Η Ρωσία και η Κίνα εντείνουν τις διαστημικές τους δραστηριότητες, προκαλώντας ανησυχία στη Δύση για την ικανότητά τους να κατασκοπεύουν, να παρεμβάλλουν ή ακόμη και να καταστρέφουν δορυφόρους, σύμφωνα με Ευρωπαίους αξιωματούχους και αναλυτές.
Η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο προειδοποίησαν ότι ρωσικοί και κινεζικοί δορυφόροι εντοπίζονται συχνά να κατασκοπεύουν δορυφόρους που χρησιμοποιούν οι δυτικές δυνάμεις.
Οι δύο χώρες έχουν επισημάνει τις τελευταίες εβδομάδες πολλαπλά περιστατικά παρενόχλησης, παρεμβολών και παρακολούθησης των δορυφόρων τους από τη Ρωσία.
ΆλλαΣχετικά άρθρα
«Οι ενέργειες της Ρωσίας, ιδίως στο διάστημα, αποτελούν θεμελιώδη απειλή για όλους μας, μια απειλή που δεν μπορούμε πλέον να αγνοούμε», δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Άμυνας, Μπόρις Πιστόριους, σε συνέδριο της διαστημικής βιομηχανίας στο Βερολίνο τον Σεπτέμβριο.
Η στοχοποίηση δορυφόρων επικοινωνιών μπορεί να επηρεάσει την δορυφορική απεικόνιση, τις τηλεπικοινωνίες και την πρόσβαση στο διαδίκτυο μέσω δορυφόρου, ενώ οι παρεμβολές σε συστήματα πλοήγησης και εντοπισμού ενδέχεται να επηρεάσουν τόσο στρατιωτικές επιχειρήσεις όσο και την πολιτική αεροπορία, σύμφωνα με το διεθνές ινστιτούτο RAND.
Οι προειδοποιήσεις αυτές έρχονται στο πλαίσιο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, η οποία έχει πλέον εισέλθει στον τρίτο της χρόνο.
Σύμφωνα με Ουκρανούς αξιωματούχους, η Μόσχα έχει εντείνει τη συνεργασία της με την Κίνα, η οποία πραγματοποιεί δορυφορική αναγνώριση ουκρανικού εδάφους για λογαριασμό της Ρωσίας.
Τι κάνει η Ρωσία;
Ο Γερμανός υπουργός Άμυνας, Μπόρις Πιστόριους, δήλωσε ότι δύο ρωσικοί δορυφόροι αναγνώρισης εντοπίστηκαν πρόσφατα να παρακολουθούν δύο δορυφόρους της IntelSat, οι οποίοι χρησιμοποιούνται από τις Ένοπλες Δυνάμεις της Γερμανίας και των συμμάχων της.
Η IntelSat είναι πάροχος εμπορικών δορυφορικών υπηρεσιών, του οποίου ο στόλος εξυπηρετεί κυβερνήσεις και εταιρείες στις ΗΠΑ και την Ευρώπη.
«Η Ρωσία και η Κίνα έχουν επεκτείνει ραγδαία τις διαστημικές πολεμικές τους δυνατότητες τα τελευταία χρόνια, μπορούν να παρεμβάλουν, να τυφλώνουν, να χειραγωγούν ή ακόμη και να καταστρέφουν δορυφόρους με κινητικά μέσα», δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους, ανακοινώνοντας ενίσχυση πολλών δισεκατομμυρίων στη χρηματοδότηση των γερμανικών διαστημικών προγραμμάτων.
Στο ίδιο μήκος κύματος, ο επικεφαλής της Διοίκησης Διαστήματος του Ηνωμένου Βασιλείου, προειδοποίησε ότι ρωσικοί δορυφόροι παρακολουθούν και δημιουργούν παρεμβολές στα βρετανικά δορυφορικά συστήματα «σε εβδομαδιαία βάση».
«Διαθέτουν φορτία που μπορούν να “βλέπουν” τους δορυφόρους μας και να συλλέγουν πληροφορίες από αυτούς», δήλωσε ο υποστράτηγος Πολ Τέντμαν στο BBC τον περασμένο μήνα.
