Greenpeace: Επικυρώθηκε η Παγκόσμια Συνθήκη για τους Ωκεανούς – Ώρα για πραγματική δράση

Η Παγκόσμια Συνθήκη για τους Ωκεανούς έλαβε πρόσφατα τις απαιτούμενες 60 επικυρώσεις, σηματοδοτώντας μια ιστορική καμπή στην παγκόσμια προσπάθεια προστασίας των θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Η εξέλιξη αυτή δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την πρακτική εφαρμογή της Συνθήκης, ωστόσο, απαιτείται άμεση και ουσιαστική δράση από τις χώρες πριν από την πρώτη Παγκόσμια Διάσκεψη των Μερών (COP) για τους Ωκεανούς.

Σήμερα, μόλις το 0,9% της ανοιχτής θάλασσας βρίσκεται υπό αυστηρό καθεστώς προστασίας. Η νέα Συνθήκη θεωρείται ζωτικής σημασίας για την επέκταση των θαλάσσιων καταφυγίων, τον μετριασμό της κλιματικής κρίσης και τη διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας για δισεκατομμύρια ανθρώπους που εξαρτώνται από τους ωκεανούς. Σύμφωνα με ανάλυση της διεθνούς Greenpeace, για να προστατευθεί το 30% των ανοιχτών θαλασσών έως το 2030, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να θεσπίσουν προστασία σε περισσότερα από 12 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα ετησίως για τα επόμενα πέντε χρόνια.

Ο Mads Christensen, Γενικός Διευθυντής της διεθνούς Greenpeace, τόνισε ότι πρόκειται για μια ιστορική στιγμή και κάλεσε τις κυβερνήσεις να κινηθούν άμεσα. Όπως επισήμανε, “οι επιστήμονες είναι σαφείς ότι πρέπει να προστατεύσουμε τουλάχιστον το 30% των ωκεανών έως το 2030, και ο χρόνος τελειώνει”.

Η άμεση κινητοποίηση των κυβερνήσεων κρίνεται απαραίτητη, ώστε να αξιοποιηθούν οι επόμενοι μήνες για τη δημιουργία νέων θαλάσσιων καταφυγίων. Οι περιοχές αυτές πρέπει να προστατεύονται ουσιαστικά, διασφαλίζοντας την αποτροπή καταστροφικών ανθρώπινων δραστηριοτήτων, σε αντίθεση με αρκετές υπάρχουσες θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές που παραμένουν μόνο στα χαρτιά.

Επιπλέον, η αποτελεσματική εφαρμογή της Συνθήκης απαιτεί διαδικασίες χωρίς χρονοβόρες καθυστερήσεις και ανεξαρτησία από φορείς όπως οι Περιφερειακές Οργανώσεις Διαχείρισης Αλιείας, που έχουν δεχθεί κριτική για τη διαχείριση των ωκεανών. Η ανάπτυξη των καταφυγίων οφείλει να βασίζεται σε επιστημονικά δεδομένα και στη συμμετοχή τοπικών κοινωνιών και αυτοχθόνων πληθυσμών, ώστε η προστασία να είναι κοινωνικά δίκαιη και τεκμηριωμένη.

Η Συνθήκη αναμένεται να τεθεί σε ισχύ σε 120 ημέρες, ανοίγοντας τον δρόμο για την πρώτη COP για τους Ωκεανούς, που εκτιμάται ότι θα πραγματοποιηθεί το 2026. Η Greenpeace καλεί τις χώρες που δεν έχουν ακόμη επικυρώσει τη Συνθήκη να το πράξουν άμεσα, προκειμένου να συμμετάσχουν στις διαπραγματεύσεις.

Παράλληλα, η Greenpeace ζητά από τις κυβερνήσεις να συμφωνήσουν σε μορατόριουμ για την εξόρυξη βαθέων υδάτων, προειδοποιώντας για τον κίνδυνο ανεπανόρθωτης ζημιάς στους ωκεανούς.

Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, η ανακοίνωση δύο νέων Θαλάσσιων Προστατευόμενων Περιοχών σε Ιόνιο και Αιγαίο, καθώς και η επικύρωση της Παγκόσμιας Συνθήκης για τους Ωκεανούς, ενισχύουν τη δέσμευση της χώρας για την επίτευξη του στόχου 30×30. Ωστόσο, επισημαίνεται πως απαιτείται η ταχεία ολοκλήρωση και θεσμοθέτηση των προστατευόμενων περιοχών, καθώς και η θέσπιση προεδρικών διαταγμάτων και νόμων που θα διασφαλίσουν το καθεστώς προστασίας.

Η επίτευξη του ποσοτικού στόχου του 30% πρέπει να αποτελέσει την αφετηρία για περαιτέρω μέτρα, όπως η επέκταση των προστατευόμενων περιοχών, η δημιουργία οικολογικών διαδρόμων και η καθιέρωση περιοχών Απόλυτης Προστασίας. Παράλληλα, ο εξορθολογισμός του συστήματος διαχείρισης και διοίκησης των θαλασσών είναι αναγκαίος για την ουσιαστική προστασία των οικοσυστημάτων.

Στην παρούσα συγκυρία, η επικύρωση της Συνθήκης και οι πρωτοβουλίες για νέες προστατευόμενες περιοχές μπορούν να αποτελέσουν σημαντικά βήματα για τη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης προστασίας των ελληνικών θαλασσών, με σαφή στρατηγικό σχεδιασμό και προοπτική επέκτασης της προστασίας πέραν του 30%.

Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