε περιθώριο για το κλείσιμο της τουριστικής περιόδου και για τη διεκπεραίωση των διοικητικών μεταθέσεων εκπαιδευτικών.
Σαράντα και πλέον χρόνια αργότερα, η 11η Σεπτεμβρίου έχει καθιερωθεί στη συλλογική μνήμη ως η επίσημη ημέρα επιστροφής στα θρανία. Κάθε απόπειρα αλλαγής της συναντά αντιδράσεις, καθώς η ημερομηνία έχει μετατραπεί σε αναπόσπαστο σημείο αναφοράς για μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς.
Πηγή: skai.gr
