Κυβερνοεπίθεση στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο της Ελλάδας

Κυβερνοεπίθεση δέχτηκε το Ανοικτό Πανεπιστήμιο της Ελλάδας στις 25/10/2024, με τη διερεύνηση του συμβάντος να βρίσκεται σε εξέλιξη.

Στις 25/10/2024 εντοπίστηκε ύποπτη δραστηριότητα στα πληροφοριακά συστήματα του πανεπιστημίου.

Αφορούσε σε μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση.

Η επίθεση πραγματοποιήθηκε με λογισμικό τύπου ransomware (ransomware attack), κατά την οποία το κακόβουλο λογισμικό απέκτησε πρόσβαση, με υποκλοπή συγκεκριμένων δικαιωμάτων, στην κύρια υποδομή πληροφορικής και την υποδομή αντιγράφων ασφαλείας και προκάλεσε κρυπτογράφηση του συστήματος διαχείρισης εικονικών μηχανών και δυσλειτουργίες σε δευτερεύοντα συστήματα και στο δίκτυο δεδομένων.

Η κρυπτογράφηση δεν επηρέασε το σύνολο των εφεδρικών αντιγράφων, το οποίο ανακτήθηκε από την υποδομή αντιγράφων ασφαλείας και χρησιμοποιήθηκε, μετά από ενδελεχή έλεγχο ασφαλείας, για την ανάκαμψη των συστημάτων και υπηρεσιών του Πανεπιστημίου.

Η έκταση της διαρροής

Η επίθεση αυτή είχε ως αποτέλεσμα την περιορισμένη διαρροή προσωπικών δεδομένων. Το μέγεθος των δεδομένων που διέρρευσε ανέρχεται σε 813GB, σύμφωνα με τα έως τώρα στοιχεία.

Ωστόσο, όπως υποστηρίζει το πανεπιστήμιο, το συγκεκριμένο μέγεθος αντιπροσωπεύει εξαιρετικά μικρό ποσοστό, σε σχέση με τον συνολικό όγκο δεδομένων που διατηρεί το Ίδρυμα (μεγέθους πολλών terabytes), γεγονός που υποδηλώνει ότι η διαρροή είναι περιορισμένης κλίμακας.

Το μέγεθος αυτό μπορεί να συγκριθεί, ενδεικτικά, με τη χωρητικότητα τοπικού δίσκου ενός τυπικού υπολογιστή.

Τα διαρρεύσαντα αρχεία περιείχαν, σύμφωνα με τις έως τώρα ενδείξεις, προσωπικά δεδομένα σε διάφορες μορφές αρχείων (κατά κύριο λόγο doc, pdf, excel). Επιπλέον, το αρχείο που έχει διαρρεύσει βρίσκεται στο σκοτεινό διαδίκτυο (dark web), όπου η πρόσβαση απαιτεί εξειδικευμένες, τεχνικές γνώσεις.

Επιπρόσθετα, σύμφωνα με τις έως τώρα αναλύσεις, το συγκεκριμένο αρχείο που διέρρευσε δεν είναι εφικτό, στην παρούσα φάση, να ληφθεί ολόκληρο. Αυτό που μπορεί να καταστεί διαθέσιμο για λήψη, είναι αρκετά μικρότερο από το αρχικό σύνολο των δεδομένων που υποκλάπηκαν (περίπου 65 GB έχουν ανακτηθεί).

Κατηγορίες προσωπικών δεδομένων που ενδεχομένως να διέρρευσαν

Το Ίδρυμα προβαίνει σε ενημέρωση σχετικά με τις πιθανές κατηγορίες δεδομένων που ενδέχεται να έχουν επηρεαστεί.

Η αναφορά περιλαμβάνει δεδομένα/κατηγορίες δεδομένων που θα μπορούσαν θεωρητικά να έχουν εκτεθεί.

Ονοματεπώνυμο, Πατρώνυμο / Μητρώνυμο, Ιδιότητα, Στοιχεία Συγγενών, Υπηκοότητα, Φύλο, Ημερομηνία Γέννησης, ΑΦΜ, ΑΜΚΑ, ΑΜ, ΑΔΤ, Υπογραφή (φυσική), Φωτογραφίες, όνομα χρήστη, Δεδομένα Επικοινωνίας (Ταχυδρομική Διεύθυνση, Αριθμός τηλεφώνου (σταθερό & κινητό), Διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (προσωπική & ιδρύματος), ηλεκτρονική αλληλογραφία), Ακαδημαϊκά και Εκπαιδευτικά Δεδομένα & Τίτλοι Σπουδών (Βαθμολογίες και επιδόσεις, Τίτλοι σπουδών, Βεβαιώσεις σπουδών), Δεδομένα Υγείας, Οικονομικά Δεδομένα (IBAN, στοιχεία τιμολόγησης, στοιχεία πληρωμής δαπάνης), Δεδομένα Επαγγελματικής & Ερευνητικής Δραστηριότητας (Βιογραφικό σημείωμα, ερευνητικό  / επαγγελματικό / διδακτικό / συγγραφικό έργο), Δεδομένα Αποφάσεων Συλλογικών Οργάνων, αποφάσεις επιτροπών,  Δεδομένα Συμβάσεων, Αναδόχων & Προσφορών.

