Η Γερμανία παρουσιάζεται συχνά ως χώρα που προσφέρει ευκαιρίες και σταθερότητα. Ωστόσο, δεν είναι λίγοι όσοι μετανάστες αισθάνονται περιθωριοποιημένοι, με τις προσωπικές τους ιστορίες να αναδεικνύουν την ανάγκη για βαθιές αλλαγές τόσο στην πολιτική όσο και στη νοοτροπία της κοινωνίας. *«Όλα όσα με έκαναν να έρθω στη Γερμανία δεν υπήρχαν πια και κάποια στιγμή σκέφτηκα πως αρκετά – εάν κάνω ποτέ παιδιά, δεν θέλω να μεγαλώσουν σε αυτήν τη χώρα»*, ομολογεί ο Γιάννης Ν., συνοψίζοντας το αίσθημα πολλών μεταναστών.
Το αόρατο τείχος της ενσωμάτωσης
Ο Γιάννης Ν. έφυγε από τη Σάμο στα 18 του, με το όνειρο καλύτερης ζωής και σπουδών στη Γερμανία. Η φήμη της χώρας για *”ίσες ευκαιρίες και κοινωνική δικαιοσύνη”* ήταν καθοριστική. Μετά από 16 χρόνια σπουδών και εργασίας –όπου δοκίμασε τις δυνάμεις του τόσο σε δημόσιο όσο και ιδιωτικό τομέα αλλά και ως ελεύθερος επαγγελματίας– πήρε την απόφαση της επιστροφής. Αιτία; Αδυναμία πλήρους αποδοχής και δυσκολίες που σχετίζονται με το μεταναστευτικό του προφίλ. *«Μου είπε πως ‘δεν θα σε αφήσω να γίνεις πλούσιος εδώ στη Γερμανία’»*, αναφέρει χαρακτηριστικά για την εμπειρία του με πελάτη εργοταξίου. Ο Γιάννης βίωσε διαχρονικά την ετικέτα του *”ξένου”*. Από φοιτητής ως εργαζόμενος, τα στερεότυπα τον ακολουθούσαν: *«Είσαι ο τεμπέλης Έλληνας στο πανεπιστήμιο, ο διεφθαρμένος Έλληνας στη δουλειά»*. Το ψυχολογικό βάρος αυτής της τοξικής νοοτροπίας αποδείχθηκε βαρύτερο από κάθε υλική δυσκολία.
Μια γενιά καταρτισμένων μεταναστών σε δίλημμα
Η ιστορία του Γιάννη αντικατοπτρίζει μια ευρύτερη τάση. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Ερευνών για την Απασχόληση (IAB), ένας στους τέσσερις μετανάστες στη Γερμανία εξετάζει το ενδεχόμενο να εγκαταλείψει τη χώρα, με την έξοδο να αφορά συχνά τους πιο μορφωμένους και ενσωματωμένους – ακριβώς αυτούς που η γερμανική οικονομία χρειάζεται περισσότερο.
ΆλλαΣχετικά άρθρα
Ο Ούτκου Σεν, 33 ετών και μηχανικός κυβερνοασφάλειας, μετά τρία χρόνια στο Βερολίνο, ένιωσε και ο ίδιος *”πολίτης δεύτερης κατηγορίας”*. Η γερμανική γλώσσα δημιουργεί συχνά φραγμούς και το αίσθημα αποξένωσης είναι έντονο: *«Θα χρειαστούν δεκαετίες για να γίνω μέρος της γερμανικής κοινότητας – ίσως να μη συμβεί ποτέ»*, σημειώνει ο ίδιος, του οποίου το βίντεο στο YouTube για τις διακρίσεις έφτασε τις 500.000 προβολές. Παρομοιάζει τη ζωή του με τον ρόλο του Μπρους Γουίλις στο *”Η έκτη αίσθηση”*: *«Περιφέρεσαι σαν φάντασμα. Δεν ανήκεις πουθενά.»*
Μετακομίζοντας στο Λονδίνο, ο Σεν βρήκε ένα περιβάλλον πιο ανοιχτό και αποδεκτικό: *«Οι Βρετανοί αποδέχονται τους ξένους. Εδώ δεν βίωσα διακρίσεις, αισθάνομαι μέλος της κοινωνίας»*, εξηγεί.
Η γλώσσα: Αναγκαία αλλά όχι επαρκής προϋπόθεση
Η Καλίνα Βελίκοβα, κοινωνική λειτουργός από τη Βουλγαρία, έμεινε εννέα χρόνια στη Βόννη, μιλώντας άπταιστα γερμανικά, χωρίς όμως να καταφέρει να απαλλαγεί από το αίσθημα περιθωριοποίησης. *«Άργησαν πολύ να με αποδεχτούν – ακόμα και ως συμφοιτήτρια. Μιλούσα τη μία μέρα σε κάποιον και την επόμενη έκανε πως δεν με ήξερε»*, αναφέρει. Η ψυχρότητα και η κοινωνική αποστασιοποίηση είχαν ως αποτέλεσμα να επιλέξει τελικά την επιστροφή στη Σόφια: *«Παρότι έχω λιγότερα έσοδα, η ποιότητα ζωής μου έχει βελτιωθεί»* δηλώνει.
Το ζητούμενο: Ενσωμάτωση με αμοιβαίο σεβασμό
Ο οικονομολόγος Κρίστιαν Ντούστμαν τονίζει ότι, παρά τον ρόλο-κλειδί των γλωσσικών δεξιοτήτων, η αίσθηση αποδοχής είναι το πραγματικό στοίχημα. Προειδοποιεί δε πως η αυξανόμενη μετανάστευση εγείρει φόβους στον εγχώριο πληθυσμό, επηρεάζοντας το πολιτικό κλίμα και ενισχύοντας δυνάμεις όπως η AfD. Η ισορροπία μεταξύ καλύτερης ενσωμάτωσης και ανάσχεσης της κοινωνικής ανησυχίας είναι καίρια για το μέλλον.
Ο Αναστάσιος Πενολίδης, υπεύθυνος προσφυγικών καταυλισμών, βλέπει ως μονόδρομο τη μεγαλύτερη εκπαίδευση της κοινωνίας στα φαινόμενα ρατσισμού και την ανάγκη νέων θεσμών και ελαφρύνσεων για τα πιο ευάλωτα στρώματα. Αν και εξακολουθεί να πιστεύει στη δυνατότητα αλλαγής στη Γερμανία, δηλώνει: *«Ελπίζω σε μια ουσιαστική αλλαγή, ώστε να μπορέσω να φτιάξω οικογένεια εδώ. Όμως αυτό απαιτεί μεταστροφή και στις πολιτικές και στη νοοτροπία της κοινωνίας απέναντι σε όσους αποκαλούν τη Γερμανία νέο τους σπίτι»*.
Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς
Πηγή: Deutsche Welle
