
Αβεβαιότητα και επιφυλακτική αισιοδοξία κυριαρχούν στον αραβικό κόσμο, μετά την υπογραφή στην Αίγυπτο της συμφωνίας για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα, μια συμφωνία που, παρά τις πανηγυρικές δηλώσεις, αφήνει αναπάντητα κρίσιμα ερωτήματα για την ανοικοδόμηση, την ασφάλεια και το μέλλον της Χαμάς.
Ειδικότερα, όπως αναφέρει το πρακτορείο Bloomberg, μεταξύ των αραβικών χωρών, που συνέβαλαν στην επίτευξη της συμφωνίας και θα επωμιστούν το μεγαλύτερο βάρος από εδώ και πέρα, υπήρχε μια αίσθηση αβεβαιότητας, καθώς υπάρχουν ελάχιστα θεμέλια για να στηριχθεί το μέλλον του σχεδίου, σύμφωνα με αξιωματούχους της περιοχής. Πολλοί παραμένουν συγκρατημένα αισιόδοξοι, αλλά εκφράζουν σοβαρές ανησυχίες σχετικά με το ποιος θα χρηματοδοτήσει την ανοικοδόμηση της Γάζας, ποιες χώρες θα αναπτύξουν στρατεύματα για τη διατήρηση της ειρήνης, ποιο θα είναι το μέλλον της Χαμάς και πόσο αξιόπιστο θα αποδειχθεί το Ισραήλ, ανέφεραν οι ίδιες πηγές που επικαλείται το Bloomberg.
«Τα αραβικά και μουσουλμανικά κράτη, ιδιαίτερα τα κράτη του Κόλπου, εισέρχονται σε αχαρτογράφητα νερά», δήλωσε ο Μπάντερ αλ-Σαΐφ, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Κουβέιτ και συνεργάτης στο Chatham House. «Θα βρεθούμε αντιμέτωποι με στοιχεία της Χαμάς και θα εκτελούμε τις επιθυμίες του Ισραήλ; Όλα μοιάζουν υπερβολικά ασαφή».
Οι μεσολαβητές, ανάμεσά τους η Αίγυπτος, το Κατάρ και η Τουρκία, πίεσαν για να υπογραφεί το σχέδιο των 20 σημείων, γνωρίζοντας ότι ο δρόμος προς την ειρήνη και την ανοικοδόμηση θα είναι εξαιρετικά δύσβατος. Η εκστρατεία βομβαρδισμών του Ισραήλ έχει καταστρέψει μεγάλο μέρος της Γάζας, η ανοικοδόμηση της οποίας θα κοστίσει εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ οι αραβικοί πληθυσμοί, εξοργισμένοι μετά τον θάνατο δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων στον πόλεμο, κινητοποιούνται ολοένα και περισσότερο υπέρ της παλαιστινιακής υπόθεσης.
Ο αφοπλισμός της Χαμάς, μετά από δύο χρόνια πολέμου, αποτελεί βασική ισραηλινή προϋπόθεση, ενώ η πλήρης αποχώρηση του ισραηλινού στρατού είναι πάγιο αίτημα της παλαιστινιακής οργάνωσης. Κανένα από τα δύο ζητήματα δεν βρίσκεται κοντά στη λύση. Το Σαββατοκύριακο, οι δυνάμεις ασφαλείας της Χαμάς άρχισαν να επανακτούν την επιρροή τους στη Γάζα, όπου οι Ισραηλινοί στρατιώτες εξακολουθούν να ελέγχουν μεγάλες περιοχές, ενώ ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ έχει δεσμευτεί να συνεχίσει την καταστροφή του υπόγειου δικτύου σηράγγων της οργάνωσης. Η Χαμάς έχει χαρακτηριστεί τρομοκρατική οργάνωση από τις ΗΠΑ και πολλές άλλες κυβερνήσεις, και πυροδότησε τον πόλεμο με την επίθεσή της στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023.
Σημειώνεται ότι η πρώτη φάση του σχεδίου, που περιλαμβάνει αυτή την εβδομάδα την ανταλλαγή ομήρων και κρατουμένων, ενώ ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, έκανε λόγο για «την ιστορική αυγή μιας νέας Μέσης Ανατολής» στην ομιλία του στο κοινοβούλιο του Ισραήλ τη Δευτέρα
Το Κατάρ, που υπήρξε καθοριστικός διαμεσολαβητής καθ’ όλη τη διάρκεια, ελπίζει ότι πράγματι έτσι θα είναι, δήλωσε αξιωματούχος του εμιράτου. Ένας άλλος ανώτερος αξιωματούχος του Κόλπου ανέφερε ότι μεγάλο μέρος της περιοχής επιδιώκει πλέον να δει το σχέδιο να υλοποιείται, επειδή, ιδίως υπό το φως της καταστροφής στη Γάζα, κανείς δεν θέλει να συνεχιστεί ο φαύλος κύκλος του θανάτου και της απελπισίας.
