Η περιπέτεια του Γιώργου Μαζωνάκη με τον ακούσιο εγκλεισμό του στο Δρομοκαΐτειο στις 15 Αυγούστου, μετά από αίτημα της οικογένειας του, συγκίνησε την κοινή γνώμη, που στάθηκε στο πλευρό του τραγουδιστή. Σήμερα, ο Γιώργος Μαζωνάκης υπέβαλε μήνυση κατά των συγγενικών του προσώπων, ζητώντας να τιμωρηθούν.
Σε δηλώσεις του μάλιστα, ο δημοφιλής τραγουδιστής ανακοίνωσε ότι θα ασχοληθεί με την ακούσια νοσηλεία, «το οποίο είναι κάτι που δεν εφαρμόζεται σωστά στην Ελλάδα».
«Πάρα πολύς κόσμος έχει αναφερθεί σε εμένα, το πώς μπορώ να βοηθήσω την κατάσταση για να μην κλείνουν ανθρώπους χωρίς λόγο και χωρίς τη θέλησή τους» είπε χαρακτηριστικά.
Τι σημαίνει όμως ο όρος «ακούσια νοσηλεία»;
Η ακούσια νοσηλεία είναι η εισαγωγή και παραμονή ενός ατόμου σε κατάλληλη ψυχιατρική μονάδα, χωρίς τη συγκατάθεσή του, όταν πάσχει από ψυχική διαταραχή που καθιστά την κρίση του διαταραγμένη, με κύριο γνώμονα την προστασία τόσο του ίδιου του ατόμου όσο και του κοινωνικού συνόλου.
Η ακούσια νοσηλεία επιβάλλεται μόνο με δικαστική απόφαση και αποτελεί το έσχατο μέσο για την παροχή ψυχιατρικής περίθαλψης, αφού προηγουμένως αποκλεισθεί η δυνατότητα θεραπείας στην κοινότητα. Η συνδρομή προϋποθέσεων της προηγούμενης παραγράφου τεκμηριώνεται με δύο αιτιολογημένες ψυχιατρικές γνωματεύσεις.
Ακούσια νοσηλεία: Πώς και πότε εφαρμόζεται
Ο θεσμός αυτός ρυθμίζεται από τον νόμο (κυρίως Ν. 2071/1992 και Αστικό Κώδικα) και αποτελεί νόμιμο, αλλά συχνά αμφιλεγόμενο περιορισμό της προσωπικής ελευθερίας.
Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας, γι να τεθεί ένα άτομο σε ακούσια νοσηλεία, απαιτείται σωρευτικά:
α. ο ασθενής να πάσχει από ψυχική διαταραχή
β. να τεκμηριώνεται σοβαρή διαταραχή του ελέγχου της πραγματικότητας και ως εκ τούτου να μην είναι ικανός να κρίνει για το συμφέρον της υγείας του,
γ. ο ασθενής να μην είναι σε θέση να αντιληφθεί τη διάκριση μεταξύ θεραπείας στην κοινότητα, κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας και ακούσιας νοσηλείας,
δ. να εκτιμάται ότι η έλλειψη θεραπείας του θα έχει ως αποτέλεσμα να επιδεινωθεί η κατάσταση της υγείας του.
Η εφαρμογή της πρέπει να γίνεται με φειδώ, περίσκεψη και ευαισθησία, με απαραίτητο δικαστικό έλεγχο και σεβασμό στην προσωπικότητα του ασθενούς.
Σε περίπτωση αμφιβολίας για τις προϋποθέσεις, η επιλογή υπέρ της ελευθερίας του ατόμου (in dubio pro libertate) πρέπει να υπερισχύει.
Διάρκεια και Έλεγχος
Η διάρκεια της ακούσιας ψυχιατρικής περίθαλψης, δεν είναι δυνατό να υπερβαίνει αθροιστικά τους τέσσερις μήνες.
Μπορεί επίσης να λήξει και πριν την πάροδο του διαστήματος αυτού, αν οι θεράποντες ιατροί αποφασίσουν ότι εξέλιπαν οι λόγοι για τους οποίους αυτή επιβλήθηκε.
Συνθήκες ακούσιας ψυχιατρικής περίθαλψης
1. Σε κάθε περίπτωση και σε όλη τη διάρκεια της ψυχιατρικής περίθαλψης, πρέπει να επιδεικνύεται σεβασμός προς την προσωπικότητα του ασθενή και να λαμβάνονται υπόψη οι διεθνώς αναγνωρισμένοι κανόνες προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Καμία επιμέρους πράξη δεν πρέπει να προσβάλει την αξιοπρέπεια του ατόμου ή να παραβιάζει την αρχή της αναλογικότητας.
2. Οι προγενέστερα εκφρασθείσες επιθυμίες του ασθενή, σχετικά με ιατρική παρέμβαση, θα λαμβάνονται υπόψη, προκειμένου για ασθενή, ο οποίος, κατά τον κρίσιμο χρόνο, δεν είναι σε θέση να τις εκφράσει ή να τις επαναδιατυπώσει. Οι επιθυμίες αυτές καταρτίζονται με συμβολαιογραφική πράξη ή ιδιωτικό έγγραφο βεβαίας χρονολογίας, έχουν απεριόριστη χρονική διάρκεια ισχύος, ενώ μπορούν ελεύθερα να ανακληθούν από τον ίδιο τον ασθενή οποτεδήποτε, γνωστοποιούνται δε στον θεράποντα ιατρό από τον ίδιο τον ασθενή ή τρίτο κατά τη διάρκεια της ακούσιας ψυχιατρικής περίθαλψης.
