Λίγες δημόσιες υπηρεσίες στην Ελλάδα έχουν τόσο βαθιές ρίζες όσο τα Ελληνικά Ταχυδρομεία. Από τις πρώτες μέρες του νεοσύστατου ελληνικού κράτους έως την ψηφιακή εποχή, τα ΕΛΤΑ ακολουθούν την πορεία του τόπου, μεταφέροντας μηνύματα, ελπίδες και ιστορίες για σχεδόν δύο αιώνες. Σήμερα, βρισκόμαστε μπροστά σε μία ιστορική αλήθεια. Καλούμαστε να βάλουμε στην άκρη το συναίσθημα και να κατανοήσουμε αν τα Ελληνικά Ταχυδρομεία μπορούν να σταθούν με την υπόσταση του παρελθόντος, σε ένα χώρο που διαρκώς αναπτύσσονται οι αποστολικές διεργασίες, με την ηλεκτρονική αλληλογραφία να επικρατεί και τα κουτιά παραλαβής δεμάτων να κατακλύζουν τις γειτονιές
1828: Ο Καποδίστριας και το πρώτο ταχυδρομείο
Η ιστορία του ελληνικού ταχυδρομείου αρχίζει το 1828, όταν ο Ιωάννης Καποδίστριας ιδρύει την «Ταχυδρομική Υπηρεσία» στο νεογέννητο ελληνικός κράτος, αναγνωρίζοντας την ανάγκη για οργανωμένη επικοινωνία.
Οι πρώτοι ταχυδρόμοι ταξίδευαν με άλογα και πλοιάρια, μεταφέροντας επιστολές ανάμεσα σε πόλεις και νησιά, σε εποχές που κάθε μήνυμα μπορούσε να χρειαστεί εβδομάδες για να φτάσει στον προορισμό του.
Το 1834, με τη μεταφορά της πρωτεύουσας στην Αθήνα, η υπηρεσία παίρνει πιο οργανωμένη μορφή και αρχίζει να επεκτείνεται σταδιακά σε ολόκληρη τη χώρα.
1861: Η σφραγίδα του κράτους και τα πρώτα γραμματόσημα
Η ίδρυση των Ελληνικών Ταχυδρομείων ως επίσημης κρατικής υπηρεσίας συνδέεται με την περίοδο της βασιλείας του Όθωνα.
Το 1861 κυκλοφορεί το πρώτο ελληνικό γραμματόσημο, γνωστό ως η «Μεγάλη Κεφαλή του Ερμή», εμπνευσμένο από την αρχαία ελληνική τέχνη. Το εμβληματικό αυτό γραμματόσημο έγινε σύμβολο του νεοελληνικού κράτους και θεωρείται σήμερα συλλεκτικό θησαυρός.
Μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα, το ταχυδρομείο έχει φτάσει και στις πιο απομακρυσμένες περιοχές της Ελλάδας, ενώ παράλληλα αρχίζει να συνδέεται με τις διεθνείς ταχυδρομικές υπηρεσίες της Ευρώπης.
20ός αιώνας: Ανάπτυξη, πόλεμοι και νέα εποχή επικοινωνίας
Ο 20ός αιώνας βρίσκει τα ΕΛΤΑ να επεκτείνονται ραγδαία. Μεταξύ 1910 και 1930, εντάσσονται στην υπηρεσία τηλεγραφία και τηλεφωνία, κάνοντας τα ΕΛΤΑ έναν ευρύτερο φορέα επικοινωνίας. Στη διάρκεια των πολέμων και της Κατοχής, το ταχυδρομείο γίνεται κρίσιμο μέσο ενημέρωσης και ελπίδας — εκατομμύρια γράμματα στρατιωτών και οικογενειών ταξιδεύουν μέσα από δύσκολες συνθήκες.
Μετά τον πόλεμο, τα ΕΛΤΑ ανασυγκροτούνται και εκσυγχρονίζονται. Τη δεκαετία του 1960, υιοθετούν νέες μεθόδους διανομής και δημιουργούν εκτεταμένο δίκτυο πρακτορείων, φτάνοντας ακόμη και στα πιο ορεινά χωριά.
Από τον εκσυγχρονισμό στην αυτονομία – η εποχή του οργανισμού ΕΛΤΑ
Το 1970, τα Ελληνικά Ταχυδρομεία αποκτούν τη σημερινή τους ονομασία και νομική υπόσταση ως αυτόνομος δημόσιος οργανισμός.
Στις δεκαετίες που ακολουθούν, τα ΕΛΤΑ εισάγουν νέες υπηρεσίες-ταχυμεταφορές (courier), τραπεζικές συναλλαγές, πληρωμές λογαριασμών και συνταξιοδοτικές υπηρεσίες, μετατρέποντας τα ταχυδρομεία σε σημεία καθημερινής εξυπηρέτησης για εκατομμύρια πολίτες.
