Κωνσταντινούπολη: Η Ρωσία και η Ουκρανία θα συναντηθούν – Για τι θα μιλήσουν;

Κακή αρχή για τη συνάντηση Ουκρανίας – Ρωσίας στην Τουρκία, καθώς οι δύο αντιμαχόμενες πλευρές δεν μπορούν να συμφωνήσουν ούτε για το πότε… ξεκινάει. 

Οι συνομιλίες για την Ουκρανία στην Κωνσταντινούπολη θα ξεκινήσουν στις 10 π.μ. κεκλεισμένων των θυρών, ανέφερε αρχικά το ρωσικό πρακτορείο TASS. Ουκρανός αξιωματούχος αντέδρασε, δηλώνοντας ότι δεν έχει υπάρξει συμφωνία για το πότε θα αρχίσουν οι συνομιλίες στην Τουρκία. 

Ο Αντρίι Κοβαλένκο, αξιωματούχος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας και Άμυνας της Ουκρανίας, δήλωσε στην εφαρμογή Telegram ότι η έναρξη των συνομιλιών στις 10 π.μ. «δεν ήταν προγραμματισμένη και δεν ήταν αληθινή».

Αυτή την εβδομάδα υπήρξαν εικασίες ότι ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι μπορεί να συναντηθεί με τον ομόλογό του της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν στην Κωνσταντινούπολη την Πέμπτη – εάν ο Ρώσος ηγέτης αποφάσιζε να εμφανιστεί για τις συνομιλίες που ο ίδιος πρότεινε.

Σύμφωνα με το Interfax Βλαντίμιρ Πούτιν, Σεργκέι Λαβρόφ (Ρώσος ΥΠΕΞ), Αντρέι Μπελούσοφ (υπουργός Άμυνας) και Σεργκέι Σοϊγκού (Γραμματέας του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας) είχαν συνομιλίες την Τετάρτη, με Ρώσους διοικητές να συμμετάσχουν. 

Η προοπτική Ζελένσκι και Πούτιν να συναντηθούν πρόσωπο με πρόσωπο προκάλεσε μεγάλο ενθουσιασμό, αλλά αυτό δεν θα συμβεί τελικά, αφού στη λίστα των αντιπροσώπων του Κρεμλίνου για τις πολυαναμενόμενες συνομιλίες δεν βρίσκεται ο Πούτιν. 

Ο Ζελένσκι αναμένεται να συναντηθεί με τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν την Πέμπτη, και μετά θα λάβει απόφαση για τις συνομιλίες στην Κωνσταντινούπολη με τη Ρωσία δήλωσε στο Reuters Ουκρανός αξιωματούχος. 

Σημειώνεται ότι ο πρόεδρος της Ρωσίας αποφάσισε τη σύνθεση της αντιπροσωπείας που μεταβαίνει την Πέμπτη στην Κωνσταντινούπολη για τις προγραμματισμένες απευθείας συνομιλίες με την ουκρανική πλευρά.

Επικεφαλής θα είναι ο Βλαντίμιρ Μεντίνσκι, σύμβουλος του Πούτιν – ο οποίος είχε ηγηθεί της αντιπροσωπείας που διεξήγαγε ανεπιτυχείς ειρηνευτικές συνομιλίες με την Ουκρανία το 2022, στους πρώτους μήνες μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής.

Θα παραστούν επίσης ο υφυπουργός Εξωτερικών Μιχαήλ Γκαλούζιν, ο υφυπουργός Άμυνας Αλεξάντερ Φόμιν, διπλωμάτες και αξιωματούχοι των υπηρεσιών πληροφοριών.

Οι συνομιλίες είναι απίθανο να αποφέρουν άμεσα αποτελέσματα και σχεδόν σίγουρα δεν θα φέρουν την περίφημη «συμφωνία» που ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ έχει υποσχεθεί από την πρώτη μέρα επιστροφής του στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο.

Ωστόσο, παρά τα όποια μειονεκτήματα, μια απευθείας συνάντηση μεταξύ Κιέβου και Μόσχας σε οποιοδήποτε επίπεδο θα σηματοδοτούσε ένα ορόσημο στη σύγκρουση, σχολιάζει το CNN. 

Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν θα μεταβεί στην Τουρκία για να συμμετάσχει στις συνομιλίες Ρωσίας-Ουκρανίας, δήλωσε Αμερικανός αξιωματούχος λίγο μετά την ανακοίνωση του Ρώσου προέδρου. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ είχε αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο να μεταβεί στην Κωνσταντινούπολη. 