Οι παρεμβολές πραγματοποιούνται μέσω επίγειων υποδομών, ενώ η Ρωσία έχει επενδύσει επί σειρά ετών στην ανάπτυξη ηλεκτρονικών πολεμικών δυνατοτήτων, ενισχύοντάς τες ακόμη περισσότερο μετά την εισβολή στην Ουκρανία.
Παράλληλα, ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, προειδοποίησε εκ νέου φέτος για τα σχέδια της Ρωσίας να αναπτύξει πυρηνικά όπλα στο διάστημα, με στόχο την εξουδετέρωση και καταστροφή δορυφόρων.
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν έχει δηλώσει δημόσια ότι η Μόσχα δεν σκοπεύει να αναπτύξει πυρηνικά όπλα στο διάστημα. Ωστόσο, η Ρωσία άσκησε βέτο σε απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που καλούσε τα κράτη-μέλη να μην αναπτύξουν πυρηνικά όπλα στο διάστημα μέσα στο 2024, ενώ η Κίνα απείχε από την ψηφοφορία.
Πώς λειτουργεί η «κατασκοπεία» μέσω δορυφόρων
Γενικά, είναι σχετικά εύκολο για τις διαστημικές δυνάμεις να εντοπίσουν και να παρακολουθήσουν ξένους δορυφόρους, αλλά πολύ πιο δύσκολο να προσδιορίσουν τις πραγματικές τους δυνατότητες και προθέσεις.
Οι αρχές εκτιμούν τις προθέσεις των ρωσικών δορυφόρων με βάση τη θέση τους στο διάστημα, από το ποιοι άλλοι δορυφόροι βρίσκονται κοντά και τα ιστορικά πρότυπα συμπεριφοράς παρόμοιων δορυφόρων, σύμφωνα με τον Κλέιτον Σουόουπ, αναπληρωτή διευθυντή του Aerospace Security Project στο Center for Strategic and International Studies (CSIS) στην Ουάσιγκτον.
Για παράδειγμα, αν ένας ρωσικός δορυφόρος παραμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα κοντά σε έναν ευρωπαϊκό δορυφόρο επικοινωνιών, οι αρχές μπορούν να συμπεράνουν ότι βρίσκεται εκεί για να κατασκοπεύσει.
Οι ειδικοί εκτιμούν ότι οι ρωσικοί δορυφόροι που πλησίασαν τους δύο δορυφόρους IntelSat, οι οποίοι χρησιμοποιούνται εν μέρει από τη Γερμανία, είχαν στόχο την υποκλοπή σημάτων.
Παράλληλα, σε χαμηλότερες τροχιές, ρωσικοί δορυφόροι έχουν στο παρελθόν δοκιμάσει μηχανισμούς που μοιάζουν με όπλα και εκτόξευσαν βλήματα, δήλωσε ο Σουόουπ στο CNN. Οι αρχές μπορούν να αναγνωρίσουν δορυφόρους με παρόμοια χαρακτηριστικά και να εκτιμήσουν ότι αποτελούν φυσική απειλή για τα διαστημικά μέσα άλλων χωρών.
«Οι Ρώσοι έχουν ιστορικό στο να χρησιμοποιούν τέτοιου είδους δορυφόρους που παρακολουθούν άλλους δορυφόρους, με τρόπο που θα μπορούσε να θυμίζει μια “εν υπνώσει” μονάδα, έτοιμη να χτυπήσει ανά πάσα στιγμή», δήλωσε ο Κλέιτον Σουόουπ.
«Είναι πολύ δύσκολο να γίνει διάκριση ανάμεσα σε μια απειλή στρατιωτικού τύπου —όπως ένα όπλο— και μια απειλή συλλογής πληροφοριών,» πρόσθεσε.
«Σε πολλές περιπτώσεις, γίνονται πολλές εικασίες σχετικά με το ποιες είναι οι πραγματικές δυνατότητες ενός δορυφόρου και ποιες οι προθέσεις του χειριστή του».
Η Ρωσική Διαστημική Υπηρεσία έχει στο παρελθόν υποβαθμίσει τον κίνδυνο από τις δοκιμές όπλων που πραγματοποιεί στο διάστημα.
