Οι αεροπορικές επιδρομές του Ισραήλ προκάλεσαν ζημιές στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, αλλά πιθανότατα απέτυχαν να το εξαλείψουν πλήρως, εκτιμούν ειδικοί. Το γεγονός αυτό φέρνει τον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, καθώς και τις Ηνωμένες Πολιτείες, αντιμέτωπους με ένα δύσκολο ερώτημα για τα επόμενα βήματα.
Η πλήρης έκταση των καταστροφών από τις συνεχιζόμενες επιθέσεις με πυραύλους αρχίζει μόλις να αποσαφηνίζεται. Ο Γενικός Διευθυντής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (IAEA), Ραφαέλ Μαριάνο Γκρόσι, δήλωσε στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ την Παρασκευή ότι, παρότι το Ισραήλ κατέστρεψε εγκαταστάσεις στην επιφάνεια του βασικού πυρηνικού συγκροτήματος της Νατάνζ, δεν έχει επιτευχθεί διείσδυση στους υπόγειους χώρους όπου πραγματοποιείται ο εμπλουτισμός ουρανίου.
Η Νατάνζ αποτελεί κρίσιμο κόμβο του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, αλλά τα αποτελέσματα των πληγμάτων και σε άλλες τοποθεσίες — όπως στην Ισφαχάν και στο Φορντό — αναμένεται να επηρεάσουν καθοριστικά τις επόμενες κινήσεις του Ισραήλ.
Ο κίνδυνος για τον Νετανιάχου είναι ότι η επέκταση της στρατιωτικής εκστρατείας μπορεί να οδηγήσει την Ισλαμική Δημοκρατία να μεταφέρει ακόμη βαθύτερα τις πυρηνικές της δραστηριότητες, αποκλείοντας την πρόσβαση των επιθεωρητών του ΟΗΕ και ενισχύοντας την αποφασιστικότητα της Τεχεράνης. Το Ιράν απάντησε στις επιθέσεις πλήττοντας ισραηλινές πόλεις με εκατοντάδες βαλλιστικούς πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη από το βράδυ της Παρασκευής.
Η επιτυχής εξουδετέρωση της εγκατάστασης στην πόλη Ισπαχάν θα ήταν ιδιαίτερα σημαντική, καθώς πρόκειται για τη μοναδική εγκατάσταση του Ιράν που μετατρέπει ουράνιο σε πρώτη ύλη για τους φυγοκεντρητές, οι οποίοι με τη σειρά τους διαχωρίζουν τα ισότοπα του ουρανίου, απαραίτητα είτε για πυρηνική ενέργεια είτε για πυρηνικά όπλα.
Χωρίς τη δυνατότητα μετατροπής νέων ποσοτήτων φυσικού ουρανίου, η ικανότητα του Ιράν να παράγει επιπλέον εμπλουτισμένο υλικό θα «παγώσει». Παρότι το Ιράν διαθέτει σημαντικά αποθέματα υπάρχοντος υλικού, η δυνατότητά του να αυξήσει την παραγωγή θα είναι περιορισμένη.
«Αν διακόψεις αυτό το μέρος της αλυσίδας, ο κύκλος καυσίμου σταματά να λειτουργεί», δήλωσε ο Ρόμπερτ Κέλεϊ, Αμερικανός πυρηνικός μηχανικός που είχε ηγηθεί επιθεωρήσεων της IAEA στο Ιράκ και στη Λιβύη. «Το αρχικό στάδιο του προγράμματός τους πεθαίνει».
Οι ηγέτες του Ισραήλ θα εξετάσουν τις αναφορές για τις ζημιές τις επόμενες ημέρες και θα αποφασίσουν αν θα συνεχίσουν τα πλήγματα. Η εκστρατεία, που αποτελεί μακρόχρονη δέσμευση του Νετανιάχου για στοχευμένα πλήγματα στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, είχε ως αποτέλεσμα και τον θάνατο εννέα κορυφαίων επιστημόνων, των οποίων η εξειδίκευση ήταν κρίσιμη για τις πυρηνικές φιλοδοξίες της Τεχεράνης.
Η επίθεση δημιουργεί αβεβαιότητα για το μέλλον των συνομιλιών ΗΠΑ–Ιράν με στόχο μια διπλωματική λύση για τον περιορισμό των πυρηνικών δραστηριοτήτων του Ιράν με αντάλλαγμα την άρση κυρώσεων. Ένας έκτος γύρος διαπραγματεύσεων είχε προγραμματιστεί για την Κυριακή, αλλά παραμένει ασαφές αν θα πραγματοποιηθεί.
«Δεν υπάρχει ακόμη πλήρης εκτίμηση», δήλωσε η Σουζάν Μαλόνεϊ, αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Brookings στην Ουάσινγκτον. Ωστόσο, ο συνδυασμός των πλήγματων και η εξόντωση βασικών προσώπων στην ασφάλεια και το πυρηνικό πρόγραμμα «θα καταστήσουν εξαιρετικά δύσκολη την επανασύσταση του προγράμματος στο επίπεδο που βρισκόταν πριν τις επιθέσεις», πρόσθεσε.
