Είδος πολυτελείας το νερό στη Βρετανία

Η κατάσταση στον ιδιωτικοποιημένο κλάδο ύδρευσης στη Βρετανία κλιμακώνεται δραματικά, με συνεχείς πιέσεις προς τις αρμόδιες αρχές για ριζικές αλλαγές, αλλά χωρίς προοπτική επιστροφής σε κρατικό καθεστώς. Το μέλλον των τιμολογίων διαγράφεται δυσοίωνο για τους καταναλωτές, καθώς οι αυξήσεις μοιάζουν πλέον αναπόφευκτες.

Από το Λονδίνο γίνονται γνωστές αποκαλυπτικές πτυχές της κρίσης: χρέη-ρεκόρ, υψηλές απολαβές σε στελέχη, σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις από διαρροές λυμάτων και επιθετική κοστολόγηση προς τα νοικοκυριά. Ο ιδιωτικός τομέας έχει βρεθεί στο επίκεντρο δημόσιας δυσαρέσκειας, καθώς το θεμελιώδες αγαθό του νερού φαίνεται να μετατρέπεται ολοένα και περισσότερο σε *είδος πολυτελείας*.

Εκ βάθρων αναδιοργάνωση — Νέα ρυθμιστική αρχή

Υπό την πίεση καταναλωτών και οργανώσεων, η κυβέρνηση του Κιρ Στάρμερ ανακοίνωσε το πρώτο σημαντικό βήμα: τη διάλυση της υπάρχουσας Ofwat και τη δημιουργία μιας ισχυρής, ενοποιημένης “υπερ-ρυθμιστικής” αρχής. Η μεταρρύθμιση αυτή, η σημαντικότερη από την ιδιωτικοποίηση υπό την κυβέρνηση Θάτσερ το 1989, εστιάζει σε καλύτερη προστασία περιβάλλοντος–επενδυτών–καταναλωτών. Παράλληλα εξετάζεται η καθιέρωση εθνικού κοινωνικού τιμολογίου για ευάλωτα νοικοκυριά, ωστόσο η υλοποίηση μετατίθεται λόγω της θερινής διακοπής της Βουλής.

«Βυθισμένες» στα χρέη & ρεκόρ ρύπανσης

Στοιχεία της Υπηρεσίας Περιβάλλοντος αποτυπώνουν το μέγεθος του προβλήματος: Μόλις το 14% των ποταμών και λιμνών έχει *καλή* οικολογική κατάσταση. Το 2024, οι εταιρείες ύδρευσης διοχέτευσαν ανεπεξέργαστα λύματα στα ύδατα επί 3,6 εκατομμύρια ώρες – αριθμός-σοκ.

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Thames Water, του μεγαλύτερου παρόχου νερού της χώρας, που μετρά 16 εκατ. καταναλωτές και 17 δισεκατομμύρια λίρες χρέος. Η εταιρεία βρίσκεται στα πρόθυρα κατάρρευσης και κρατικοποίησης, αν δεν εξασφαλίσει επιπλέον κεφάλαια. Σχετικά, ο υπουργός Περιβάλλοντος Στιβ Ριντ τόνισε: «Με την υπάρχουσα νομοθεσία, η Thames Water πρέπει να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες ως ανεξάρτητη, ιδιωτική εταιρεία».

Κρατικοποίηση ή νέο μοντέλο;

Παρά τις αυξανόμενες πιέσεις για επαναφορά του νερού σε δημόσιο έλεγχο, η κυβέρνηση απορρίπτει το ενδεχόμενο κρατικοποίησης ως οικονομικά ανέφικτο — εκτιμώμενο κόστος 100 δισ. λίρες που “θα στερούσε κρίσιμους πόρους από την υγεία και την εκπαίδευση” και θα οδηγούσε σε μακροχρόνιες νομικές διαμάχες.

Όπως ανέφεραν στελέχη του κλάδου και εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών, η μεταρρύθμιση της ρυθμιστικής αρχής είναι ένα πρώτο βήμα, όμως *«η κερδοσκοπία και οι διαρροές λυμάτων δεν θα σταματήσουν απλώς με μια αλλαγή ονόματος»*.

Το μόνο βέβαιο είναι πως οι καταναλωτές θα αισθανθούν νέα επιβάρυνση: Μια αύξηση 36% στους λογαριασμούς νερού προδιαγράφεται για τα επόμενα πέντε χρόνια, ως μέρος της δέσμευσης των εταιρειών για επενδύσεις 100 δισ. λιρών στην αναβάθμιση των συστημάτων.

Πηγή: Deutsche Welle