Του Νικόλα Μπάρδη
Η ενάλια αρχαιολογική έρευνα που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στο αρχιπέλαγος των Φούρνων Ικαρίας έφερε στο φως σημαντικά ευρήματα από τα ναυάγια του νησιού.
Στο επίκεντρο της έρευνας βρέθηκε το εντυπωσιακό ναυάγιο της πρώιμης βυζαντινής περιόδου, που εντοπίστηκε στο Ακρωτήριο Άσπρος Κάβος, βόρεια του οικισμού Καμάρι, στις ανατολικές ακτές του νησιού, σε έναν έντονα επικλινή και αμμώδη βυθό, βάθους 43 – 48 μέτρων.
Πρόκειται για μία από τις πιο δυσπρόσιτες περιοχές των Φούρνων, καθώς πλήττεται από ισχυρούς ανέμους καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
[embedded content]
Από το σύνολο των 60 ναυαγίων που έχουν εντοπιστεί στο αρχιπέλαγος των Φούρνων, το ναυάγιο της πρώιμης βυζαντινής περιόδου επιλέχθηκε ως το πλέον επιστημονικά ενδιαφέρον, τόσο λόγω της ακεραιότητας και της συνοχής του, όσο και λόγω του ετερογενούς φορτίου που φέρει. Εκεί εντοπίστηκαν έξι διαφορετικοί τύποι αμφορέων, που προέρχονται από την περιοχή της Κριμαίας και την Ηράκλεια του Πόντου, στη Μαύρη Θάλασσα. Το κυρίως φορτίο πλαισιώνεται από ένα συμπληρωματικό φορτίο επιτραπέζιας κεραμικής, με προέλευση από την περιοχή της Φώκαιας της βορειοδυτικής Μικράς Ασίας.
Από την έρευνα που διεξήχθη στη ρηχότερη πλευρά του ναυαγίου αποκαλύφθηκαν 15 περίπου θαμμένοι αμφορείς, μεταξύ των οποίων και ένας τύπος αμφορέα που αποδίδεται στην πόλη της Σινώπης, της Μαύρης Θάλασσας, πλήθος επιτραπέζιας κεραμικής και τμήματα ξύλου, που αποδίδονται στον σκελετό του σκαριού, και πιθανότατα έχει επιβιώσει στο ανοξικό στρώμα της άμμου, κάτω από το φορτίο του ναυαγίου.
Η ανελκυσθείσα επιτραπέζια κεραμική υπήρξε ιδιαίτερα διαφωτιστική ως προς την ακριβέστερη χρονολογική ένταξη του ναυαγίου αυτού, που μπορεί πλέον με ασφάλεια να χρονολογηθεί μεταξύ των ετών 480 και 520 μ.Χ., πιθανότατα επί των ετών του αυτοκράτορα Αναστασίου Α΄ (491 – 518 μ.Χ.), της δυναστείας των Λεόντων, γνωστού από τις ιστοριογραφικές πηγές κυρίως για τις φορολογικές και νομισματικές του μεταρρυθμίσεις, που ενίσχυσαν τα ταμεία του κράτους και επέτρεψαν την επεκτατική πολιτική των αυτοκρατόρων του 6ου αιώνα.
Στη μεγάλη αυτή έρευνα που πραγματοποιήθηκε στον καταγάλανο βυθό των Φούρνων συμμετείχαν συνολικά 25 δύτες με διαφορετικές ειδικότητες (αρχαιολόγοι, αρχιτέκτονες, συντηρητές αρχαιοτήτων, επαγγελματίες δύτες, φωτογράφοι, κινηματογραφιστές, προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί φοιτητές), ενώ πραγματοποιήθηκαν 292 ατομικές καταδύσεις, που αντιστοιχούν σε 220 ώρες εργασίας κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Η συστηματική έρευνα και ανασκαφή του ναυαγίου αναμένεται να συνεχιστεί στο μέλλον, καθώς υπάρχουν πολλά ακόμη να μάθουμε από αυτό.
Τα αρχαία ναυάγια των Φούρνων είναι τα περισσότερα που συναντούμε στον χώρο του Αιγαίου και ξεχωρίζουν όχι μόνο για τον αριθμό τους, αλλά και για το χρονολογικό εύρος που καλύπτουν και τα φορτία που φέρουν. Γι’ αυτόν τον λόγο οι κάτοικοι του νησιού, μεταξύ άλλων, ευελπιστούν τα επόμενα χρόνια να δημιουργηθούν εκεί δύο υποβρύχια αρχαιολογικά πάρκα, έτσι ώστε οι Φούρνοι να μην είναι απλά ένα πεδίο για τους επιστήμονες, αλλά και για τους απλούς επισκέπτες, που πηγαίνοντας εκεί θα μπορούν να θαυμάσουν από κοντά τους θησαυρούς του βυθού.
Πηγή: skai.gr