Σύμφωνα με ειδικούς, οι αεροπορικές επιδρομές θα καταστήσουν δυσκολότερη την παρακολούθηση των πυρηνικών δραστηριοτήτων του Ιράν, καθώς είναι πιθανό οι επιθεωρητές του ΟΗΕ να μη λάβουν ξανά άδεια πρόσβασης για μεγάλο χρονικό διάστημα. Παράλληλα, η επίθεση δεν αναμένεται να τερματίσει το πυρηνικό πρόγραμμα, ακόμη και αν το επιβραδύνει, σύμφωνα με την Κέλσι Ντάβενπορτ, διευθύντρια πολιτικής μη διάδοσης πυρηνικών όπλων στον Οργανισμό Arms Control Association.
«Υπάρχει σοβαρός κίνδυνος το Ιράν να μεταφέρει ουράνιο, εμπλουτισμένο σχεδόν σε επίπεδα κατάλληλα για όπλα, σε μυστική τοποθεσία, ή, λόγω των ζημιών, η IAEA να μην μπορεί να λογοδοτήσει για όλο το πυρηνικό υλικό του Ιράν», δήλωσε η Ντάβενπορτ.
Τα 400 κιλά (880 λίβρες) υψηλά εμπλουτισμένου ουρανίου που διαθέτει το Ιράν θα μπορούσαν να χωρέσουν σε τρεις ή τέσσερις κυλίνδρους που αποκρύπτονται εύκολα, σύμφωνα με τον Ρόμπερτ Κέλεϊ. Η ανησυχία εντείνεται ότι το Ιράν μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτό το υλικό ως πρώτη ύλη για την κατασκευή όπλου, εάν υλοποιήσει τις απειλές του να αποχωρήσει από τη Συνθήκη Μη Διάδοσης Πυρηνικών Όπλων (NPT) — μια παγκόσμια συμφωνία που στοχεύει στην αποτροπή εξάπλωσης πυρηνικών όπλων — και να εκδιώξει τους επιθεωρητές.
Ένα ακόμη ζήτημα αποτελεί η εγκατάσταση εμπλουτισμού στο Φουρντό, η οποία είναι θαμμένη κάτω από βουνό και θεωρείται ευάλωτη μόνο σε εξειδικευμένες βόμβες βαθιάς διείσδυσης (bunker-buster) — τις οποίες διαθέτουν αποκλειστικά οι Ηνωμένες Πολιτείες στο οπλοστάσιό τους.
«Το Ισραήλ δεν μπορεί να καταστρέψει το Φουρντό χωρίς στρατιωτική συνδρομή των ΗΠΑ», δήλωσε η Κέλσι Ντάβενπορτ.
Αυτό οδηγεί στο ερώτημα κατά πόσο η κυβέρνηση του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, θα συμμετείχε σε μια στρατιωτική επιχείρηση για την εξουδετέρωση της συγκεκριμένης εγκατάστασης. Θα ήταν μια δύσκολη απόφαση για τον Αμερικανό ηγέτη, ο οποίος είχε εκλεγεί με την υπόσχεση να εξαλείψει τα πολεμικά μέτωπα και έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι προτιμά μια διπλωματική λύση στο πυρηνικό ζήτημα του Ιράν.
«Σε αντίθεση με το Ισραήλ, οι Ηνωμένες Πολιτείες διαθέτουν βάσεις κοντά στο Ιράν και θα μπορούσαν να εξαπολύσουν πολύ πιο καταστροφικά πλήγματα σε πυρηνικές εγκαταστάσεις, καθώς και να αποδυναμώσουν σοβαρά την ιρανική αντιαεροπορική άμυνα», ανέφερε το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών (CSIS) σε σημείωμά του. «Αν και η κυβέρνηση Τραμπ ενδέχεται να μη θέλει να επιτεθεί στο Ιράν, ίσως τελικά θεωρήσει ότι αυτό είναι προτιμότερο από το να επιτραπεί στο Ιράν να ξαναχτίσει το πυρηνικό του πρόγραμμα».
Πρόκειται για ένα δίλημμα που ακόμη και Ισραηλινοί αξιωματούχοι αναγνώρισαν ότι δεν μπορεί να επιλυθεί αποκλειστικά με βομβαρδισμούς. Ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του Ισραήλ, Τζάκι Χανέγκμπι, το παραδέχθηκε την Παρασκευή, δηλώνοντας ότι είναι «αδύνατον να καταστραφεί το πυρηνικό πρόγραμμα μόνο με στρατιωτική ισχύ».
«Ο στόχος είναι να καταλάβουν οι Ιρανοί ότι θα πρέπει να σταματήσουν το πυρηνικό τους πρόγραμμα», δήλωσε ο Χανέγκμπι στο τηλεοπτικό κανάλι Channel 12.
Πηγή: skai.gr
