Καθώς ο Ντόναλντ Τραμπ επαναφέρει την επιθετική εμπορική ατζέντα του, απειλώντας με δασμούς τους βασικούς συμμάχους των ΗΠΑ, η Ευρωπαϊκή Ένωση και μεγάλες οικονομίες ανά τον κόσμο στρέφονται η μία προς την άλλη, διαμορφώνοντας έναν νέο παγκόσμιο εμπορικό άξονα που αφήνει την Αμερική στο περιθώριο.
Το εμπορικό χάος φέρνει πιο κοντά μεταξύ τους τούς συμμάχους της Αμερικής και ταυτόχρονα τους απομακρύνει από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Καθώς αυτό συμβαίνει, η Ευρωπαϊκή Ένωση επιχειρεί να τοποθετηθεί στο επίκεντρο ενός νέου παγκόσμιου εμπορικού χάρτη.
Το μπλοκ ενημερώθηκε αυτό το Σαββατοκύριακο ότι η Ουάσινγκτον θα επιβάλει στην ΕΕ δασμούς ύψους 30% από την 1η Αυγούστου. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δεσμεύτηκε ότι θα συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις. Παράλληλα, κατέστησε σαφές ότι, ενώ η ΕΕ θα καθυστερήσει την επιβολή αντιμέτρων έως τις αρχές Αυγούστου, θα συνεχίσει να καταρτίζει σχέδια για δυναμική απάντηση.
Ωστόσο, αυτή δεν είναι η μόνη στρατηγική. Η Ευρώπη, όπως και πολλοί από τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, αναζητά πλέον πιο αξιόπιστους συμμάχους, σημειώνουν σε άρθρο τους οι New York Times.
«Ζούμε σε ταραγμένους καιρούς και όταν η οικονομική αβεβαιότητα συναντά τη γεωπολιτική αστάθεια, εταίροι όπως εμείς πρέπει να έρθουμε πιο κοντά», δήλωσε την Κυριακή στις Βρυξέλλες η φον ντερ Λάιεν, στη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου με τον πρόεδρο της Ινδονησίας, Πραμπόβο Σουμπιάντο.
Την ώρα που ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ απειλεί με σκληρούς δασμούς πολλές χώρες, ανάμεσά τους και την Ινδονησία, η Ευρωπαϊκή Ένωση κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση: επιδιώκει να χαλαρώσει τα εμπορικά εμπόδια και να εμβαθύνει τις οικονομικές της σχέσεις.
«Σε δύσκολες εποχές, κάποιοι στρέφονται προς τα μέσα, στην απομόνωση και τον κατακερματισμό», δήλωσε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Και απευθυνόμενη εμμέσως προς τους ηγέτες που έχουν δυσαρεστηθεί από τις απειλές του Ντόναλντ Τραμπ, πρόσθεσε: «Είστε πάντα ευπρόσδεκτοι εδώ και μπορείτε να βασίζεστε στην Ευρώπη».
Πρόκειται για μια εικόνα διπλής πραγματικότητας που πλέον τείνει να γίνει ο κανόνας:
Από τη μια πλευρά, οι Ηνωμένες Πολιτείες προκαλούν αβεβαιότητα, τινάζοντας στον αέρα εβδομάδες διαπραγματεύσεων και εντείνοντας τις απειλές. Από την άλλη, η Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλοι εμπορικοί εταίροι των ΗΠΑ ενισχύουν τις μεταξύ τους σχέσεις, χαράσσοντας το έδαφος για ένα παγκόσμιο εμπορικό σύστημα που βασίζεται όλο και λιγότερο στις απρόβλεπτες πλέον Ηνωμένες Πολιτείες.
«Εμείς στη Νοτιοανατολική Ασία, και ειδικά στην Ινδονησία, θεωρούμε την Ευρώπη εξαιρετικά σημαντική για τη διασφάλιση της παγκόσμιας σταθερότητας», δήλωσε ο πρόεδρος της Ινδονησίας, Πραμπόβο Σουμπιάντο.
