Για την Ευρώπη, η λύση στην «τρύπα» του ουκρανικού προϋπολογισμού ύψους 135,7 δισ. ευρώ για τα επόμενα δύο χρόνια, βρίσκεται στα «παγωμένα» ρωσικά περιουσιακά στοιχεία. Αυτά βρίσκονται στη βελγική τράπεζα Euroclear και οι ηγέτες της ΕΕ ελπίζουν και επιδιώκουν να εγκρίνουν το σχέδιο στη σύνοδο κορυφής της επόμενης εβδομάδας στις Βρυξέλλες.
Ρώσοι αξιωματούχοι προειδοποιούν ότι το σχέδιο της ΕΕ θα συνιστούσε «πράξη κλοπής» και η ρωσική κεντρική τράπεζα ανακοίνωσε την Παρασκευή πως μηνύει την Euroclear σε δικαστήριο της Μόσχας, ακόμη και πριν ληφθεί η τελική απόφαση.
Συνολικά, η Ρωσία έχει περίπου 210 δισ. ευρώ σε «παγωμένα» περιουσιακά στοιχεία στην ΕΕ, εκ των οποίων 185 δισ. ευρώ κρατούνται στην Euroclear.
ΆλλαΣχετικά άρθρα
Η ΕΕ και η Ουκρανία υποστηρίζουν ότι αυτά τα χρήματα πρέπει να χρησιμοποιηθούν για την ανοικοδόμηση όσων περιοχών η Ρωσία έχει καταστρέψει: Οι Βρυξέλλες το αποκαλούν «δάνειο αποζημιώσεων» και έχουν καταρτίσει σχέδιο ενίσχυσης της ουκρανικής οικονομίας με 90 δισ. ευρώ.
«Είναι μόνο δίκαιο τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία να χρησιμοποιηθούν για να ξαναχτιστεί ό,τι κατέστρεψε η Ρωσία, και αυτά τα χρήματα να γίνουν δικά μας», δηλώνει ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς δηλώνει υποστηρικτικά ότι τα περιουσιακά στοιχεία θα «επιτρέψουν στην Ουκρανία να προστατευτεί αποτελεσματικά από μελλοντικές ρωσικές επιθέσεις».
Η ρωσική νομική δράση ήταν αναμενόμενη στις Βρυξέλλες. Όμως δεν είναι μόνο η Μόσχα δυσαρεστημένη
Το Βέλγιο ανησυχεί ότι θα επωμιστεί έναν τεράστιο χρεωστικό λογαριασμό αν κάτι πάει στραβά και η διευθύνουσα σύμβουλος της Euroclear, Βαλερί Ουρμπέν, λέει ότι η χρήση των χρημάτων αυτών θα μπορούσε «να αποσταθεροποιήσει το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα».
Η Euroclear έχει επιπλέον 16–17 δισ. ευρώ δικά της περιουσιακά στοιχεία εγκλωβισμένα στη Ρωσία.
Ο Βέλγος πρωθυπουργός Μπαρτ ντε Βέβερ έχει θέσει στην ΕΕ μια σειρά από «λογικές, εύλογες και δικαιολογημένες προϋποθέσεις» πριν αποδεχθεί το σχέδιο αποζημιώσεων και δεν αποκλείει νομικές ενέργειες αν αυτό «ενέχει σημαντικούς κινδύνους» για τη χώρα του.
Ποιο είναι το σχέδιο της ΕΕ;
Η ΕΕ εργάζεται εντατικά πριν από τη σύνοδο της Πέμπτης για να καταλήξει σε λύση αποδεκτή από το Βέλγιο. Μέχρι τώρα η ΕΕ απέφευγε να αγγίξει άμεσα τα περιουσιακά στοιχεία, αλλά από πέρσι κατέβαλε στην Ουκρανία τα «υπερέσοδα» που αυτά παράγουν. Το 2024 αυτό το ποσό ήταν 3,7 δισ. ευρώ. Νομικά, η χρήση των τόκων θεωρείται ασφαλής, καθώς η Ρωσία βρίσκεται υπό κυρώσεις και τα έσοδα δεν θεωρούνται ρωσική κρατική ιδιοκτησία.
