Οι υπουργοί Εξωτερικών της Βρετανίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας —γνωστοί ως Ε3— μαζί με την Ύπατη Εκπρόσωπο Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ, Κάγια Κάλας, θα συναντήσουν την Παρασκευή τον Ιρανό αναπληρωτή ΥΠΕΞ, Αμπάς Αραγτσί, σε μια προσπάθεια να ανοίξει ξανά ο δρόμος για τη διπλωματία γύρω από το επίμαχο πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, την ώρα που οι ΗΠΑ εξετάζουν το ενδεχόμενο να συμμετάσχουν σε ισραηλινά πλήγματα κατά του Ιράν.
Οι E3 και η Κάγια Κάλας είχαν συνομιλήσει με τον Αραγτσί νωρίτερα μέσα στην εβδομάδα, ενώ βρίσκονται σε συνεχή επικοιμωνία με τον Αμερικανό Υπουργό Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο.
Σε μια σπάνια τηλεφωνική επικοινωνία, οι Ευρωπαίοι πίεσαν τον Ιρανό διπλωμάτη για την ανάγκη άμεσης επιστροφής στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και αποφυγής περαιτέρω κλιμάκωσης. Κατόπιν πρότασης της ιρανικής πλευράς, οι δύο πλευρές συμφώνησαν να συναντηθούν δια ζώσης. Οι συνομιλίες θα πραγματοποιηθούν στη Γενεύη, όπου είχε υπογραφεί η πρώτη προσωρινή συμφωνία το 2013 πριν από την πλήρη συμφωνία του 2015 για τον περιορισμό του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος με αντάλλαγμα την άρση κυρώσεων.
Η νέα αυτή προσπάθεια επανεκκίνησης της διπλωματίας έρχεται μετά την κατάρρευση των άμεσων διαπραγματεύσεων ΗΠΑ–Ιράν, όταν το Ισραήλ εξαπέλυσε, στις 12 Ιουνίου, τη στρατιωτική επιχείρηση με την ονομασία «Ανατέλλων Λέων» εναντίον ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων και συστημάτων βαλλιστικών πυραύλων.
«Οι Ιρανοί δεν μπορούν να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι με τους Αμερικανούς, ενώ εμείς μπορούμε», δήλωσε Ευρωπαίος διπλωμάτης. «Θα τους ζητήσουμε να επιστρέψουν στο τραπέζι διαπραγματεύσεων για να συζητήσουμε το πυρηνικό ζήτημα πριν υλοποιηθεί το χειρότερο σενάριο, ενώ θα θέσουμε και τις ανησυχίες μας για τους βαλλιστικούς πυραύλους, τη στήριξη προς τη Ρωσία και την κράτηση Ευρωπαίων πολιτών».
Οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι, που δεν συμμετείχαν στις διμερείς διαπραγματεύσεις ΗΠΑ–Ιράν, εξέφραζαν διαρκώς αυξανόμενη δυσαρέσκεια για τη στρατηγική των ΗΠΑ, θεωρώντας ορισμένα αιτήματα ανέφικτα και ανησυχώντας ότι μια πρόχειρη πολιτική συμφωνία χωρίς σαφές πλαίσιο θα οδηγούσε σε παρατεταμένες και αδιέξοδες συνομιλίες.
Χαμηλές προσδοκίες για τη Γενεύη
Δύο Ευρωπαίοι διπλωμάτες σημείωσαν πως δεν υπάρχουν υψηλές προσδοκίες για άμεση πρόοδο στις συνομιλίες της Γενεύης, όπου θα παρευρεθεί και ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ. Ωστόσο, τόνισαν πως η επαφή με την Τεχεράνη είναι κρίσιμη, καθώς, ακόμη και αν σταματήσει ο πόλεμος, η γνώση που έχει ήδη αποκτήσει το Ιράν σχετικά με το πυρηνικό του πρόγραμμα δεν μπορεί να διαγραφεί —κάτι που σημαίνει ότι θα μπορούσε να το επαναφέρει κρυφά.
Ιρανός αξιωματούχος δήλωσε πως η Τεχεράνη παραμένει υπέρ της διπλωματίας, αλλά κάλεσε τις ευρωπαϊκές δυνάμεις να χρησιμοποιήσουν κάθε δυνατό μέσο για να πιέσουν το Ισραήλ να σταματήσει τις επιθέσεις του.
«Το Ιράν παραμένει προσηλωμένο στη διπλωματία ως το μόνο μέσο επίλυσης διαφορών — αλλά αυτή τη στιγμή η διπλωματία δέχεται επίθεση», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Κυρώσεις και μηχανισμός επαναφοράς
Πριν τις ισραηλινές επιθέσεις, οι E3 και οι ΗΠΑ είχαν προωθήσει ψήφισμα που εγκρίθηκε από το Διοικητικό Συμβούλιο του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ), σύμφωνα με το οποίο το Ιράν παραβιάζει τις υποχρεώσεις του ως προς τη μη διάδοση πυρηνικών όπλων.
Στο πλαίσιο του ψηφίσματος αυτού, Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δήλωσαν πως ενδέχεται να παραπέμψουν το Ιράν στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ εντός του καλοκαιριού, εφόσον δεν σημειωθεί πρόοδος στις συνομιλίες.
Αυτό θα είναι ανεξάρτητο από την ενεργοποίηση του μηχανισμού επαναφοράς των κυρώσεων («snapback»), η οποία μπορεί να γίνει μόνο από τις ευρωπαϊκές χώρες πριν από τις 18 Οκτωβρίου, οπότε και λήγει επίσημα η συμφωνία του 2015. Διπλωμάτες αναφέρουν πως η τελική διορία για την ενεργοποίηση του μηχανισμού έχει οριστεί για το τέλος Αυγούστου.
«Το Ιράν έχει επανειλημμένα προειδοποιήσει πως η ενεργοποίηση του μηχανισμού snapback θα έχει σοβαρές συνέπειες», τόνισε Ιρανός αξιωματούχος.
Πηγή: skai.gr
