Του Στέφανου Νικολαΐδη
Η Αθήνα γίνεται το σταυροδρόμι της νέας ενεργειακής Ευρώπης.
Σήμερα 6 και αύριο 7 Νοεμβρίου, η ελληνική πρωτεύουσα φιλοξενεί τη Συνδιάσκεψη για τη Διατλαντική Ενεργειακή Συνεργασία (P-TEC), μια διεθνή συνάντηση που συγκεντρώνει κορυφαίους υπουργούς, αναλυτές και ενεργειακούς κολοσσούς από ΗΠΑ και ΕΕ, με κεντρικό θέμα τον Κάθετο Διάδρομο (Vertical Gas Corridor) — το project που συνδέει την Ελλάδα με τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, τη Μολδαβία και την Ουκρανία.
ΆλλαΣχετικά άρθρα
Περισσότερο από έναν αγωγό, ο Κάθετος Διάδρομος είναι ένα σχέδιο γεωπολιτικής αναδιάταξης.
Ξεκινώντας από τη Ρεβυθούσα και την Αλεξανδρούπολη, μεταφέρει υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) βορειότερα, λειτουργώντας ως ενεργειακή ασπίδα της Ευρώπης απέναντι στην εξάρτηση από τη Ρωσία και αναδεικνύοντας την Ελλάδα σε πύλη σταθερότητας και ανάπτυξης στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Αναλυτές και προσωπικότητες όπως ο Γιάννης Μανιάτης, ο Άγγελος Συρίγος, ο Ορέστης Ομράν και ο Τριαντάφυλλος Καρατράντος μιλούν στο skai.gr για τη νέα ενεργειακή αρχιτεκτονική που γεννιέται — και για το πώς η Ελλάδα, από διαμετακομιστικός κόμβος, μετατρέπεται σταδιακά σε στρατηγικό παίκτη ευρωπαϊκής ισχύος.
Συρίγος: «Γεωπολιτική αλλαγή πρώτου μεγέθους – Ο ρόλος της Αλεξανδρούπολης»
Ο Άγγελος Συρίγος, καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και βουλευτής της ΝΔ, τονίζει πως «το πιο κρίσιμο στις σημερινές συνομιλίες με τους Αμερικανούς είναι αυτός ο Κάθετος Διάδρομος».
Όπως εξηγεί, πρόκειται για «έναν ενεργειακό άξονα που θα επιτρέπει τη μεταφορά υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από τη Ρεβυθούσα ή την Αλεξανδρούπολη προς τις χώρες βόρεια από εμάς — τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, τη Μολδαβία και την Ουκρανία».
«Εάν παράλληλα δημιουργηθεί ένας σιδηροδρομικός άξονας που θα ενώνει τα λιμάνια Αλεξανδρούπολη–Βάρνα–Κωνστάντζα–Οδησσό, τότε μιλάμε για έναν διάδρομο πολλαπλής χρήσης, δίπλα στον οποίο θα τρέχουν αγωγοί φυσικού αερίου, καλώδια ηλεκτρισμού και τηλεπικοινωνιών. Θα είναι ένας διάδρομος ενέργειας, δεδομένων και εμπορίου», σημειώνει.
Και προσθέτει:
«Σε ευθεία γραμμή, η διασύνδεση αυτών των λιμανιών είναι περίπου 750 χιλιόμετρα — όσο η απόσταση Αθήνας-Κομοτηνής. Εάν καταφέρουμε να μεταφέρουμε προϊόντα από την Οδησσό στην Αλεξανδρούπολη μέσα σε 10-12 ώρες, αντί για τις 3-4 μέρες που απαιτούνται σήμερα δια θαλάσσης, τότε αλλάζει ολόκληρος ο εμπορικός χάρτης της Ανατολικής Ευρώπης. Το εμπόριο των χωρών της ανατολικής πλευράς των Βαλκανίων, συμπεριλαμβανομένης και της Ουκρανίας, θα περνά πλέον από την Αλεξανδρούπολη και όχι από τα Στενά».