Κι ενώ τα κράτη της Μέσης Ανατολής δηλώνουν σε γενικές γραμμές ικανοποιημένα από τη συμφωνία, παλιές διαφορές μεταξύ τους επανήλθαν σε ορισμένες λεπτομέρειες, σύμφωνα με δύο Άραβες διπλωμάτες με έδρα τον Κόλπο.
Ορισμένες χώρες θεωρούν ότι έγιναν υπερβολικές παραχωρήσεις προς το Ισραήλ, ενώ άλλες θα προτιμούσαν να δουν τη Χαμάς να εκδιώκεται από τη Γάζα. Υπάρχει επίσης ελάχιστη εμπιστοσύνη για το αν ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, θα τηρήσει οποιαδήποτε συμφωνία, είπε ένας από τους διπλωμάτες.
Η συμφωνία, ωστόσο, δεν είναι στην πραγματικότητα «ειρηνευτική», σύμφωνα με τον Ουριέλ Αμπουλόφ, καθηγητή πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ και επισκέπτη καθηγητή στο τμήμα Κυβερνητικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κορνέλ.
«Πρόκειται για ένα σύμφωνο επιβίωσης για ηγέτες που αντλούν δύναμη από τη σύγκρουση», δήλωσε μέσω email. «Εδώ και δύο χρόνια, ο Νετανιάχου και η Χαμάς έχουν χρησιμοποιήσει αυτόν τον πόλεμο για να εδραιώσουν την εξουσία τους, συνεχίζοντας μια μακροχρόνια δυναμική, όπου ο εξτρεμισμός της μιας πλευράς δικαιολογεί τον εξτρεμισμό της άλλης. Η συμφωνία αυτή, που τους επιβλήθηκε από εξωτερικούς προστάτες όπως οι ΗΠΑ και το Κατάρ, είναι σκόπιμα ασαφής στα βασικά ζητήματα, επιτρέποντας και στους δύο να ισχυρίζονται ότι κέρδισαν.»
Μιλώντας στο περιθώριο της συνόδου κορυφής της Αιγύπτου τη Δευτέρα, ένας άλλος Άραβας αξιωματούχος δήλωσε ότι το σχέδιο του Τραμπ είναι εύθραυστο και μη βιώσιμο. Ένας ανώτερος Ευρωπαίος αξιωματούχος επεσήμανε ότι η παρούσα συμφωνία προβλέπει ελάχιστα για την αντιμετώπιση των ανθρωπιστικών προβλημάτων στη Γάζα.
Ένας δυτικός διπλωμάτης με έδρα τον Κόλπο ανέφερε ότι, ενώ η πρώτη φάση είναι εφικτή, το υπόλοιπο σχέδιο αποτελεί απλώς ένα όραμα. Τα μεγάλα σχέδια και οι διεθνείς σύνοδοι κορυφής δεν καθορίζουν πλέον τη μοίρα της περιοχής, ενώ η πιθανότητα το Ισραήλ να εξαπολύσει δεύτερο πόλεμο κατά του Ιράν, μετά τη 12ήμερη σύγκρουση του Ιουνίου, που ενδέχεται να πυροδοτήσει μια νέα περιφερειακή κρίση, παραμένει υψηλή, είπε ο ίδιος διπλωμάτης.
«Ο όγκος των λεπτομερειών και η λίστα με τα ακανθώδη ζητήματα που πρέπει να διευθετηθούν είναι τεράστια, αλλά προς το παρόν αυτή η συμφωνία είναι το μόνο εργαλείο που έχουν στα χέρια τους οι αραβικές πρωτεύουσες», δήλωσε η Άννα Τζέικομπς, συνεργάτιδα του Ινστιτούτου Κρατών του Αραβικού Κόλπου στην Ουάσιγκτον. «Υπάρχει η αίσθηση ότι η μόνη επιλογή είναι να προχωρήσουν μπροστά, να βρουν τρόπο να διατηρήσουν την προσοχή του Τραμπ και να συνεχίσουν να ασκούν πίεση τόσο στο Ισραήλ όσο και στη Χαμάς, ώστε να συνεχίσουν τις διαπραγματεύσεις και να τηρήσουν τις συμφωνίες.»
Πηγή: skai.gr