Ωστόσο, βάσει των μέχρι τώρα διαθέσιμων ενδείξεων και της συνεχιζόμενης έρευνας, η πραγματική διαρροή φαίνεται να περιορίζεται σε σαφώς μικρότερο εύρος δεδομένων.

Ενέργειες που έγιναν προς αντιμετώπιση του περιστατικού

Το Ε.Α.Π. εφάρμοσε όλα τα απαραίτητα μέτρα για να διασφαλίσει την ελάχιστη, δυνατή διαρροή ενώ παράλληλα, συνεργάστηκε, άμεσα, με την Εθνική Αρχή Κυβερνοασφάλειας, τη Διεύθυνση Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος και την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα.

Πιο συγκεκριμένα:

Από την πρώτη στιγμή του συμβάντος (25/10/2024) ενημερώθηκε τόσο η Εθνική Αρχή Κυβερνοασφάλειας όσο και η Διεύθυνση Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος. Η ενημέρωση είναι συνεχής.

Γνωστοποιήθηκε, έγκαιρα, το περιστατικό στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ). Η αρχική δήλωση επικαιροποιείται ανάλογα με τα δεδομένα.

Δημιουργήθηκε Ομάδα Διαχείρισης Περιστατικού

Οι Τεχνικές Υπηρεσίες του Ιδρύματος, σε συνεργασία με εξειδικευμένη εταιρεία, προέβησαν, άμεσα, σε όλες τις ενέργειες για την αντιμετώπιση του περιστατικού και τον περιορισμό των επιπτώσεών του. Πιο συγκεκριμένα, την ίδια ημέρα (25/10/2024), έγινε απομόνωση του συμβάντος (διακοπή λειτουργίας των συστημάτων που επηρεάζονται).

Ενημέρωση των υποκειμένων των δεδομένων και παροχή ενδεικτικών οδηγιών για την προστασία των προσωπικών τους δεδομένων.
Ενίσχυση της ευαισθητοποίησης του ακαδημαικού και διοικητικού προσωπικού σχετικά με την προστασία των προσωπικών δεδομένων και τους κινδύνους από κυβερνοεπιθέσεις.

Ετοιμασία προκήρυξης για ενίσχυση της Τεχνικής Υπηρεσίας με επιπρόσθετο εξειδικευμένο προσωπικό.

Κατατέθηκε μηνυτήρια αναφορά κατά αγνώστου και κατά παντός υπευθύνου για την κακόβουλη επίθεση.

Έχουν, ήδη, τεθεί σε εφαρμογή στοχευμένα μέτρα ενίσχυσης της ασφάλειας των πληροφοριακών μας συστημάτων ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη μία συνολική αναβάθμιση της υποδομής, η οποία περιλαμβάνει την ενίσχυση των υφιστάμενων μηχανισμών προστασίας και την προσθήκη επιπρόσθετων δικλίδων ασφαλείας.

Για λόγους ασφαλείας, οι ακριβείς, τεχνικές ενέργειες που έχουν, ήδη, ληφθεί ή προγραμματιστεί να πραγματοποιηθούν δε μπορούν να δημοσιοποιηθούν.

Ενδεχόμενες συνέπειες της διαρροής για τα υποκείμενα των δεδομένων

Μία διαρροή δεδομένων μπορεί να έχει πιθανές συνέπειες για τα υποκείμενα των δεδομένων, όπως:

Στοχευμένες επιθέσεις ηλεκτρονικού ψαρέματος (phishing).
Απόπειρες απάτης, μέσω email ή τηλεφώνου.
Ενδεχόμενη, μη εξουσιοδοτημένη χρήση προσωπικών πληροφοριών που μπορεί να οδηγήσουν σε απάτες και κακόβουλη χρήση αυτών των προσωπικών πληροφοριών από επιτήδειους ή εγκληματίες.
Κατάχρηση των δεδομένων για δημιουργία ψεύτικων λογαριασμών ή πλαστογραφία στοιχείων.
Διαρροή  πληροφοριών που μπορεί να οδηγήσει σε κοινωνική μηχανική (social engineering).
Κακόβουλη χρήση των πληροφοριών, με στόχο απάτη (κυρίως οικονομική).
Στόχευση για ανεπιθύμητη διαφήμιση ή ανεπιθύμητες κλήσεις (spam).
Παραβίαση της ιδιωτικής ζωής, μέσω ενδεχόμενης διαρροής προσωπικών δεδομένων σε μη εξουσιοδοτημένα άτομα ή φορείς.
Υποκλοπή ταυτότητας (identity theft) και χρήση των προσωπικών στοιχείων για δόλιες δραστηριότητες.
Σημειώνεται ότι ο πιθανός αριθμός των εμπλεκόμενων υποκειμένων φαίνεται να είναι, αισθητά, περιορισμένος ενώ και οι κατηγορίες των δεδομένων που ενδέχεται να έχουν διαρρεύσει είναι, σημαντικά, λιγότερες από όσες αναφέρονται. Παρ’ όλα αυτά, συνιστούμε σε όλους τους ενδιαφερόμενους να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα προστασίας, διασφαλίζοντας τα δικαιώματά τους ως υποκείμενα δεδομένων. Με αυτόν τον τρόπο, όχι μόνο συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις προστασίας αλλά και ενισχύουν, ενεργά, την ιδιωτικότητά τους.

Πηγή: skai.gr