Πόσο καιρό υφίσταται η απειλή από τη Ρωσία
Η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο είναι απλώς οι πιο πρόσφατες χώρες που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Γαλλία είχαν προειδοποιήσει πριν από περισσότερο από μία δεκαετία ότι ρωσικοί δορυφόροι φαίνεται να κατασκοπεύουν και να συλλέγουν πληροφορίες για τα διαστημικά τους μέσα, ακόμη και για εμπορικούς δορυφόρους που χρησιμοποιούνται για κυβερνητικούς σκοπούς.
Το υπουργείο Άμυνας των Ηνωμένων Πολιτειών ανακοίνωσε το 2015 ότι ένας ρωσικός στρατιωτικός δορυφόρος είχε τοποθετηθεί σε τροχιά πολύ κοντά σε δύο δορυφόρους της Intelsat, γεγονός που οδήγησε την Ουάσιγκτον να επικοινωνήσει με τη Μόσχα για να ζητήσει εξηγήσεις σχετικά με τις κινήσεις του, ένα περιστατικό που πολλοί τότε χαρακτήρισαν ως “μυστηριώδες”.
Το 2017, μετά την κοινή εκτόξευση ενός δορυφόρου πληροφοριών από τη Γαλλία και την Ιταλία, ρωσικοί δορυφόροι πλησίασαν σύντομα για να τον «επιθεωρήσουν», σύμφωνα με τη Juliana Suess, ερευνήτρια πολιτικής ασφάλειας στο Γερμανικό Ινστιτούτο Διεθνών και Ζητημάτων Ασφαλείας (SWP).
«Αυτού του είδους οι συμπεριφορές δεν είναι εντελώς καινούριες», δήλωσε η Suess στο CNN, «αλλά πρέπει να εξετάζονται στο πλαίσιο του πολέμου στην Ουκρανία και των παραβιάσεων του εναέριου χώρου του ΝΑΤΟ από τη Ρωσία. Όλα αυτά τα φαινόμενα πρέπει να εξεταστούν μέσα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο».
Αποτελεί και η Κίνα απειλή;
Σύμφωνα με ειδικούς που μίλησαν στο CNN, η Κίνα αποτελεί εξίσου μεγάλη, αν όχι μεγαλύτερη, απειλή από τη Ρωσία.
Αν και οι απειλές από τη Ρωσία θεωρούνται πιο άμεσες για την Ευρώπη λόγω γεωγραφικής εγγύτητας, «η πολύ μεγαλύτερη διαστημική δύναμη είναι προφανώς η Κίνα», δήλωσε η Juliana Suess.
Αναλυτές έχουν επισημάνει ότι η Κίνα έχει πραγματοποιήσει εξαιρετικά σύνθετους ελιγμούς στο διάστημα, με στόχο να πλησιάσει άλλους δορυφόρους, «με απίστευτη ταχύτητα και ακρίβεια, κάτι που έχει προκαλέσει σοβαρές ανησυχίες στη Δύση».
Σύμφωνα με την αναλύτρια του SWP, ορισμένες από τις δυνατότητες της Κίνας έχουν προκαλέσει διεθνή ανησυχία. Για παράδειγμα, το Πεκίνο έχει δοκιμάσει έναν δορυφόρο εξοπλισμένο με ρομποτικό βραχίονα, ικανό να μετακινεί άλλους δορυφόρους σε διαφορετική τροχιά.
Σύμφωνα με τον αναλυτή του CSIS, Κλέιτον Σουόουπ, οι κινεζικές δραστηριότητες στο διάστημα είναι ιδιαίτερα έντονες, ενώ οι στόχοι του Πεκίνου παραμένουν πιο αδιαφανείς.
Είναι επαρκής η ευρωπαϊκή απάντηση;
Η Γερμανία ανακοίνωσε ότι θα διαθέσει έως και 35 δισεκ. ευρώ (40,2 δισ. δολάρια) τα επόμενα πέντε χρόνια για διαστημικά προγράμματα.
«Είναι σίγουρα ένα πολύ μεγάλο ποσό, νομίζω όμως ότι αντικατοπτρίζει μια πολιτική βούληση να καλυφθεί το χαμένο έδαφος και να υπάρξει ουσιαστική πρόοδος», δήλωσε η Juliana Suess.
Ωστόσο, υπογράμμισε ότι η διαστημική κούρσα είναι μια συνεχής διαδικασία, χωρίς σαφή γραμμή τερματισμού: «Η Ευρώπη συνολικά έχει πολλά να καλύψει, και η Γερμανία, βεβαίως, έχει ακόμη δρόμο μπροστά της».