Ωστόσο, η διεθνής στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία μειώθηκε δραματικά το 2025 και η Ευρώπη δυσκολεύεται να καλύψει το κενό μετά την απόφαση των ΗΠΑ υπό τον Ντόναλντ Τραμπ να περιορίσουν στο ελάχιστο τη χρηματοδότηση προς την Ουκρανία.
Υπάρχουν αυτή τη στιγμή δύο προτάσεις της ΕΕ για την παροχή 90 δισ. ευρώ στην Ουκρανία, που καλύπτουν τα δύο τρίτα των αναγκών της:
Δανεισμός από τις αγορές, με εγγύηση τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Είναι η λύση που προτιμά το Βέλγιο, αλλά απαιτεί ομοφωνία, κάτι δύσκολο με την Ουγγαρία και τη Σλοβακία να αντιτίθενται στη χρηματοδότηση της ουκρανικής άμυνας.
Δανεισμός χρημάτων απευθείας από τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, τα οποία αρχικά ήταν τοποθετημένα σε τίτλους αλλά πλέον έχουν στο μεγαλύτερο μέρος τους μετατραπεί σε μετρητά που κατέχει η Euroclear στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζει ότι το Βέλγιο έχει νόμιμες ανησυχίες και δηλώνει βέβαιη ότι τις έχει αντιμετωπίσει. Το σχέδιο προβλέπει εγγύηση για όλα τα 210 δισ. ευρώ ρωσικών περιουσιακών στοιχείων στην ΕΕ.
Αν η Euroclear υποστεί ζημίες από περιουσιακά στοιχεία της στη Ρωσία, ένας αξιωματούχος της Επιτροπής εξήγησε ότι αυτό θα αντισταθμιστεί από περιουσιακά στοιχεία που ανήκουν στον ρωσικό εκκαθαριστικό οργανισμό και βρίσκονται στην ΕΕ.
Αν η Ρωσία στραφεί νομικά κατά του Βελγίου, οποιαδήποτε απόφαση ρωσικού δικαστηρίου δεν θα αναγνωριστεί από την ΕΕ.
Σε μια καίρια εξέλιξη, αναμένεται την Παρασκευή οι πρεσβευτές της ΕΕ να συμφωνήσουν στην επ’ αόριστον δέσμευση των περιουσιακών στοιχείων της ρωσικής κεντρικής τράπεζας στην Ευρώπη. Μέχρι τώρα, η απόφαση για την ανανέωση της δέσμευσης έπρεπε να λαμβάνεται ανά έξι μήνες ομόφωνα, κάτι που δημιουργούσε επαναλαμβανόμενο κίνδυνο για το Βέλγιο.
Οι πρεσβευτές αναμένεται να ενεργοποιήσουν μια ρήτρα έκτακτης ανάγκης, ώστε τα περιουσιακά στοιχεία να παραμείνουν «παγωμένα» όσο συνεχίζεται μια «άμεση απειλή για τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης».
Γιατί το Βέλγιο δεν είναι ακόμη ικανοποιημένο
Το Βέλγιο επιμένει ότι παραμένει σταθερός σύμμαχος της Ουκρανίας, αλλά βλέπει νομικούς κινδύνους στο σχέδιο και φοβάται ότι θα πρέπει να αντιμετωπίσει μόνο του τις συνέπειες αν κάτι αποτύχει.
Ένα συνήθως διχασμένο πολιτικό τοπίο στη χώρα έχει συσπειρωθεί πίσω από τον πρωθυπουργό Μπαρτ ντε Βέβερ, ο οποίος δέχεται πιέσεις από Ευρωπαίους ομολόγους και συναντάται την Παρασκευή με τον Βρετανό πρωθυπουργό σερ Κιρ Στάρμερ στο Λονδίνο.
«Το Βέλγιο είναι μικρή οικονομία. Το βελγικό ΑΕΠ είναι περίπου 565 δισ. ευρώ – φανταστείτε να χρειαστεί να καλύψει λογαριασμό 185 δισ. ευρώ», λέει η καθηγήτρια χρηματοπιστωτικού δικαίου του Πανεπιστημίου KU Leuven, Βιρλ Κολάερτ.
