Δεν υπάρχει ημερομηνία που να προκαλεί τόσο ανάμεικτα συναισθήματα: 1918 κατάργηση της μοναρχίας, 1938 «Νύχτα των κρυστάλλων», 1989 Πτώση του Τείχους.Οι νεότεροι γνωρίζουν την 9η Νοεμβρίου του 1989 ως τη μέρα της Πτώσης του Τείχους του Βερολίνου, που οδήγησε στην Επανένωση της Γερμανίας, έναν χρόνο αργότερα και άλλαξε την πορεία της Ευρώπης. Όμως, λες από ένα παιχνίδι της μοίρας η συγκεκριμένη ημερομήνια είναι η πιο φορτισμένη, η πιο «βαριά» της γερμανικής Ιστορίας του 20ου αιώνα.
1918. Το Τέλος της Μοναρχίας
Το 1918, ο Σοσιαλδημοκράτης Φίλιπ Σάιντεμαν κήρυξε τη Δημοκρατία από ένα μπαλκόνι του Ράιχσταγκ στο Βερολίνο. «Εργάτες και στρατιώτες, να γνωρίζετε την ιστορική σημασία αυτής της ημέρας. Κάτι πρωτοφανές έχει συμβεί. Μεγάλο και τεράστιο έργο βρίσκεται μπροστά μας. Όλα για τον λαό, όλα από τον λαό! Δεν πρέπει να συμβεί τίποτα που να φέρει ατιμία στο εργατικό κίνημα. Να είστε ενωμένοι, πιστοί και ευσυνείδητοι! Η παλιά και σάπια μοναρχία έχει καταρρεύσει. Ζήτω το νέο, ζήτω η Γερμανική Δημοκρατία!» διακήρυξε ο Σάιντεμαν.
Με αυτό, σφράγισε το τέλος της μοναρχίας υπό τον Κάιζερ Γουλιέλμο Β’. Η νεαρή δημοκρατία στη Γερμανία αντιμετώπισε δυσκολίες από την αρχή. Τόσο η Αριστερά όσο και η Δεξιά ήθελαν να την εξαλείψουν το συντομότερο δυνατό. Στις 9 Νοεμβρίου 1923, οι Εθνικοσοσιαλιστές διαδήλωσαν στο Φελντχερνχάλε στο Μόναχο. Ηγέτης είναι ο Αδόλφος Χίτλερ, ο οποίος δέκα χρόνια αργότερα θα κατελάμβανε την εξουσία στη Γερμανία και θα βύθιζε τον κόσμο στη μεγαλύτερη καταστροφή του: τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
1938. Συναγωγές στις φλόγες
Κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος, οι Εβραίοι στη Γερμανία σταδιακά στερήθηκαν το δικαίωμα ψήφου πριν εξοντωθούν συστηματικά από το 1942. Ακόμα και πριν από το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι συναγωγές κάηκαν σε όλο το Γερμανικό Ράιχ στις 9 Νοεμβρίου 1938. Εβραϊκές επιχειρήσεις λεηλατήθηκαν. Περίπου 100 Εβραίοι δολοφονήθηκαν και 26.000 απελάθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Τα πογκρόμ υποβαθμίστηκαν στη ναζιστική προπαγάνδα ως «Kristallnacht» (Νύχτα των Κρυστάλλων, λόγω των θραυσμάτων γυαλιού που ήταν σκορπισμένα παντού από τα σπασμένα παράθυρα). Ήταν ένα είδος πρώιμης δοκιμαστικής περιόδου για το Ολοκαύτωμα, το οποίο είχε ως αποτέλεσμα τη δολοφονία περίπου έξι εκατομμυρίων Εβραίων σε όλη την Ευρώπη.
Ο Ρόμπερτ Λέι, επικεφαλής του ναζιστικού Γερμανικού Εργατικού Μετώπου, δεν το έκρυψε τότε: «Ο Ιούδας θα πέσει και πρέπει να πέσει, ο Ιούδας θα καταστραφεί και πρέπει να καταστραφεί! Αυτή είναι η ιερή μας πίστη». Η 9η Νοεμβρίου 1938 είναι η πιο φρικτή ημερομηνία στη σειρά των μοιραίων ημερών.
1989. Η Πτώση του Τείχους
Μια μεγαλύτερη αντίθεση με την 9η Νοεμβρίου 1989, την ημέρα που έπεσε το Τείχος του Βερολίνο, είναι δύσκολο να βρεθεί. Η λέξη «τρέλα» ήταν η πιο συχνά ακουσμένη εκείνο το βράδυ, όταν τα σύνορα άνοιξαν απροσδόκητα για τον λαό της Ανατολικής Γερμανίας. Για μήνες, υπήρχαν διαμαρτυρίες κατά του κυβερνώντος κόμματος στο Πολιτικό Γραφείο του SED (Σοσιαλιστικό Κόμμα Ενότητας) του Ανατολικού Βερολίνου.
Χιλιάδες διέφυγαν εκείνη την περίοδο μέσω της Ουγγαρίας και των δυτικογερμανικών πρεσβειών σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης.
Η πίεση για χορήγηση ταξιδιωτικών αδειών σε όλους τους πολίτες της Ανατολικής Γερμανίας μεγάλωνε καθημερινά. Αλλά κανείς δεν το είχε προβλέψει αυτό: Όταν οι αντίστοιχοι κανονισμοί ανακοινώθηκαν σε μια συνέντευξη Τύπου στο Ανατολικό Βερολίνο και κηρύχθηκαν «άμεσα σε ισχύ», ξέσπασε πανδαιμόνιο. Άνθρωποι εισέβαλαν στα συνοριακά περάσματα στο κέντρο της πόλης στο διαιρεμένο Βερολίνο.
Η αγαλλίαση ήταν πραγματικά απεριόριστη: «Μόλις πριν από λίγο άφηναν τους ανθρώπους να περάσουν έναν τη φορά, μετά άνοιξαν την πύλη. Και τώρα μπορούσαμε όλοι να φύγουμε χωρίς να επιδείξουμε ταυτότητα, χωρίς τίποτα. Χωρίς ελέγχους. Δεν έχω καν ταυτότητα μαζί μου», χαιρόταν τότε ένας πολίτης της ΛΔΓ.
Μετά από αυτή τη νύχτα, δεν μπορούσε να υπάρξει επιστροφή στις παλιές εποχές και συνθήκες. Η πρώτη τρύπα στο Τείχος του Βερολίνου έφερε γρήγορα την κατάρρευση του σαθρού συστήματος. Για τρίτη φορά, γράφτηκε ιστορία στη Γερμανία στις 9 Νοεμβρίου – αυτή τη φορά γεμάτη ευτυχία. Ούτε καν οι πολλές δυσκολίες που ακολούθησαν την πτώση του Τείχους και την Επανένωση δεν μπορούσαν να το αλλάξουν αυτό. Γιατί αναμφίβολα η σφυρηλάτηση της εσωτερικής ενότητας χρειάστηκε περισσότερο χρόνο από την επίτευξη εθνικής ενότητας.
Επιμέλεια: Κώστας Αργυρός
Πηγή: Deutsche Welle