Ένας εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Άμυνας δήλωσε στο CNN ότι τα μέτρα προμηθειών που σχετίζονται με το διάστημα θα ανέλθουν περίπου σε 1,9 δισ. ευρώ (2,2 δισ. δολάρια) το 2025, προσθέτοντας ότι «το ποσό αυτό θα αυξηθεί σημαντικά τα επόμενα χρόνια».
Η βρετανική κυβέρνηση ανακοίνωσε επίσης δέσμευση για αύξηση των αμυντικών δαπανών φέτος, ενώ μια στρατηγική αναθεώρηση των δυνατοτήτων του Ηνωμένου Βασιλείου υπογράμμισε ότι «πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στους τομείς του διαστήματος, του κυβερνοχώρου και των ηλεκτρομαγνητικών συχνοτήτων».
Τον Οκτώβριο, το Λονδίνο ανακοίνωσε ότι δοκιμάζει αισθητήρες για την ανίχνευση απειλών λέιζερ στο διάστημα, στο πλαίσιο των μέτρων προστασίας των βρετανικών δορυφόρων.
Ωστόσο, μια ανάλυση του βρετανικού think tank Chatham House επισήμανε ότι απαιτείται ακόμη μεγαλύτερη και πιο άμεση επένδυση, καθώς η στρατηγική αναθεώρηση δεν αναγνώρισε την πραγματική αμεσότητα των απειλών στο διάστημα, γεγονός που κινδυνεύει να αφήσει τη χώρα πίσω.
Παράλληλα, η Γαλλία έχει εκφραστεί ιδιαίτερα έντονα υπέρ της ανάγκης να διαθέτει τους λεγόμενους “δορυφόρους-σωματοφύλακες”, δηλαδή δορυφόρους που έχουν αποστολή να προστατεύουν άλλους δορυφόρους, όπως δήλωσε ο Κλέιτον Σουόουπ.
«Το πώς ακριβώς θα είναι αυτοί οι δορυφόροι παραμένει ανοιχτό ερώτημα», πρόσθεσε, επισημαίνοντας ότι η ανάπτυξή τους βρίσκεται σε εξέλιξη.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να διατηρούν ιστορικό πλεονέκτημα στον τομέα του διαστήματος, καθώς έχουν επενδύσει πολύ περισσότερα τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με αναλυτές.
Ωστόσο, οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι ενδέχεται να επωφεληθούν μέσω συνεργασίας στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ και άλλων διεθνών συμμαχιών, αξιοποιώντας την τεχνογνωσία και τις υποδομές των ΗΠΑ.
Το ΝΑΤΟ ανακήρυξε το 2019 το διάστημα ως «πεδίο επιχειρησιακής δράσης» για τη διατλαντική συμμαχία και, λίγα χρόνια αργότερα, ανακοίνωσε ότι το Άρθρο 5 θα ισχύει και για το διάστημα.
Το Άρθρο 5 προβλέπει ότι μια επίθεση εναντίον ενός μέλους του ΝΑΤΟ θεωρείται επίθεση εναντίον όλων των μελών.
Αν και ο κίνδυνος καθυστέρησης είναι υπαρκτός, υπάρχουν ενδείξεις ότι η Ρωσία δεν έχει ενσωματώσει τα δορυφορικά της συστήματα στο στρατιωτικό της δίκτυο τόσο αποτελεσματικά όσο άλλες διαστημικές δυνάμεις.
Η Juliana Suess ανέφερε ως παράδειγμα ένα ρωσικό μαχητικό αεροσκάφος που καταρρίφθηκε στην Ουκρανία, στο οποίο εντοπίστηκε ενσωματωμένο ρωσικό σύστημα πλοήγησης, αλλά και μια εμπορική συσκευή GPS κολλημένη στο ταμπλό.
Οι αναλυτές έχουν επίσης εντοπίσει ενδείξεις ότι η Ρωσία προμηθεύεται εμπορικές δορυφορικές εικόνες από την ιδιωτική αγορά, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι εγχώριες δυνατότητές της δεν είναι επαρκώς ανεπτυγμένες.
Πηγή: skai.gr
