
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε σήμερα την Ευρωπαϊκή Ασπίδα Δημοκρατίας, καθορίζοντας μια σειρά από συγκεκριμένα μέτρα για την ενδυνάμωση, την προστασία και την προώθηση ισχυρών και ανθεκτικών δημοκρατιών σε ολόκληρη την ΕΕ.
Η Ευρωπαϊκή Ασπίδα Δημοκρατίας και η Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Κοινωνία των Πολιτών παρουσιάζουν μέτρα για την προστασία των βασικών πυλώνων των δημοκρατικών συστημάτων της ΕΕ: ελεύθεροι πολίτες, ελεύθερες και δίκαιες εκλογές, ελεύθερα και ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης, ζωντανή κοινωνία των πολιτών και ισχυροί δημοκρατικοί θεσμοί.
Οι τρεις στόχοι:
Οι δράσεις στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ασπίδας Δημοκρατίας θα ενισχύσουν περαιτέρω τη συλλογική μας ικανότητα να αντιμετωπίζουμε τη χειραγώγηση της πληροφόρησης και την παραπληροφόρηση, και θα ενδυναμώσουν την ανθεκτικότητά μας μέσω μιας ολιστικής, κοινωνικά συμμετοχικής προσέγγισης.
Η Ευρωπαϊκή Ασπίδα Δημοκρατίας θα περιλαμβάνει δράσεις γύρω από τρεις βασικούς πυλώνες:
- Προστασία της ακεραιότητας του χώρου της πληροφόρησης,
- Ενίσχυση των θεσμών, των ελεύθερων και δίκαιων εκλογών, και των ελεύθερων και ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης,
- Ενδυνάμωση της κοινωνικής ανθεκτικότητας και της συμμετοχής των πολιτών.
Ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα της Ευρωπαϊκής Ασπίδας Δημοκρατίας θα είναι η δημιουργία ενός Νέου Ευρωπαϊκού Κέντρου Δημοκρατικής Ανθεκτικότητας, το οποίο θα συγκεντρώνει την τεχνογνωσία και τους πόρους της ΕΕ και των κρατών μελών, ώστε να ενισχυθεί η συλλογική μας ικανότητα να προβλέπουμε, εντοπίζουμε και αντιμετωπίζουμε απειλές, καθώς και να οικοδομούμε δημοκρατική ανθεκτικότητα.
Με τα κράτη μέλη στον πυρήνα του, το Κέντρο θα λειτουργεί ως πλαίσιο διευκόλυνσης της ανταλλαγής πληροφοριών και στήριξης της ανάπτυξης ικανοτήτων για την αντιμετώπιση των εξελισσόμενων κοινών απειλών, ιδίως της ξένης χειραγώγησης της πληροφόρησης και παρέμβασης (FIMI) και της παραπληροφόρησης.
Με την υποστήριξη και σε στενό συντονισμό με το Σύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης που λειτουργεί υπό την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης, το Κέντρο θα συνδέσει υπάρχοντα δίκτυα και δομές.
Μια Πλατφόρμα Ενδιαφερόμενων Μερών θα δημιουργηθεί εντός του Κέντρου, με στόχο τη διευκόλυνση του διαλόγου με αξιόπιστους εταίρους, όπως οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, ερευνητές και ακαδημαϊκούς, ελεγκτές γεγονότων (fact-checkers) και παρόχους μέσων ενημέρωσης.
Διασφάλιση της ακεραιότητας του χώρου της πληροφόρησης
Η ενίσχυση της ακεραιότητας του χώρου της πληροφόρησης είναι ουσιώδης για να μπορούν οι πολίτες να ασκούν τα δικαιώματά τους και να συμμετέχουν ενεργά στη δημοκρατία, αναφέρει η Κομισιόν.
Η Επιτροπή θα συνεχίσει τη συνεργασία της με τους υπογράφοντες του Κώδικα Δεοντολογίας για την Παραπληροφόρηση και θα προετοιμάσει ένα πρωτόκολλο για περιστατικά και κρίσεις στο πλαίσιο του Νόμου για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (Digital Services Act), ώστε να διευκολυνθεί ο συντονισμός μεταξύ των αρμόδιων αρχών και να διασφαλιστούν άμεσες αντιδράσεις σε εκστρατείες μεγάλης κλίμακας ή διασυνοριακής πληροφόρησης.
Θα δημιουργηθεί ένα ανεξάρτητο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ελεγκτών Γεγονότων (Fact-Checkers) για την ενίσχυση της ικανότητας επαλήθευσης πληροφοριών σε όλες τις επίσημες γλώσσες της ΕΕ, ενώ το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Ψηφιακών Μέσων (European Digital Media Observatory) θα αναπτύξει νέες, ανεξάρτητες δυνατότητες παρακολούθησης και ανάλυσης για την επίγνωση της κατάστασης κατά τη διάρκεια εκλογών ή κρίσεων.
Ελεύθερες εκλογές και ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης
Η Επιτροπή θα ενισχύσει το έργο του Ευρωπαϊκού Δικτύου Συνεργασίας για τις Εκλογές, οργανώνοντας συστηματικές ανταλλαγές για βασικά ζητήματα που αφορούν την ακεραιότητα των εκλογικών διαδικασιών.
Θα παρουσιάσει επίσης οδηγία για την υπεύθυνη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στις εκλογικές διαδικασίες και θα επικαιροποιήσει την “Εργαλειοθήκη Εκλογών” του Νόμου για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (DSA Elections Toolkit).