Ωστόσο, παραδέχθηκε ότι είναι δύσκολο να απομακρυνθεί κανείς από τις ΗΠΑ, προβλέποντας ότι η Αμερική θα παραμείνει παγκόσμιος ηγέτης, δεδομένου του ότι φιλοξενεί τη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, μια δυναμική καταναλωτική αγορά και προηγμένες τεχνολογίες και υπηρεσίες.
Όμως πολλοί εμπορικοί εταίροι των Ηνωμένων Πολιτειών αισθάνονται ότι δεν έχουν άλλη επιλογή πέρα από το να διαφοροποιήσουν τις συνεργασίες τους. Και ενώ οι εμπορικές σχέσεις είναι δύσκολο να αλλάξουν, είναι εξίσου δύσκολο να επιστρέψουν στην προηγούμενη κατάσταση, όταν έχουν ήδη αναδιοργανωθεί πλήρως.
Αυτό ακριβώς συμβαίνει αυτή τη στιγμή.
Οι διαπραγματευτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης είχαν εμπλακεί σε μήνες έντονων διαβουλεύσεων με τους Αμερικανούς ομολόγους τους πριν από την ανακοίνωση του Ντόναλντ Τραμπ. Μέχρι τα μέσα της εβδομάδας, οι Βρυξέλλες ήλπιζαν ότι πλησίαζαν τουλάχιστον σε ένα πλαίσιο συμφωνίας: η ΕΕ θα αποδεχόταν έναν βασικό δασμό της τάξης του 10%, επιδιώκοντας όμως εξαιρέσεις για κρίσιμους τομείς.
Αντ’ αυτού, ο Τραμπ άρχισε την Πέμπτη να αφήνει υπόνοιες ότι το μπλοκ, ένας από τους σημαντικότερους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, επρόκειτο να λάβει επίσημη επιστολή με την επιβολή ενός γενικευμένου και σαρωτικού δασμολογικού συντελεστή.
Την Παρασκευή, ο Λευκός Οίκος ενημέρωσε επίσημα τους Ευρωπαίους αξιωματούχους ότι οι συνομιλίες κατέρρευσαν. Και το Σάββατο, το κοινό πληροφορήθηκε μέσω ανάρτησης του Τραμπ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα υπόκειται σε δασμούς ύψους 30%.
Ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε ταυτόχρονα ότι θα επιβάλει παρόμοιους δασμούς και σε αγαθά από το Μεξικό, ενώ για τον Καναδά ο συντελεστής είναι ελαφρώς υψηλότερος, στο 35%. Αντίστοιχα ποσοστά — 35% για την Ταϊλάνδη και το Μπανγκλαντές, 50% για τη Βραζιλία — προδιαγράφουν την ίδια πορεία για δεκάδες ακόμη εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ.
Παρότι ο Τραμπ έχει στο παρελθόν υπαναχωρήσει από τις απειλές για δασμούς, έχει επίσης αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο νέων διαπραγματεύσεων μέχρι την 1η Αυγούστου, ημερομηνία κατά την οποία πρόκειται να τεθούν σε ισχύ οι νέοι συντελεστές. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλες οικονομίες εμφανίζονται πρόθυμες να συνεχίσουν τις συνομιλίες.
Ωστόσο, το κλίμα γίνεται όλο και πιο εχθρικό.
Ο Μουτζτάμπα Ραχμάν, επικεφαλής Ευρώπης στην εταιρεία πολιτικής ανάλυσης Eurasia Group, δήλωσε ότι ο Τραμπ «εργαλειοποιεί την αβεβαιότητα» για να εξαναγκάσει τους εμπορικούς εταίρους σε παραχωρήσεις, χαρακτηρίζοντας τις τελευταίες του κινήσεις «ολοκληρωτική μετατόπιση των στόχων».
Η ανακοίνωση του Τραμπ το Σάββατο πυροδότησε φωνές εντός της Ευρώπης υπέρ μιας σθεναρής απάντησης.
