ΆλλαΣχετικά άρθρα
Δεν υπάρχουν δημόσια στοιχεία που να υποδηλώνουν ότι η κινεζική κυβέρνηση ή ο στρατός της ασκούν τον έλεγχο του καναλιού αν και κινεζικές εταιρείες έχουν σημαντική παρουσία εκεί
Κατά την ομιλία του, ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επανέλαβε τον ισχυρισμό του ότι η Κίνα διαχειρίζεται τη Διώρυγα του Παναμά.
«Η Κίνα εκμεταλλεύεται τη διώρυγα του Παναμά και δεν τη δώσαμε στην Κίνα. Τη δώσαμε στον Παναμά και την παίρνουμε πίσω», είπε.
Η διώρυγα του Παναμά μήκους 82 χλμ διασχίζει τη χώρα της Κεντρικής Αμερικής και συνδέει τον Ατλαντικό με τον Ειρηνικό ωκεανό.
Έως και 14.000 πλοία τη χρησιμοποιούν κάθε χρόνο για να συντομεύσουν το ταξίδι που, πριν κατασκευαστεί, θα έπρεπε να κάνουν τον πλου γύρω από τη Νότια Αμερική, αυξάνοντας τα έξοδά.
Τι είπε ο Τραμπ για τη διώρυγα
Δεν ήταν η πρώτη φορά στην ορκωμοσία του που ο Τραμπ αναφέρεται στον Παναμά και τη διώρυγα.
Την ημέρα των Χριστουγέννων, ο Τραμπ ανάρτησε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι οι «υπέροχοι στρατιώτες της Κίνας» «με αγάπη, αλλά παράνομα, χειρίζονται τη Διώρυγα του Παναμά» – ισχυρισμός που διαψεύστηκε αμέσως από αξιωματούχους στην Πόλη του Παναμά και στο Πεκίνο.
Τότε, ο πρόεδρος του Παναμά Χοσέ Ραούλ Μουλίνο χαρακτήρισε τον ισχυρισμό «ανοησία», τονίζοντας ότι δεν υπάρχει «καμία απολύτως κινεζική παρέμβαση» στο κανάλι.
Επίσης, ο Τραμπ έχει απειλήσει να πάρει πίσω τον έλεγχο της διώρυγας με τη βία, επικαλούμενος «υπερβολικά» τέλη που φέρεται να χρεώνονται τα αμερικανικά πλοία για να περάσουν, ισχυρισμός που πάλι απορρίφθηκε από τις αρχές του Παναμά.
Μετά την ορκωμοσία του Τραμπ, ο Πρόεδρος Μουλίνο τόνισε και πάλι ότι «δεν υπάρχει παρουσία κανενός κράτους στον κόσμο που να παρεμβαίνει στη διοίκησή» της Διώρυγας του Παναμά.
Η στρατηγικής σημασίας πλωτή οδός, η οποία διαχειρίζεται περίπου το 5% του παγκόσμιου όγκου του θαλάσσιου εμπορίου, λειτουργεί υπό την Αρχή της Διώρυγας του Παναμά, μια κυβερνητική υπηρεσία του Παναμά και όχι από Κινέζους στρατιώτες.
Ωστόσο, ο ανακριβής ισχυρισμός του Τραμπ αντανακλά τις ανησυχίες ορισμένων Αμερικανών αξιωματούχων σχετικά με τις σημαντικές επενδύσεις της Κίνας στο κανάλι και τις γύρω υποδομές.
Ποια είναι η ιστορία της Διώρυγας του Παναμά
Ιστορικά, οι ΗΠΑ έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην κατασκευή και διαχείριση του περάσματος, που συνδέει τον Ατλαντικό με τον Ειρηνικό ωκεανό.
Μετά από μια αποτυχημένη προσπάθεια των Γάλλων να την κατασκευάσουν, οι ΗΠΑ εξασφάλισαν τα δικαιώματα για την ανάληψη του έργου. Η κατασκευή του καναλιού ολοκληρώθηκε το 1914.
Παρέμεινε υπό τον έλεγχο των ΗΠΑ μέχρι το 1977, όταν ο τότε Πρόεδρος Τζίμι Κάρτερ υπέγραψε μια συνθήκη για να το παραδώσει σταδιακά στον Παναμά, απόφαση που ο Τραμπ χαρακτήρισε «ανοησία».
Από το 1999, η Αρχή της Διώρυγας του Παναμά έχει τον αποκλειστικό έλεγχο των λειτουργιών της πλωτής οδού.
Οι συνθήκες που υπογράφηκαν τόσο από τις ΗΠΑ όσο και από τον Παναμά όριζαν ότι θα παραμείνει για πάντα ουδέτερη, αλλά οι ΗΠΑ διατηρούν το δικαίωμα να υπερασπιστούν την ουδετερότητα της Διώρυγας απέναντι σε οποιαδήποτε απειλή χρησιμοποιώντας στρατιωτική βία στο πλαίσιο αυτής της συμφωνίας.
Ποιος είναι ο ρόλος της Κίνας στη λειτουργία της Διώρυγας
Δεν υπάρχουν δημόσια στοιχεία που να υποδηλώνουν ότι η κινεζική κυβέρνηση ή ο στρατός της ασκούν τον έλεγχο του καναλιού. Ωστόσο, οι κινεζικές εταιρείες έχουν σημαντική παρουσία εκεί.
