Κάτι φριχτό συμβαίνει στο Κονγκό: Ο δικτάτορας της Ρουάντα αντιγράφει τον Πούτιν

Κάτι τρομερό συμβαίνει στο Κονγκό. Μια ομάδα ανταρτών ονόματι M23 κατέλαβε τον έλεγχο της Γκόμα, της μεγαλύτερης πόλης στα ανατολικά της χώρας, στις 27 Ιανουαρίου, σκοτώνοντας αρκετούς ειρηνευτές του ΟΗΕ και αναγκάζοντας εκατοντάδες χιλιάδες ντόπιους να φύγουν, σύμφωνα με το The Economist. Σχεδόν κανείς εκτός της κεντρικής Αφρικής δεν γνωρίζει ποιοι είναι οι M23 ή για τι πολεμούν. Οπότε να μια χρήσιμη αναλογία: Ντονμπάς.

Το 2014 ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν άρπαξε το Ντονμπάς, μια ανατολική περιοχή της Ουκρανίας, και προσποιήθηκε ότι δεν το είχε κάνει. Χρησιμοποίησε τις τοπικές αυτονομιστικές δυνάμεις, τις οποίες η Ρωσία εξόπλισε, προμήθευσε και καθοδήγησε. Αυτές οι δυνάμεις, ισχυρίστηκε ότι προστάτευαν τους εθνοτικούς Ρώσους από τις διώξεις των φανατικών Ουκρανών. Το Κρεμλίνο αρνήθηκε ότι ο ίδιος ο ρωσικός στρατός βρισκόταν στο έδαφος και βοηθούσε τους αντάρτες, αν και έτσι ήταν. Αργότερα, μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή που διέταξε ο Πούτιν στην Ουκρανία, ο Ρώσος πρόεδρος εγκατέλειψε το πρόσχημα ότι οι αποσχισθείσες περιοχές στο Ντονμπάς ήταν «ανεξάρτητες» και τα προσάρτησε βίαια το 2022.

Ο δικτάτορας της Ρουάντα, Πολ Καγκάμε, έχει αντιγράψει αυτή την τακτική στο ανατολικό Κονγκό. Οι αντάρτες M23 οπλίζονται, εφοδιάζονται και καθοδηγούνται από το καθεστώς του. Ισχυρίζονται ότι προστατεύουν τους Τούτσι του Κονγκό από τις διώξεις, αλλά αυτή η απειλή είναι υπερβολική. Η M23 είναι στην πραγματικότητα ένας πληρεξούσιος της Ρουάντα, που της επιτρέπει να αρπάζει ένα μεγάλο κομμάτι της επικράτειας του Κονγκό, ενώ προσποιείται ότι δεν το κάνει. Ο ΟΗΕ εκτιμά ότι χιλιάδες στρατιώτες της Ρουάντα έχουν περάσει στο Κονγκό για να βοηθήσουν σε αυτή την αρπαγή γης. Η Ρουάντα αρνείται αυτό που οι παρατηρητές στο έδαφος βλέπουν ξεκάθαρα.

Οι συνέπειες είναι τρομακτικές. Μετά από χρόνια μαχών, περίπου 8 εκατ. άνθρωποι έχουν εκδιωχθεί από τα σπίτια τους στο Κονγκό, εκ των οποίων 400.000 τον τελευταίο μήνα. Σε μεγάλο μέρος του ανατολικού τμήματος, άνδρες με όπλα βιάζουν και λεηλατούν ατιμώρητα. Πολύτιμα ορυκτά λεηλατούνται συστηματικά. Η Ρουάντα, η οποία εξορύσσει ελάχιστο χρυσό στην πατρίδα της, έχει γίνει μυστηριωδώς μεγάλος εξαγωγέας χρυσού. Και τώρα η Γκόμα, η οποία προηγουμένως φιλοξενούσε 2 εκατ. ανθρώπους, βρίσκεται υπό κατοχή, με λίγους μόνο θύλακες αντίστασης να έχουν απομείνει. Η κυβέρνηση του Κονγκό λέει ότι οι ενέργειες της Ρουάντα ισοδυναμούν με κήρυξη πολέμου. Στην πραγματικότητα πρόκειται για έναν αδήλωτο πόλεμο, μια πράξη κρυφής αποικιοκρατίας.

Ο παραλληλισμός μεταξύ της Ρωσίας και της Ρουάντα είναι ατελής. Η Ρουάντα δεν έχει προσαρτήσει επίσημα κανένα από τα εδάφη της γειτονικής της χώρας. Μια άλλη διαφορά είναι ότι ενώ η Ουκρανία ήταν μια λειτουργική δημοκρατία όταν ο Πούτιν εισέβαλε σε αυτήν, το Κονγκό είναι χαοτικό και κυβερνάται φρικτά. Δεκάδες οργανωμένες ένοπλες ομάδες δραστηριοποιούνται στα ανατολικά. Η Ρουάντα απέχει πολύ από το να είναι το μοναδικό αρπακτικό, αλλά είναι το πιο ισχυρό. Ο στρατός της είναι πειθαρχημένος και ικανός, γι’ αυτό και μπορεί να αρπάξει κομμάτια γης από μια χώρα 90 φορές μεγαλύτερη από τη Ρουάντα.