Πώς φτάσαμε σε αυτό το σημείο;

Οι συνομιλίες προτάθηκαν αρχικά από τον Πούτιν σε απάντηση στο ευρωπαϊκό τελεσίγραφο, όταν οι ηγέτες της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Πολωνίας και του Ηνωμένου Βασιλείου απαίτησαν από τη Ρωσία να αποδεχτεί μια πρόταση κατάπαυσης του πυρός 30 ημερών ή να αντιμετωπίσει έναν νέο γύρο «μαζικών» κυρώσεων.

Ο Πούτιν αντιπρότεινε «απευθείας συνομιλίες» μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.

Πιθανότατα αυτή ήταν μια τακτική καθυστέρησης από τον Πούτιν – κάτι που έχει εφαρμόσει με επιτυχία αρκετές φορές στο παρελθόν. Αλλά φαίνεται ότι απέτυχε.

Οι Ευρωπαίοι και η Ουκρανία αρχικά δήλωσαν ότι δεν μπορούν να υπάρξουν συνομιλίες πριν συμφωνηθεί κατάπαυση του πυρός, αλλά αυτό άλλαξε γρήγορα όταν ενεπλάκη ο Τραμπ. Σε μια ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προέτρεψε δημόσια τον Ζελένσκι να «ΚΑΝΕΙ ΤΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ, ΤΩΡΑ!!!»

Ο Πούτιν δεν πρότεινε μια κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον… απεχθή Ουκρανό ομόλογό του. Είπε ότι ήθελε επανέναρξη των συνομιλιών που πραγματοποιήθηκαν την άνοιξη του 2022 και στις οποίες παρευρέθηκαν διπλωμάτες υψηλού επιπέδου, αλλά όχι οι ίδιοι οι ηγέτες.

Ωστόσο, ο Ζελένσκι ενίσχυσε το διακύβευμα, ανακοινώνοντας ότι θα ταξιδέψει ο ίδιος στην Τουρκία και καλώντας τον Πούτιν να κάνει το ίδιο. Ο Ουκρανός ηγέτης ξεκαθάρισε ότι δεν θα συναντηθεί με κανέναν άλλο Ρώσο αξιωματούχο, υποστηρίζοντας ότι «όλα στη Ρωσία εξαρτώνται από τον Πούτιν».

Μένοντας στο Κρεμλίνο, ο Πούτιν μπορεί να δώσει στον Ζελένσκι την ευκαιρία να επισημάνει, για άλλη μια φορά, ότι η Ρωσία δεν παίρνει στα σοβαρά την ειρήνη.

Αυτό το μήνυμα θα είχε παραλήπτη τον Τραμπ. Το Κίεβο και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί του έχουν δηλώσει εδώ και καιρό ότι δεν πιστεύουν ότι ο Πούτιν ενδιαφέρεται σοβαρά να συμμετέχει σε διαπραγματεύσεις για ειρήνη.

Τι θα μπορούσε να είναι στο τραπέζι;

Οι δύο πλευρές βρίσκονται σε τόσο μεγάλη απόσταση μεταξύ τους που δεν είναι σαφές τι θα αφορούν οι συνομιλίες, τονίζει το CNN. 

Ο Ζελένσκι δήλωσε την Τρίτη ότι οτιδήποτε άλλο εκτός από μια συμφωνία για άνευ όρων κατάπαυση του πυρός θα ήταν αποτυχία.

Ο Πούτιν, εν τω μεταξύ, δήλωσε ότι ενώ η Ρωσία δεν αποκλείει ότι «κατά τη διάρκεια αυτών των συνομιλιών θα υπάρξει η πιθανότητα να διευθετηθεί κάποιο είδος νέας εκεχειρίας, μια νέα κατάπαυση του πυρός», οι συνομιλίες θα στοχεύουν στην εξάλειψη των «βασικών αιτιών» της σύγκρουσης.

Οι «βασικές αιτίες» που αναφέρει περιλαμβάνουν μακροχρόνιες ρωσικές απαιτήσεις που αφορούν την ύπαρξη της Ουκρανίας – πρώην μέρους της Σοβιετικής Ένωσης – ως κυρίαρχου κράτους και την επέκταση του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.

Καμία από τις δύο απαιτήσεις δεν είναι διαπραγματεύσιμη για την Ουκρανία ή τους συμμάχους της.

