Από τις καρδιακές αρρυθμίες, η πιο συχνή είναι η κολπική μαρμαρυγή, η οποία μπορεί να επιφέρει σημαντικές επιπλοκές. Η πιο αποτελεσματική αντιμετώπισή της γίνεται επεμβατικά, με τη μέθοδο της κατάλυσης («ablation»). Τι είναι, όμως, η κατάλυση και ποια είναι τα αποτελέσματά της;
Τι είναι η κολπική μαρμαρυγή;
Η κολπική μαρμαρυγή είναι η πιο συχνή καρδιακή αρρυθμία. Υπολογίζεται πως περίπου 250.000 Έλληνες πάσχουν από κολπική μαρμαρυγή, αριθμός που αναμένεται να αυξηθεί τα επόμενα χρόνια λόγω της γήρανσης του πληθυσμού, αλλά και της αποτελεσματικότερης ανίχνευσης της κολπικής μαρμαρυγής. Στην αρρυθμία αυτή, οι κόλποι (οι δύο προς τα πάνω κοιλότητες της καρδιάς) χτυπούν ιδιαίτερα γρήγορα, χαοτικά και πλήρως άρρυθμα, με αποτέλεσμα να μην επιτυγχάνεται οργανωμένη και αποτελεσματική συστολή τους. Οι ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή ενδέχεται να παραπονιούνται για συμπτώματα, άλλοτε έντονα, αλλά κυρίως είναι ευάλωτοι σε επιπλοκές όπως το εγκεφαλικό επεισόδιο και η καρδιακή ανεπάρκεια.
Η αντιμετώπιση ασθενών με κολπική μαρμαρυγή έχει δύο βασικούς στόχους:
1. Ο πρώτος είναι η προφύλαξή τους από τον κίνδυνο εμβολικών επεισοδίων -και κυρίως εγκεφαλικού- με την κατάλληλη χρήση αντιπηκτικών φαρμάκων.
2. Ο δεύτερος είναι η ελάττωση των υποτροπών της κολπικής μαρμαρυγής και η διατήρηση του κανονικού φλεβοκομβικού ρυθμού, ο οποίος επιτυγχάνεται είτε με χορήγηση αντιαρρυθμικών φαρμάκων είτε επεμβατικά με τη μέθοδο της κατάλυσης, «ablation». Μελέτες έχουν τεκμηριώσει ότι η επεμβατική μέθοδος είναι σαφώς αποτελεσματικότερη από τη φαρμακευτική θεραπεία στην ελάττωση των επεισοδίων της κολπικής μαρμαρυγής.
Τι είναι η κατάλυση (ablation);
Η κατάλυση (ablation) κολπικής μαρμαρυγής είναι μια επεμβατική θεραπεία με την οποία επιχειρείται η ηλεκτρική απομόνωση των «αρρυθμιογόνων» περιοχών της καρδιάς (κυρίως στις πνευμονικές φλέβες), οι οποίες ευθύνονται για την πρόκληση της κολπικής μαρμαρυγής. Η κατάλυση των πνευμονικών φλεβών πραγματοποιείται με ειδικούς καθετήρες σε μια διαδικασία που προσομοιάζει αυτής που ακολουθείται στη στεφανιογραφία ή το «μπαλονάκι».
Οι καθετήρες εισάγονται διαμέσου των μηριαίων φλεβών και προωθούνται ανώδυνα στην καρδιά. Με τη χρήση καθετήρα που εκπέμπει υψίσυχνο ρεύμα, δημιουργούνται διαδοχικές βλάβες (καυτηριασμός) με στόχο τη σταδιακή δημιουργία κυκλοτερών βλαβών γύρω από τις πνευμονικές φλέβες και τη διακοπή της ηλεκτρικής επικοινωνίας μεταξύ αριστερού κόλπου και πνευμονικών φλεβών. Παρόμοια αποτελέσματα επιτυγχάνονται και με τη χρήση ειδικού καθετήρα σε σχήμα μπαλονιού, με τον οποίο δημιουργούνται περιφερικές, κυκλοτερείς βλάβες γύρω από τις πνευμονικές φλέβες (cryoablation).