Αν και η ΕΕ μπορεί να εξασφαλίσει αρκετές εγγυήσεις για το ίδιο το δάνειο, το Βέλγιο φοβάται επιπλέον κινδύνους από πρόσθετες αποζημιώσεις ή ποινές.
Η καθηγήτρια Κολάερτ πιστεύει επίσης ότι η απαίτηση η Euroclear να χορηγήσει δάνειο στην ΕΕ παραβιάζει τους τραπεζικούς κανονισμούς της ΕΕ.
«Οι τράπεζες πρέπει να συμμορφώνονται με κεφαλαιακές και ρευστότητας απαιτήσεις και δεν πρέπει να “βάζουν όλα τα αυγά σε ένα καλάθι”. Και τώρα η ΕΕ λέει στην Euroclear να κάνει ακριβώς αυτό. Γιατί έχουμε αυτούς τους τραπεζικούς κανόνες; Γιατί θέλουμε οι τράπεζες να είναι σταθερές. Και αν κάτι πάει στραβά, το Βέλγιο θα κληθεί να διασώσει την Euroclear. Γι’ αυτό είναι τόσο σημαντικό για το Βέλγιο να εξασφαλίσει αδιαπέραστες εγγυήσεις για την Euroclear.»
Η Ευρώπη υπό πίεση από όλες τις πλευρές
Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο, προειδοποιούν επτά κράτη μέλη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων αυτών που βρίσκονται πιο κοντά στη Ρωσία, οι Βαλτικές χώρες, η Φινλανδία και η Πολωνία. Πιστεύουν ότι το σχέδιο με τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία είναι «η πιο βιώσιμη οικονομικά και πολιτικά ρεαλιστική λύση».
«Για εμάς είναι ζήτημα μοίρας», λέει ο Γερμανός βουλευτής Νόρμπερτ Ρέτγκεν. «Αν αποτύχουμε, δεν ξέρω τι θα κάνουμε μετά. Γι’ αυτό πρέπει να πετύχουμε μέσα σε μια εβδομάδα».
Ενώ η Ρωσία επιμένει ότι τα χρήματά της δεν πρέπει να αγγιχτούν, Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ανησυχούν επιπλέον ότι οι ΗΠΑ ενδέχεται να θελήσουν να χρησιμοποιήσουν τα παγωμένα ρωσικά δισεκατομμύρια με διαφορετικό τρόπο, ως μέρος του δικού τους ειρηνευτικού σχεδίου.
Ο Ζελένσκι έχει δηλώσει ότι η Ουκρανία εργάζεται με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ για τη δημιουργία Ταμείου Ανασυγκρότησης, αλλά γνωρίζει επίσης ότι η Ουάσιγκτον έχει συζητήσει με τη Ρωσία για μελλοντική συνεργασία.
Πρώιμο σχέδιο της αμερικανικής ειρηνευτικής πρότασης ανέφερε ότι 100 δισ. δολάρια από τα «παγωμένα» ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα χρησιμοποιούνταν από τις ΗΠΑ για ανοικοδόμηση, με τις ΗΠΑ να λαμβάνουν το 50% των κερδών και την Ευρώπη να προσθέτει άλλα 100 δισ. δολάρια. Τα υπόλοιπα περιουσιακά στοιχεία θα χρησιμοποιούνταν σε κάποιο μορφής κοινό επενδυτικό έργο ΗΠΑ–Ρωσίας.
Πηγή της ΕΕ δήλωσε ότι η πλεονεκτική πλευρά της αναμενόμενης απόφασης της Παρασκευής για επ’ αόριστον δέσμευση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων είναι ότι δυσκολεύει άλλους να τα διεκδικήσουν. Υπονοείται πως οι ΗΠΑ θα πρέπει πλέον να πείσουν την πλειοψηφία των κρατών μελών της ΕΕ να ψηφίσουν ένα σχέδιο που θα τους κοστίσει τεράστια χρηματικά ποσά.
Πηγή: skai.gr