«Αυτό δεν είναι απλώς ενεργειακή διευκόλυνση — είναι γεωπολιτική αλλαγή».
Διττό αμερικανικό συμφέρον και ασπίδα σταθερότητας – Η ανάλυση του Τρ. Καρατράντου
«Ο Κάθετος Διάδρομος είναι μια γεωπολιτική αναβάθμιση σε κάθε περίπτωση», εξηγεί ο Τριαντάφυλλος Καρατράντος, Δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών και κύριος ερευνητής στο ΕΛΙΑΜΕΠ.
«Αφενός, αποτελεί την κύρια εναλλακτική της Ευρώπης για να απεξαρτηθεί από τους ρωσικούς ενεργειακούς πόρους, μέχρι να ωριμάσουν τα projects της Ανατολικής Μεσογείου. Αφετέρου, ενισχύει την ελληνοαμερικανική στρατηγική σχέση, βάζοντας στο επίκεντρο μια νέα ενεργειακή συνεργασία».
Ο ίδιος υπογραμμίζει ότι το σχέδιο «δεν αφορά μόνο την προμήθεια LNG, αλλά και τη διανομή του, καθιστώντας την Ελλάδα κεντρικό κόμβο στη διαδρομή της ενέργειας προς τη Βόρεια και Ανατολική Ευρώπη».
«Για τις Ηνωμένες Πολιτείες», λέει, «ο Διάδρομος συνιστά ένα διττό συμφέρον: γεωπολιτικό — για να εξασφαλιστεί η σταθερότητα στη ΝΑ Ευρώπη — και επιχειρηματικό, καθώς εμπλέκονται αμερικανικοί ενεργειακοί κολοσσοί όπως η Chevron και η ExxonMobil».
Ως προς τη Ρωσία, ο κ. Καρατράντος εκτιμά ότι η Μόσχα «δεν βλέπει με καλό μάτι την πρωτοβουλία, καθώς από λύση ανάγκης εξελίσσεται σε μόνιμη αρχιτεκτονική απεξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο».
«Η ισχυρή αμερικανική παρουσία, όμως, λειτουργεί ως αποτρεπτικός παράγοντας. Οι ΗΠΑ επενδύουν στην ασφάλεια και είναι εγγυητές της σταθερότητας του εγχειρήματος», σημειώνει.
«Ακόμη κι αν αλλάξει ο ένοικος του Λευκού Οίκου, δύσκολα θα αλλάξει η στρατηγική προτεραιότητα των ΗΠΑ να διασφαλίσουν την ενεργειακή τους επιρροή στην Ευρώπη. Το project αυτό έχει μόνιμο χαρακτήρα».
«Πόρτα» σε Ρωσία και Τουρκία – Ο Ορέστης Ομράν για τον νέο ενεργειακό χάρτη
Ο Ορέστης Ομράν, νομικός και ειδικός σε θέματα ενέργειας, βλέπει τον Κάθετο Διάδρομο ως «ένα από τα πιο ρεαλιστικά παραδείγματα της γεωπολιτικής αναβάθμισης της Ελλάδας».
«Δεν είναι το μοναδικό στοιχείο, αλλά αποτελεί μια από τις ενδείξεις του νέου ρόλου της χώρας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη», λέει.
«Ξεκινά από την Ελλάδα και αυτό από μόνο του την καθιστά απαραίτητο κρίκο στη μεταφορά ενέργειας από Νότο προς Βορρά. Είναι ένα έργο στα μέτρα των δυνατοτήτων και της φιλοδοξίας μας να γίνουμε ενεργειακός κόμβος».
Ο κ. Ομράν υπογραμμίζει ότι ο Διάδρομος είναι «ταυτόχρονα απάντηση και πρόκληση προς τη Ρωσία».