Η εικόνα του ταχυδρόμου με το ποδήλατο ή τη μηχανή γίνεται σύμβολο αξιοπιστίας και συνέπειας σε όλη τη χώρα.
Η ψηφιακή στροφή και οι προκλήσεις του 21ου αιώνα
Στον 21ο αιώνα, τα ΕΛΤΑ βρέθηκαν αντιμέτωπα με νέες προκλήσεις: τη ραγδαία μείωση της έντυπης αλληλογραφίας και τον ανταγωνισμό των ιδιωτικών courier.
Παράλληλα όμως, η έκρηξη του ηλεκτρονικού εμπορίου έφερε νέα ευκαιρία, ενώ η διανομή δεμάτων έγινε βασικός πυλώνας του οργανισμού.
Τα τελευταία χρόνια, τα ΕΛΤΑ υλοποιούν εκτεταμένο πρόγραμμα ψηφιακού μετασχηματισμού, με αυτοματοποιημένα κέντρα διαλογής, ηλεκτρονικές υπηρεσίες αποστολής και παρακολούθησης, καθώς και συνεργασίες με διεθνείς ταχυδρομικούς φορείς.
Από τις πρώτες χειρόγραφες επιστολές μέχρι τα σύγχρονα δέματα του e-commerce, τα Ελληνικά Ταχυδρομεία παραμένουν ένας ζωντανός θεσμός επικοινωνίας, εμπιστοσύνης και κοινωνικής συνοχής. Περισσότερο από μια απλή υπηρεσία, τα ΕΛΤΑ είναι κομμάτι της συλλογικής μνήμης, εκεί όπου η ιστορία, η τεχνολογία και ο άνθρωπος συναντιούνται. Αρκεί, όμως, αυτό, για να μείνουν τα ΕΛΤΑ κραταιά στην ελληνική επικράτεια;
Γιατί οι ξένες εταιρείες courier κέρδισαν τη μάχη απέναντι στα ΕΛΤΑ
Η αγορά ταχυμεταφορών στην Ελλάδα άλλαξε ριζικά μέσα σε δύο δεκαετίες. Από τον απόλυτο κυρίαρχο των αποστολών, τα Ελληνικά Ταχυδρομεία (ΕΛΤΑ) βρέθηκαν να χάνουν έδαφος απέναντι σε πολυεθνικές εταιρείες courier όπως DHL, UPS και FedEx, αλλά και σε δυναμικούς εγχώριους ιδιώτες παρόχους ταχυδρομικών υπηρεσιών.
Η αλλαγή δεν συνέβη τυχαία. Τα ΕΛΤΑ, ως δημόσιος οργανισμός, άργησαν να προσαρμοστούν στη νέα εποχή του ηλεκτρονικού εμπορίου και της ψηφιακής παρακολούθησης δεμάτων. Ενώ οι ξένες εταιρείες επένδυαν σε τεχνολογία, ταχύτητα και εξυπηρέτηση πελατών, τα ΕΛΤΑ παρέμεναν εγκλωβισμένα σε μια γραφειοκρατική νοοτροπία, με αργές διαδικασίες και περιορισμούς στις επενδύσεις.
Την ίδια στιγμή, οι πολυεθνικοί όμιλοι έφεραν στην Ελλάδα τεχνογνωσία και υποδομές υψηλών προδιαγραφών, αυτοματοποιημένα κέντρα διαλογής, συστήματα παρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο και αποτελεσματικά δίκτυα διανομής. Έτσι, κέρδισαν την εμπιστοσύνη τόσο των επιχειρήσεων όσο και των καταναλωτών, που ζητούσαν συνέπεια και ταχύτητα.
Η οικονομική κρίση επιδείνωσε τα προβλήματα των ΕΛΤΑ. Οι περικοπές, οι ελλείψεις προσωπικού και τα κλειστά καταστήματα έπληξαν την αξιοπιστία του οργανισμού, ενώ οι ιδιωτικές εταιρείες αύξησαν την παρουσία τους, ιδιαίτερα στα αστικά κέντρα και στις αποστολές e-commerce.
Σήμερα, τα ΕΛΤΑ προσπαθούν να ανακτήσουν το χαμένο έδαφος με ψηφιακό μετασχηματισμό, αυτοματοποιημένα κέντρα διαλογής και νέες υπηρεσίες. Η πρόκληση, ωστόσο, παραμένει: να ξανακερδίσουν την εμπιστοσύνη του κοινού και να αποδείξουν ότι ένας ιστορικός δημόσιος φορέας μπορεί να σταθεί ανταγωνιστικά στην ιδιωτική αγορά. Αν το πετύχουν, θα είναι ίσως η πιο σημαντική «αποστολή» στην ιστορία τους.
Πηγή: skai.gr