«Ο Τραμπ προσπαθεί να διχάσει και να τρομοκρατήσει την Ευρώπη», δήλωσε ο Μπράντο Μπενιφέι, επικεφαλής της αντιπροσωπείας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τις σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ωστόσο, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε την Κυριακή ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα περιμένει έως τις αρχές Αυγούστου πριν ενεργοποιήσει τα έτοιμα αντίμετρα που έχει ετοιμάσει ως απάντηση. Τα συγκεκριμένα αντίμετρα καλύπτουν προϊόντα αξίας σχεδόν 25 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Πρόκειται για δασμούς που είχαν ήδη ανασταλεί μία φορά και επρόκειτο να τεθούν σε ισχύ νωρίς το πρωί της Τρίτης, ωστόσο το μπλοκ αποφάσισε να δώσει ακόμα λίγο χρόνο στις διαπραγματεύσεις.
«Ταυτόχρονα, θα συνεχίσουμε να προετοιμάζουμε επιπλέον αντίμετρα», δήλωσε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Η επιβολή αντιμέτρων, ωστόσο, αποτελεί μόνον το πρώτο βήμα· ίσως ακόμη σημαντικότερο, μακροπρόθεσμα, να αποδειχθεί η σύσφιξη των σχέσεων με εξωτερικούς συμμάχους.
Από τον Φεβρουάριο, όταν ο Ντόναλντ Τραμπ ξεκίνησε να πιέζει για την αναδιάταξη του παγκόσμιου εμπορικού συστήματος, η Ευρωπαϊκή Ένωση επιτάχυνε την υπογραφή νέων εμπορικών συμφωνιών και την εμβάθυνση υφιστάμενων.
Ο Καναδάς και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν ενισχύσει τη συνεργασία τους. Η Βρετανία και η ΕΕ, πέντε χρόνια μετά το Brexit, βρίσκονται πλέον σε φάση επαναπροσέγγισης. Παράλληλα, το μπλοκ προχωρά προς στενότερες εμπορικές σχέσεις με την Ινδία και τη Νότια Αφρική, καθώς και με χώρες της Νότιας Αμερικής και της Ασίας.
Και δεν είναι μόνο η ΕΕ που υιοθετεί αυτή τη στρατηγική: ο Καναδάς πλησιάζει τη Νοτιοανατολική Ασία, ενώ η Βραζιλία και το Μεξικό εργάζονται για την ενίσχυση των μεταξύ τους δεσμών.
Κυκλοφορεί ακόμη και η ιδέα δημιουργίας νέων εμπορικών δομών που να αποκλείουν τόσο τις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και την Κίνα, η οποία κατηγορείται ευρέως για την υπερπαραγωγή προϊόντων που κατακλύζουν τις παγκόσμιες αγορές με εξαιρετικά χαμηλές τιμές.
Η φον ντερ Λάιεν έχει ήδη προτείνει μια νέα συνεργασία μεταξύ της ΕΕ και μιας εμπορικής ομάδας 11 χωρών, στην οποία περιλαμβάνονται η Ιαπωνία, το Βιετνάμ και η Αυστραλία – όχι όμως οι Ηνωμένες Πολιτείες ή η Κίνα.
Ένα βασικό ερώτημα, σύμφωνα με αναλυτές, είναι το εξής: θα τολμήσουν οι σύμμαχοι της Αμερικής να κάνουν ένα βήμα παραπέρα; Αντί απλώς να ενισχύσουν τη μεταξύ τους συνεργασία αφήνοντας τις ΗΠΑ εκτός, θα μπορούσαν να συσπειρωθούν με στόχο να αντιμετωπίσουν συλλογικά τις Ηνωμένες Πολιτείες;
Μεγάλες οικονομίες ενδέχεται να εξετάσουν το ενδεχόμενο συντονισμένης αντίδρασης στον νέο γύρο δασμών του Ντόναλντ Τραμπ, εκτιμά ο Jacob Funk Kirkegaard, ανώτερος ερευνητής στο Bruegel, think tank οικονομικής πολιτικής με έδρα τις Βρυξέλλες. Μια τέτοια σύμπραξη, σημειώνει, θα τους προσέδιδε μεγαλύτερη διαπραγματευτική ισχύ.
«Θα έλεγα ότι πρέπει να αρχίσουμε να παρατηρούμε έναν συντονισμό», ανέφερε χαρακτηριστικά. «Αυτό θα ήταν το λογικό βήμα».
Πηγή: skai.gr