«Αφορά τη μεταφορά LNG που δεν είναι ρωσικό. Είναι μια εναλλακτική που αποδεικνύει στην πράξη την ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρώπης. Και παρότι μπορεί να θεωρηθεί πιθανός στόχος για τη Μόσχα, οι κίνδυνοι είναι περιορισμένοι: εμπλέκονται χώρες του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, και αυτό λειτουργεί αποτρεπτικά».
Όσο για την Τουρκία, είναι σαφής. «Δεν μπορεί να αποτρέψει ούτε να εκτρέψει τον Κάθετο Διάδρομο. Είναι εκτός της σφαίρας επιρροής του project και η όποια προσπάθεια εμπλοκής της θα ήταν τεχνικά και πολιτικά ακριβή και δύσκολη».
Σε ό,τι αφορά στην ίδια την Ελλάδα, ο ίδιος επισημαίνει:
«Η πραγματική ενεργειακή ισχύς θα έρθει όταν περάσουμε από το στάδιο της διαμετακόμισης στην παραγωγή. Αν επιβεβαιωθούν τα ελληνικά κοιτάσματα, τότε ο ρόλος μας θα απογειωθεί. Μέχρι τότε, ο Κάθετος Διάδρομος είναι το στρατηγικό μας εισιτήριο για τον ενεργειακό χάρτη της Ευρώπης».
«Πύλη της ΝΑ Ευρώπης και φραγμός στην αστάθεια» – Ο «αρχιτέκτονας» Γιάννης Μανιάτης
Ο Γιάννης Μανιάτης, πρώην υπουργός Ενέργειας και ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ, έχει αναδείξει τη στρατηγική συνέχεια του εγχειρήματος του Κάθετου Διαδρόμου.
«Ο Διάδρομος γεννήθηκε τον Δεκέμβριο του 2014, όταν υπογράψαμε τη συμφωνία συνεργασίας Ελλάδας–Βουλγαρίας–Ρουμανίας. Τότε θέσαμε τον στόχο να γίνει η Ελλάδα παραγωγός και πύλη εισόδου φυσικού αερίου και ηλεκτρισμού για τη ΝΑ Ευρώπη — από τα Δυτικά Βαλκάνια έως την Ουκρανία».
Σήμερα, όπως εξηγεί, η συγκυρία είναι ώριμη:
«Η ΕΕ έχει αποφασίσει τη σταδιακή κατάργηση του ρωσικού φυσικού αερίου και οι ΗΠΑ αυξάνουν τις παραδόσεις LNG στην Ευρώπη. Σε αυτό το περιβάλλον, η Ελλάδα αναδεικνύεται ως στρατηγικός κόμβος ασφάλειας και σταθερότητας».
«Η υλοποίηση του Κάθετου Διαδρόμου καθιστά τη σταθερότητα στο Αιγαίο ζωτικό ζήτημα για την ενεργειακή ασφάλεια της ΝΑ Ευρώπης. Όσο περισσότερη ενέργεια περνά από την Ελλάδα, τόσο αυξάνεται το κόστος για όποια αναθεωρητική δύναμη επιχειρήσει να προκαλέσει κρίση στην περιοχή. Είναι ένας ενεργειακός φραγμός αποτροπής», σημειώνει χαρακτηριστικά.
Η νέα ενεργειακή εξίσωση
Ο Κάθετος Διάδρομος δεν είναι πια μια θεωρητική γραμμή σε χάρτη. Είναι μια ενεργειακή και γεωπολιτική πραγματικότητα που διαμορφώνει νέες ισορροπίες:
- Ενώνει τη Μεσόγειο με τον Δούναβη
- Συνδέει ενεργειακά την Ελλάδα με την Ουκρανία
- Μειώνει την εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία
- Ενισχύει τη συνεργασία ΗΠΑ–Ελλάδας–ΕΕ
- Αναδεικνύει την Αθήνα σε κεντρικό κόμβο της νέας ενεργειακής Ευρώπης.
Σε μια εποχή όπου η ενέργεια είναι η νέα ισχύς, η Ελλάδα δεν είναι απλώς μέρος της διαδρομής — είναι η αρχή της.
Πηγή: skai.gr
