Η καθοριστική σημασία της υγείας των φυτών για την Ελλάδα και την Ευρώπη

Συνολικά 26 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πέντε χώρες σε προενταξιακό καθεστώς και η Ελβετία συμμετέχουν στη φετινή καμπάνια #PlantHealth4Life, η οποία διεξάγεται για τρίτη συνεχόμενη χρονιά και βρίσκει παρούσα και την Ελλάδα.

Στη χώρα μας, αρμόδιος φορέας για τον συντονισμό της καμπάνιας είναι η Διεύθυνση Προστασίας Φυτικής Παραγωγής του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, που διατηρεί τον ρόλο της Εθνικής Αρχής Προστασίας Φυτών (National Plant Protection Organization, NPPO).

Όπως σημείωσε στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο γενικός γραμματέας Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Σπύρος Πρωτοψάλτης, «στόχος είναι να υπενθυμίσουμε τη σημασία των φυτών για τη ζωή, την υγεία και το περιβάλλον. Θέλουμε να ενημερώσουμε τους πολίτες για τους κινδύνους από ασθένειες και επιβλαβείς οργανισμούς και να δείξουμε πως με καθημερινές πρακτικές μπορούμε όλοι να συμβάλουμε στην προστασία τους».

Μέσα από τον δικτυακό τόπο της εκστρατείας (https://www.efsa.europa.eu/grEL/plh4l), οι πολίτες ενημερώνονται πως η υγεία των φυτών συνδέεται άμεσα με την επισιτιστική ασφάλεια, τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, την ανθεκτικότητα στην κλιματική κρίση και τη στήριξη της οικονομίας. Η καμπάνια επισημαίνει ότι φυτικοί εχθροί και ασθένειες μπορούν να μετακινηθούν με αποσκευές ή εμπορεύματα και να προκαλέσουν σοβαρές απώλειες στη γεωργική παραγωγή αλλά και στο φυσικό περιβάλλον.
«Η προστασία των φυτών είναι ευθύνη όλων μας. Για παράδειγμα, δεν πρέπει να μεταφέρουμε φυτά, σπόρους ή καρπούς από άλλες χώρες χωρίς έλεγχο».

Ποιους στοχεύει φέτος η καμπάνια

Η εκστρατεία φέτος δίνει έμφαση σε τρεις κύριες ομάδες πληθυσμού:

• Τους ταξιδιώτες, οι οποίοι συχνά, χωρίς να το γνωρίζουν, μεταφέρουν φυτά ή σπόρους διευκολύνοντας τη διασπορά επιβλαβών οργανισμών.
• Τους ερασιτέχνες καλλιεργητές και κηπουρούς, που δείχνουν ιδιαίτερη ευαισθησία στην υγεία των φυτών σε κήπους και μπαλκόνια.
• Τους γονείς, που νοιάζονται για την ποιότητα των τροφίμων και επιθυμούν να μεταδώσουν περιβαλλοντικές αξίες στις νέες γενιές.

Κοινός παρονομαστής για όλες τις παραπάνω ομάδες είναι πως οι επιλογές τους επηρεάζουν άμεσα τη διάδοση ή τον περιορισμό κινδύνων για τα φυτά.

Όπως τονίζει ο κ. Πρωτοψάλτης, «η υγεία των φυτών αφορά όλους μας, όχι μόνο τους γεωπόνους και τους παραγωγούς. Από αυτή εξαρτάται η επισιτιστική ασφάλεια, η οικονομία, το περιβάλλον, η ποιότητα ζωής και ακόμα και ο τουρισμός».

Η σημασία της φυτοϋγείας για κοινωνία, οικονομία & περιβάλλον

Στη διατροφή, τα υγιή φυτά σημαίνουν περισσότερα και ασφαλέστερα τρόφιμα. Στην οικονομία, οι ασθένειες οδηγούν σε τεράστιες ζημιές σ’ αγροτικές καλλιέργειες και στο εισόδημα παραγωγών. Περιβαλλοντικά, η εισαγωγή ξενικών οργανισμών απειλεί τη βιοποικιλότητα και τα οικοσυστήματα. Όσον αφορά το κλίμα, τα υγιή και ανθεκτικά φυτά ανταποκρίνονται καλύτερα στις πιέσεις της κλιματικής αλλαγής, ενώ συμβάλλουν στην ποιότητα του αέρα, του τοπίου και της ψυχικής ευεξίας μας.

Κατάσταση και κίνδυνοι στην Ελλάδα

Ποιοι είναι, όμως, οι σημαντικότεροι κίνδυνοι για τη φυτική παραγωγή στην Ελλάδα;

Σύμφωνα με τον κ. Πρωτοψάλτη, η ευρωπαϊκή νομοθεσία καταγράφει πάνω από 250 επιβλαβείς οργανισμούς καραντίνας, εκ των οποίων οι 20 αποτελούν προτεραιότητα.

Στη χώρα μας έχουν ήδη εντοπιστεί και βρίσκονται υπό αντιμετώπιση ή παρακολούθηση:

• Το έντομο Spodoptera frugiperda που προσβάλλει καλαμπόκι, βαμβάκι, ρύζι και κηπευτικά.
• Ο ιός Citrus Tristeza Virus που προκαλεί καταστροφές στα εσπεριδοειδή.
• Ο μύκητας Ceratocystis platani που έχει καταστρέψει εκατοντάδες πλατάνια σε Πελοπόννησο και Στερεά Ελλάδα.

Παράλληλα, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων εφαρμόζει συστηματικά προγράμματα επιτήρησης και πρόληψης για έγκαιρη ανίχνευση και καταπολέμηση νέων απειλών, όπως το γνωστό βακτήριο Xylella fastidiosa – αν και δεν έχει εντοπιστεί ακόμη στην Ελλάδα, θεωρείται μεγάλος κίνδυνος για τις ελιές και άλλες καλλιέργειες, σύμφωνα με τα παραδείγματα της Ιταλίας και της Ισπανίας.

Κομβικός στη διαφύλαξη της αγροτικής παραγωγής παραμένει ο ρόλος της Διεύθυνσης Προστασίας Φυτικής Παραγωγής. Μέσα από εθνικό δίκτυο επιτήρησης, ελέγχους στα σημεία εισόδου και την αγορά, και με συντονισμό επιχειρησιακών σχεδίων, επιτυγχάνεται προστασία του φυτικού κεφαλαίου. Οι ολοκληρωμένες μέθοδοι φυτοπροστασίας, οι γεωργικές προειδοποιήσεις, o ποιοτικός έλεγχος φυτοπροστατευτικών προϊόντων αλλά και ο έλεγχος υπολειμμάτων στα τρόφιμα διασφαλίζουν την κυκλοφορία ποιοτικών και ασφαλών αγροτικών προϊόντων.

«Με λίγα λόγια, θωρακίζουμε την ελληνική γεωργία και προστατεύουμε τον καταναλωτή», υπογράμμισε ο κ. Πρωτοψάλτης.

Θ. Παπακώστας

Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