3. Οι συνθήκες της ακούσιας ψυχιατρικής περίθαλψης πρέπει να εξυπηρετούν τις ανάγκες της θεραπείας. Η θεραπευτική αντιμετώπιση του ατόμου είναι εξατομικευμένη και περιλαμβάνει τις δέουσες θεραπευτικές πράξεις ως προς την χορήγηση της κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής και τις προσαρμοσμένες στο άτομο και την ψυχική του κατάσταση ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις.
4. Περιοριστικά μέτρα της κίνησης του ασθενή απαγορεύονται. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις – και εφόσον κρίνονται αναγκαία για την προφύλαξη του ασθενή ή άλλων από επικείμενη ή εκδηλωθείσα ετεροκαταστροφική ή αυτοκαταστροφική συμπεριφορά – μπορεί να επιβληθούν περιοριστικά μέτρα όπως η απομόνωση και η σωματική καθήλωση με απόφαση του θεράποντος ή εφημερεύοντος ειδικού ψυχιάτρου, με την σύμφωνη γνώμη του επιστημονικού Διευθυντή της Μονάδας και αφού προηγηθούν και αποτύχουν τεχνικές αποκλιμάκωσης της βίαιης συμπεριφοράς.
Η εφαρμογή τους γίνεται σύμφωνα με τις ψυχιατρικές οδηγίες και τις κατευθυντήριες αρχές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την πρόληψη των βασανιστηρίων και της απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης ή τιμωρίας (CPT) και της Ειδικής Επιτροπής Ελέγχου Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ατόμων με Ψυχικές Διαταραχές.
5. Κατά την ακούσια νοσηλεία, δεν αποκλείεται η εφαρμογή απαραίτητων για τη θεραπεία μέτρων, όπως οι άδειες, οι οργανωμένες έξοδοι, η παραμονή σε εξωτερικούς χώρους. Τη χορήγηση των θεραπευτικών αυτών μέτρων αποφασίζει ο επιστημονικός Διευθυντής της Μονάδας Ψυχικής Υγείας όπου νοσηλεύεται ο ασθενής, ύστερα από εισήγηση του θεράποντος ψυχιάτρου ή και της διεπιστημονικής θεραπευτικής ομάδας.
Ειδικά για τη χορήγηση άδειας, ο ασθενής υποχρεούται να δηλώνει την ακριβή διεύθυνση διαμονής του και η κοινωνική υπηρεσία εξετάζει αν είναι εξασφαλισμένη η διαβίωσή του κατά τη διάρκεια της άδειας. Η άδεια μπορεί να εξαρτηθεί και από τον όρο ότι κατά την έξοδό του από το τμήμα νοσηλείας και την επιστροφή του θα συνοδεύεται από συγγενικό του πρόσωπο ή τον δικαστικό συμπαραστάτη του. Σε περίπτωση παραβίασης της άδειας ή φυγής ή ανάκλησής της ενημερώνονται αμέσως οι αστυνομικές αρχές και ο αρμόδιος εισαγγελέας για λόγους που αφορούν στην υγεία ή την ασφάλεια του ασθενή . Στον ασθενή δεν επιβάλλονται για κανένα λόγο ποινικές κυρώσεις, αφού δεν θεωρείται κρατούμενος σύμφωνα με την έννοια των άρθρων 172 και 173 ΠΚ, ούτε θεωρείται ότι παραβιάζει περιορισμούς διαμονής κατά το άρθρο 182 ΠΚ.
6. Στο πλαίσιο ελέγχου εφαρμογής της προηγούμενης παραγράφου όλες οι ψυχιατρικές μονάδες, πέραν των προβλεπόμενων αρχείων και βιβλίων κατά τις κείμενες διατάξεις, τηρούν επιπλέον βιβλίο καταγραφής των επιβληθέντων περιοριστικών μέτρων και υποβάλλουν, σύμφωνα με το Παράρτημα Δ που προσαρτάται στον παρόντα, μηνιαία και ετήσια στοιχεία σχετικά με τη συχνότητα εφαρμογής μέτρων αυστηρού περιορισμού των ακούσια νοσηλευομένων, στο Γραφείο Προστασίας Δικαιωμάτων Ληπτών Υπηρεσιών Υγείας και στο Διοικητή του Νοσοκομείου, και με ευθύνη αυτού :
α) στη Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας του Υπουργείου Υγείας και στον Υπουργό Υγείας,
β) στις Επιτροπές Δικαιωμάτων του άρθρου 2 του ν. 2716/1999 (Α’ 96) και του άρθρου 7 του ν. 4461/2017 (Α΄38), οι οποίες προβαίνουν αφενός στον έλεγχο της εφαρμογής του παρόντος και στον εντοπισμό καταχρηστικών πρακτικών, και αφετέρου στην υποβολή εκθέσεων αναφορικά με την εφαρμογή του νόμου,
γ) στο Συνήγορο του Πολίτη, ο οποίος δημοσιεύει ετήσια έκθεση σχετικά με την αποτίμηση της εφαρμογής του νόμου.
Περιπτώσεις καταχρηστικών πρακτικών σχετικά με τα μέτρα περιορισμού ασθενών, παραπέμπονται στην αρμόδια Εισαγγελία με ευθύνη των Διοικητών των Νοσοκομείων.
7. Θέματα που αφορούν τις συνθήκες νοσηλείας και δεν ρυθμίζονται από τον παρόντα, αντιμετωπίζονται με βάση των Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας, τον Κώδικα Νοσηλευτικής Δεοντολογίας, καθώς και τα Ελληνικά και Διεθνή πρωτόκολλα ψυχιατρικής φροντίδας.
Πηγή: skai.gr