Από τον Οκτώβριο του 2023 έως τον Σεπτέμβριο του 2024, η Κίνα αντιπροσώπευε το 21,4% του όγκου φορτίου που διέρχεται από τη Διώρυγα του Παναμά, καθιστώντας την τον δεύτερο μεγαλύτερο χρήστη μετά τις ΗΠΑ.
Τα τελευταία χρόνια, η Κίνα έχει επίσης επενδύσει πολλά σε λιμάνια και τερματικούς σταθμούς κοντά στο κανάλι.
Δύο από τα πέντε λιμάνια που γειτνιάζουν με το κανάλι, το Balboa και το Cristóbal, που βρίσκονται στην πλευρά του Ειρηνικού και του Ατλαντικού αντίστοιχα, λειτουργούν από μια θυγατρική της Hutchison Port Holdings από το 1997.
Η εταιρεία είναι θυγατρική της εισηγμένης στο χρηματιστήριο CK Hutchison Holdings, ενός ομίλου ετερογενών δραστηριοτήτων με έδρα το Χονγκ Κονγκ που ιδρύθηκε από τον επιχειρηματία του Χονγκ Κονγκ Li Ka-shing. Η εταιρεία δραστηριοποιείται στα λιμάνια 24 χωρών.
Αν και δεν είναι κρατική, λέει ο Ράιαν Μπεργκ, διευθυντής του Προγράμματος της Αμερικής στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών, υπάρχουν ανησυχίες στην Ουάσιγκτον για το πόσο έλεγχο θα μπορούσε να ασκήσει το Πεκίνο στην εταιρεία.
Ένας πλούτος δυνητικά χρήσιμων στρατηγικών πληροφοριών σχετικά με τα πλοία που διέρχονται από την πλωτή οδό βγαίνει μέσα από αυτά τα λιμάνια.
«Υπάρχει μια αυξανόμενη γεωπολιτική ένταση οικονομικής φύσης μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας», λέει ο κ. Berg. «Αυτές οι πληροφορίες σχετικά με το φορτίο θα ήταν πολύ χρήσιμες σε περίπτωση πολέμου στην αλυσίδα εφοδιασμού».
Οι προσφορές που έκανε η Hutchison για τη λειτουργία αυτών των λιμανιών δεν αντιμετώπισαν σχεδόν κανένα ανταγωνισμό, σύμφωνα με τον Άντριου Τόμας, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Akron που έχει γράψει ένα βιβλίο για τη διώρυγα. «Οι ΗΠΑ εκείνη την εποχή δεν νοιάζονταν πραγματικά για αυτά τα λιμάνια και η Hutchison δεν αντιμετώπισε καμία αντίρρηση», λέει.
Κινεζικές εταιρείες, ιδιωτικές και κρατικές, ενίσχυσαν επίσης την παρουσία τους στον Παναμά μέσω επενδύσεων δισεκατομμυρίων δολαρίων, συμπεριλαμβανομένου ενός τερματικού σταθμού για κρουαζιερόπλοια και μιας γέφυρας που θα κατασκευαστεί πάνω από το κανάλι.
Οι συγκεκριμένες κινεζικές δραστηριότητες ενδεχομένως να προκάλεσαν την οργή του Τραμπ και κατ΄επέκταση τον ισχυρισμό ότι η διώρυγα ανήκει στην Κίνα, αλλά η λειτουργία των λιμανιών δεν ισοδυναμεί με ιδιοκτησία, τονίζει ο Άντριου Τόμας.
Το Πεκίνο έχει επανειλημμένα πει ότι οι δεσμοί της Κίνας με τη Λατινική Αμερική χαρακτηρίζονται από «ισότητα, αμοιβαίο όφελος, καινοτομία, διαφάνεια και οφέλη για τους ανθρώπους».
Ποια είναι τα ευρύτερα συμφέροντα της Κίνας στον Παναμά
Λόγω της στρατηγικής θέσης του Παναμά η Κίνα προσπαθεί να αυξήσει την επιρροή της στη χώρα εδώ και χρόνια και να επεκτείνει το αποτύπωμά της σε μια ήπειρο που παραδοσιακά θεωρείται η «πίσω αυλή» των ΗΠΑ.
Το 2017, ο Παναμάς διέκοψε τους διπλωματικούς δεσμούς με την Ταϊβάν και σύναψε επίσημες σχέσεις με την Κίνα, γεγονός που σηματοδότησε μια τεράστια νίκη για την κινεζική διπλωματία.
Μήνες αργότερα, ο Παναμάς έγινε η πρώτη χώρα της Λατινικής Αμερικής που εντάχθηκε στην πρωτοβουλία της Κίνας Belt and Road Initiative, μια παγκόσμια πρωτοβουλία υποδομών και επενδύσεων τρισεκατομμυρίων δολαρίων.
Η Δομινικανή Δημοκρατία, το Ελ Σαλβαδόρ, η Νικαράγουα και η Ονδούρα ακολούθησαν το παράδειγμά τους και επίσης διέκοψαν τις σχέσεις με την Ταϊπέι υπέρ του Πεκίνου.
Η Κίνα έχει επεκτείνει σιγά σιγά την ήπια ισχύ της ανοίγοντας το πρώτο της «Ινστιτούτο Κομφούκιος» στη χώρα και παρέχοντας επιχορήγηση για την κατασκευή ενός σιδηροδρόμου. Οι κινεζικές εταιρείες έχουν επίσης επιχορηγήσει την «εκπαίδευση» δημοσιογράφων του Παναμά.
Πηγή: skai.gr