Η κατάλυση κολπικής μαρμαρυγής διαρκεί περίπου 2,5 ώρες, με μικρότερη ακόμη διάρκεια επί διενέργειας cryoablation. Στη διάρκεια της επέμβασης ο ασθενής βρίσκεται σε ύπνωση, ενώ για τις παρακεντήσεις των αγγείων χρησιμοποιείται τοπική αναισθησία. Σε ένα ποσοστό ασθενών μπορεί να απαιτηθεί δεύτερη επέμβαση, μικρότερης διάρκειας, με στόχο τον καυτηριασμό επιπρόσθετων εστιών. Οι ασθενείς εξέρχονται από το νοσοκομείο την επομένη της επέμβασης.
Ποιοι ασθενείς είναι κατάλληλοι να υποβληθούν σε κατάλυση (ablation) κολπικής μαρμαρυγής;
Κατάλληλοι υποψήφιοι για επέμβαση κατάλυσης είναι οι ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή που παραμένουν συμπτωματικοί παρά τη θεραπεία με ένα ή περισσότερα αντιαρρυθμικά φάρμακα. Επιπλέον, σύμφωνα με τις τελευταίες κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας, η κατάλυση μπορεί να εφαρμοστεί και ως θεραπεία πρώτης γραμμής, ακόμη και πριν από την έναρξη αγωγής με αντιαρρυθμικά φάρμακα, ιδιαίτερα σε έντονα συμπτωματικούς ασθενείς, νεαρής ηλικίας με παροξυσμική κολπική μαρμαρυγή.
Ιδανικοί υποψήφιοι θεωρούνται οι εξής:
• Ασθενείς με παροξυσμική κολπική μαρμαρυγή (διάρκεια επεισοδίων μικρότερη από 7 ημέρες).
• Συχνά συμπτωματικά επεισόδια κολπικής μαρμαρυγής.
• Αριστερός κόλπος χωρίς διάταση.
• Απουσία υποκείμενης καρδιοπάθειας.
Ποια είναι τα ποσοστά επιτυχίας της επέμβασης κατάλυσης (ablation) κολπικής μαρμαρυγής;
Αποτελέσματα πολλών μεγάλων μελετών έχουν επιβεβαιώσει ότι η κατάλυση (ablation) κολπικής μαρμαρυγής υπερτερεί της θεραπείας με αντιαρρυθμικά φάρμακα στον έλεγχο των υποτροπών της κολπικής μαρμαρυγής. Έπειτα από επέμβαση κατάλυσης, περίπου το 70% των ασθενών με παροξυσμική κολπική μαρμαρυγή παραμένουν ελεύθεροι υποτροπών.
Ποιοι είναι οι κίνδυνοι από την επέμβαση κατάλυσης (ablation) κολπικής μαρμαρυγής;
Περίπου 1% των ασθενών μπορεί να παρουσιάσουν κάποια επιπλοκή, όπως συλλογή αίματος γύρω από την καρδιά (επιπωματισμός), στένωση πνευμονικής φλέβας, λοίμωξη, αιμάτωμα στην περιοχή παρακέντησης των περιφερικών φλεβών, εγκεφαλικό επεισόδιο. Στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων οι επιπλοκές αντιμετωπίζονται έπειτα από σύντομη παράταση της νοσηλείας του ασθενούς στο νοσοκομείο. Αποτελέσματα μελετών έχουν δείξει ότι η συχνότητα εμφάνισης επιπλοκών ελαττώνεται με την αθροιζόμενη εμπειρία, γεγονός που συνηγορεί ότι η επέμβαση θα πρέπει να διενεργείται από εξειδικευμένους ηλεκτροφυσιολόγους με πείρα στη συγκεκριμένη επέμβαση.
Γράφει ο
Στυλιανός Ε. Τζέης
Καρδιολόγος – Ηλεκτροφυσιολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών,
Διευθυντής Καρδιολογικής Κλινικής Ενηλίκων ΜΗΤΕΡΑ