Για να αντιμετωπιστεί η αυξανόμενη βία κατά πολιτικών υποψηφίων και εκλεγμένων εκπροσώπων, η Επιτροπή θα παρουσιάσει Σύσταση και οδηγό βέλτιστων πρακτικών προς τα κράτη μέλη σχετικά με την ασφάλεια των πολιτικών προσώπων.
Ενισχυμένη οικονομική στήριξη προς την ανεξάρτητη και τοπική δημοσιογραφία θα παρασχεθεί μέσω του νέου Προγράμματος Ανθεκτικότητας των Μέσων (Media Resilience Programme), το οποίο θα γεφυρώσει την υφιστάμενη στήριξη των ΜΜΕ με τα χρηματοδοτικά προγράμματα που προτείνονται στο νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο.
Στην επερχόμενη αναθεώρηση της Οδηγίας για τις Οπτικοακουστικές Υπηρεσίες Μέσων, η Επιτροπή θα αξιολογήσει τρόπους για την ενίσχυση της προβολής των μέσων γενικού ενδιαφέροντος και τον εκσυγχρονισμό των κανόνων διαφήμισης, με στόχο τη βιωσιμότητα των ευρωπαϊκών ΜΜΕ.
Η Επιτροπή θα παρουσιάσει επικαιροποίηση της Σύστασης για την Ασφάλεια των Δημοσιογράφων και θα εντείνει τις δράσεις της για τη στήριξη του ευρωπαϊκού πλαισίου κατά των καταχρηστικών αγωγών που στοχεύουν στη φίμωση της δημόσιας συμμετοχής (SLAPPs).
Ενίσχυση της ανθεκτικότητας της κοινωνίας και της συμμετοχής των πολιτών
Για να βοηθήσει στην αναγνώριση και αντιμετώπιση της χειραγώγησης της πληροφόρησης, η Επιτροπή θα εφαρμόσει μέτρα ενίσχυσης της παιδείας για όλες τις ηλικίες.
Θα αναπτύξει επίσης ευρωπαϊκό πλαίσιο δεξιοτήτων για την ιδιότητα του πολίτη (EU citizenship competence framework), συνοδευόμενο από κατευθυντήριες γραμμές για την ενίσχυση της εκπαίδευσης του πολίτη στα σχολεία.
Η Επιτροπή θα υποστηρίξει περαιτέρω τη συμμετοχή των πολιτών στη δημοκρατική ζωή μέσω συμμετοχικών και διαβουλευτικών εργαλείων, με έμφαση στην τοπική διάσταση και τη νεολαία, και θα ενθαρρύνει την καινοτομία στις διαδικτυακές πλατφόρμες συμμετοχής μέσω ενός νέου κόμβου πολιτικής τεχνολογίας (civic tech hub).
Για την ενημέρωση των πολιτών σχετικά με τα δημοκρατικά τους δικαιώματα στο πλαίσιο του δικαίου της ΕΕ, η Επιτροπή θα παρουσιάσει έναν Οδηγό Δημοκρατίας της ΕΕ (EU Democracy Guide).
Η Επιτροπή θα προωθήσει τη λήψη αποφάσεων βάσει τεκμηρίων, συμπεριλαμβανομένης της υιοθέτησης μιας Σύστασης για τη στήριξη της επιστημονικής τεκμηρίωσης στη χάραξη πολιτικής.
Η Στρατηγική της ΕΕ για την Κοινωνία των Πολιτών
Με τη Στρατηγική της ΕΕ για την Κοινωνία των Πολιτών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενισχύει τη συνεργασία της με τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και δεσμεύεται να τις στηρίξει και να τις προστατεύσει περαιτέρω στο έργο τους. Η στρατηγική περιλαμβάνει συγκεκριμένα μέτρα σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο και στηρίζεται σε τρεις βασικούς στόχους:
Ενίσχυση της συμμετοχής: Μια νέα Πλατφόρμα της Κοινωνίας των Πολιτών θα συσταθεί έως το 2026 για την περαιτέρω διευκόλυνση του διαλόγου σχετικά με την προστασία και την προώθηση των αξιών της ΕΕ.
Υποστήριξη και προστασία: Δημιουργία ενός Διαδικτυακού Κόμβου Γνώσης για τον Πολιτικό Χώρο (Knowledge Hub on Civic Space), που θα διευκολύνει την πρόσβαση σε έργα, εργαλεία και μηχανισμούς προστασίας. Παράλληλα, θα διερευνηθούν μέτρα επείγουσας στήριξης οργανώσεων που απειλούνται και συντονισμός προστατευτικών δράσεων στα κράτη μέλη.
Βιώσιμη και διαφανής χρηματοδότηση: Η Επιτροπή προτείνει σημαντική αύξηση της οικονομικής στήριξης προς τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, με 9 δισ. ευρώ να προβλέπονται για το πρόγραμμα AgoraEU. Επιπλέον, θα ληφθούν μέτρα διευκόλυνσης πρόσβασης σε χρηματοδότηση, καθώς και σύνδεσης με ιδιώτες δωρητές και δίκτυα pro bono νομικών.
Η στρατηγική στοχεύει στη δημιουργία ενός ισχυρού, ανεξάρτητου και ασφαλούς περιβάλλοντος για την κοινωνία των πολιτών, θεμελιώδους στοιχείου μιας ζωντανής ευρωπαϊκής δημοκρατίας.
Πηγή: skai.gr