Ακολουθώντας το μοντέλο του Ντονμπάς, η Ρουάντα δημιούργησε ανεπίσημα κάτι που μοιάζει πολύ με κράτος-μαριονέτα στο έδαφος του Κονγκό. Και μπορεί να μη σταματήσει στην Γκόμα. Ορισμένοι δυτικοί διπλωμάτες ανησυχούν ότι ο Καγκάμε στοχεύει στην ανατροπή της κυβέρνησης του Κονγκό. Αυτό δεν είναι απλώς παράνομο και λάθος. Είναι ένα ανησυχητικό σύμπτωμα μιας παρακμάζουσας διεθνούς τάξης.

Το παγκόσμιο ταμπού κατά της κατάληψης της επικράτειας άλλων χωρών καταρρέει. Ο Πούτιν είναι ο κύριος παραβάτης, που έχει φέρει τον θάνατο χιλιάδων ανρθώπων. Η Κίνα απειλεί την Ταϊβάν και διεκδικεί τα χωρικά ύδατα άλλων χωρών. Και τώρα ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ μιλάει για επέκταση της αμερικανικής επικράτειας. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι άλλοι ηγέτες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο ιμπεριαλισμός είναι και πάλι στη μόδα.

Η συμπεριφορά της Ρουάντα στο Κονγκό δεν είναι καινούργια. Η M23 κατέλαβε για πρώτη φορά την Γκόμα το 2012. Αλλά οι δυτικοί πίεσαν γρήγορα το καθεστώς του Καγκάμε να αποσύρει τους ενόπλους και μια καλά χρηματοδοτημένη ειρηνευτική δύναμη του ΟΗΕ δεν έκανε τη διαφορά. Τώρα ο ΟΗΕ είναι πιο αδύναμος στο Κονγκό. Η φρουρά του στην Γκόμα έχει απελπιστικά λιγότερα όπλα. Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ καταδίκασε την επίθεση και την παρουσία «εξωτερικών δυνάμεων», αλλά απέφυγε να κατονομάσει τη Ρουάντα.

Οι εξωτερικές δυνάμεις είναι απασχολημένες αλλού και η Ρουάντα έχει περισσότερους προστάτες απ’ ό,τι το 2012, έχοντας συνάψει συμμαχίες με χώρες όπως η Κίνα, το Κατάρ και η Τουρκία. Υπό τον Τζο Μπάιντεν, οι Αμερικανοί διπλωμάτες ασχολήθηκαν και προειδοποίησαν τον Καγκάμε κατά του στρατιωτικού αυθορμητισμού, κρατώντας τον εν μέρει υπό έλεγχο.

Άλλες δυτικές κυβερνήσεις είναι διχασμένες. Πολλές έχουν αδυναμία στη Ρουάντα του Καγκάμε. Η εσωτερική της τάξη διευκολύνει την εκτέλεση αναπτυξιακών έργων εκεί. Οι στρατιώτες της υπηρετούν σε ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΟΗΕ και προστατεύουν τις γαλλικές επιχειρήσεις φυσικού αερίου στη Μοζαμβίκη στο πλαίσιο μιας αποστολής που χρηματοδοτείται από την ΕΕ. Ο Καγκάμε, πρώην ηγέτης των ανταρτών, διατηρεί τα εύσημα για την αποτροπή της γενοκτονίας στη Ρουάντα πριν από τρεις δεκαετίες. Ορισμένοι συχνά δίνουν στον Καγκάμε το πλεονέκτημα της αμφιβολίας και συνεχίζουν να χρηματοδοτούν την κυβέρνησή του.

Θα έπρεπε να είναι πολύ πιο αυστηροί όμως. Η Ρουάντα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη βοήθεια, με τις επιχορηγήσεις να καλύπτουν το 12% του προϋπολογισμού της και το μεγαλύτερο μέρος του εξωτερικού της χρέους με ευνοϊκούς όρους. Θα πρέπει να πιέσουν περισσότερο πάνω τον Καγκάμε, όπως έκαναν και στο παρελθόν. Η Αμερική, η οποία έχει ισχυρούς στρατιωτικούς δεσμούς με τη Ρουάντα, θα μπορούσε να αλλάξει τα κίνητρα του Καγκάμε με ένα τηλεφώνημα. Άλλα αφρικανικά κράτη θα πρέπει επίσης να μιλήσουν.

Η εναλλακτική λύση – να αφήσουν τον Καγκάμε να δημιουργήσει το δικό του Ντονμπάς – είναι πολύ χειρότερη. Ένας κόσμος στον οποίο οι ισχυροί καταλαμβάνουν εδάφη από τους αδύναμους θα ήταν ένα πιο τρομακτικό, πιο βίαιο μέρος. Στην Αφρική, ειδικά, υπάρχουν αμέτρητες αντιρρήσεις για τα σημερινά σύνορα, αλλά οι προσπάθειες μετακίνησής τους έχουν συνήθως καταλήξει σε καταστροφή. Αν επιτραπεί να παραμείνουν οι κατάφωρες παραβιάσεις των συνόρων, θα υπάρξουν ακόμη περισσότερες.

Πηγή: skai.gr