Τι συνέβη την τελευταία φορά που η Ουκρανία και η Ρωσία συνομίλησαν;

Οι τελευταίες γνωστές απευθείας συνομιλίες μεταξύ Κιέβου και Μόσχας πραγματοποιήθηκαν στην Τουρκία και τη Λευκορωσία την άνοιξη του 2022 – όταν έγινε σαφές ότι το αρχικό σχέδιο του Πούτιν να καταλάβει ολόκληρη την Ουκρανία και να εγκαταστήσει μια νέα κυβέρνηση-μαριονέτα στο Κίεβο μέσα σε λίγες μέρες είχε πάει καταστροφικά στραβά.

Αυτό άφησε τη Ρωσία να παλεύει, προσπαθώντας να επιτύχει τους στόχους της μέσω διαπραγματεύσεων.

Το Ινστιτούτο Μελέτης του Πολέμου, ένα παρατηρητήριο συγκρούσεων με έδρα τις ΗΠΑ, σημείωσε ότι η συμφωνία που προτάθηκε από τη Μόσχα καλούσε την Ουκρανία να παραδώσει την κυριαρχία της και θα καθιστούσε την Ουκρανία παντελώς ανίσχυρη απέναντι σε τυχόν μελλοντικές επιθέσεις.

Μόλις οι ουκρανικές δυνάμεις άρχισαν να απελευθερώνουν τμήματα της βόρειας Ουκρανίας, βρίσκοντας σαφή στοιχεία για σφαγές και άλλες φρικαλεότητες καθώς προχωρούσαν, οι συνομιλίες άρχισαν να καταρρέουν.

Οι ρωσικές βιαιότητες που αποκαλύφθηκαν σε μια συγκεκριμένη πόλη – την Μπούτσα, ακριβώς βόρεια του Κιέβου – τρομοκρατούσαν τον κόσμο και σκλήρυναν την αποφασιστικότητα του ουκρανικού λαού.

Τι άλλο γνωρίζουμε για τις συνομιλίες;

Όχι πολλά. Η τουρκική κυβέρνηση δήλωσε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα ότι είναι έτοιμη να παράσχει «κάθε είδους υποστήριξη, συμπεριλαμβανομένης της διαμεσολάβησης και της φιλοξενίας διαπραγματεύσεων, για την επίτευξη ειρήνης» στην Ουκρανία.

Η Τουρκία έχει διαδραματίσει τον ρόλο του γεφυροποιού μεταξύ Μόσχας και Κιέβου στο παρελθόν, κυρίως όταν μεσολάβησε στην Πρωτοβουλία για τα Σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας, η οποία εγγυάται την ασφαλή διέλευση των ουκρανικών πλοίων που μεταφέρουν εξαγωγές τροφίμων – μια σπάνια διπλωματική επιτυχία στη βίαιη σύγκρουση. Η Ρωσία αποσύρθηκε από το σύμφωνο το 2023.

Ως μέλος του ΝΑΤΟ, η Τουρκία έχει επενδύσει στη σύγκρουση, αλλά θεωρείται επίσης πιο δεκτική απέναντι στη Ρωσία, με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να έχει προηγουμένως επαινέσει την «ειδική σχέση» του με τον Πούτιν.

Ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ στην Ουκρανία, Κιθ Κέλογκ, και ο απεσταλμένος του για τις εξωτερικές σχέσεις Στιβ Γουίτκοφ σχεδιάζουν να βρεθούν στην Κωνσταντινούπολη για τις συνομιλίες, δήλωσε την Τρίτη ανώτερος αξιωματούχος της κυβέρνησης Τραμπ, μια δήλωση που επιβεβαιώθηκε στο CNN από άλλη πηγή που γνωρίζει τα σχέδια.

Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο βρίσκεται επίσης στην Τουρκία, συμμετέχοντας σε μια άτυπη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ.

Από την Τρίτη, το σχέδιο ήταν οι Αμερικανοί αξιωματούχοι να παρακολουθήσουν τις συνομιλίες μεταξύ Ουκρανών και Ρώσων, υπό την αιγίδα της Τουρκίας.

Οι Ρούμπιο, Κέλογκ και Γουίτκοφ συμμετείχαν σε ορισμένους από τους προηγούμενους γύρους συνομιλιών στη Σαουδική Αραβία, στους οποίους ενήργησαν ως μεσάζοντες, συναντώμενοι χωριστά με τη ρωσική αντιπροσωπεία και στη συνέχεια, λίγες μέρες αργότερα, με τους Ουκρανούς.

Αυτή τη φορά, το γεγονός ότι οι δύο αντιπροσωπείες ενδέχεται να συναντηθούν πρόσωπο με πρόσωπο είναι σημαντικό – ακόμη και αν ο στόχος τους είναι περισσότερο να ικανοποιήσουν τον Τραμπ παρά να καταλήξουν σε μια πραγματική συμφωνία.

Πηγή: skai.gr