Μακρόν, Τουσκ, Κόστα: Ποιος πρέπει να εκπροσωπήσει την Ευρώπη απέναντι σε Τραμπ και Πούτιν;

Εκτός από τις προσπάθειές του να αναδιατάξει τον κόσμο σαν κομμάτια του Tetris, ο Χένρι Κίσινγκερ είναι ίσως πιο γνωστός για κάτι που μάλλον δεν είπε ποτέ: Ότι δεν μπορούσε ποτέ να καταλάβει ποιον να καλέσει για να μιλήσει στην Ευρώπη, σημειώνει το The Economist σε ανάλυσή του.

Ένα ερώτημα που (δεν) τέθηκε για πρώτη φορά στην εποχή των τηλεφώνων παραμένει αναπάντητο στην εποχή του Zoom. Ήρθε η ώρα για την Ευρώπη να προτείνει έναν συνομιλητή για τον έξω κόσμο. Σύντομα, υπό αδιευκρίνιστες ακόμη συνθήκες, μπορεί να πραγματοποιηθούν ειρηνευτικές συνομιλίες για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Δεδομένων των όσων διακυβεύονται, η Ευρώπη επιθυμεί απεγνωσμένα – και δικαιολογημένα – μια θέση στο τραπέζι.

Αλλά για να συμπεριληφθεί θα πρέπει να προωθήσει κάποιον που θα μπορεί να σταθεί για φωτογραφίσεις με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν (που εκπροσωπεί τα συμφέροντα του ρωσικού καθεστώτος του) και τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ (που εκπροσωπεί τα συμφέροντα του Ντόναλντ Τραμπ), και ίσως τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι (που εκπροσωπεί τα συμφέροντα της Ουκρανίας). Το να βρεθεί το σωστό άτομο είναι δύσκολο έργο.

Με 40 περίπου χώρες που σπάνια συμφωνούν σε πολλά, η συνήθης απάντηση είναι να στέλνει η Ευρώπη πολλούς ανθρώπους να εκπροσωπούν τα συμφέροντά της. Αυτό δεν αποτελεί επιλογή αυτή τη φορά. Καλώς ή κακώς, ο Τραμπ καθοδηγεί τις συνομιλίες, οι πρώτες φάσεις των οποίων ξεκίνησαν – χωρίς καμία εκπροσώπηση από την Ουκρανία και την Ευρώπη – στη Σαουδική Αραβία. Αν επιλέξει να συμπεριλάβει την Ευρώπη, είναι απίθανο να της δώσει πάνω από μία θέση στο τραπέζι. Η Ουκρανία έχει ζητήσει από την Ευρώπη να βρει ένα όνομα, αλλά το μπλοκ έχει αποφύγει να πει ποιος θα μπορούσε να είναι.

Η λιγότερο αμφισβητήσιμη απάντηση θα μπορούσε να είναι να απευθυνθείτε στα ανώτατα κλιμάκια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ένας από τους «προέδρους» της (υπάρχουν πολλοί), αυτός του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, προορίζεται να εκπροσωπεί την ΕΕ σε επίπεδο αρχηγών κρατών. Αλλά ο διορισμός του Αντόνιο Κόστα θα απομόνωνε τη Βρετανία, μια σημαντική πηγή υποστήριξης της Ουκρανίας, οι απόψεις της οποίας δύσκολα θα μπορούσαν να εκπροσωπηθούν από τον ίδιο. Η ανάληψη της θέσης του απεσταλμένου θα εμπόδιζε την πρωινή του εργασία, την προεδρία των συνεδριάσεων των ηγετών της ΕΕ, μια έκτακτη από τις οποίες έχει προγραμματιστεί για τις 6 Μαρτίου. Δεν βοηθάει το γεγονός ότι οι Τραμπικοί περιφρονούν τα θεσμικά όργανα της ΕΕ. Αυτό αποκλείει επίσης την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μια άλλη πρόεδρο της ΕΕ (της Ευρωπαϊκής Επιτροπής).

Ένας προφανής υποψήφιος θα ήταν ένας από τους εθνικούς ηγέτες της Ευρώπης. Κάποτε τον ρόλο αυτό θα αναλάμβανε η  Άνγκελα Μέρκελ, καγκελάριος της πλουσιότερης χώρας της Ευρώπης και διαμεσολαβητής των πιο δύσκολων συμβιβασμών για πάνω από μια δεκαετία. Αλλά θα χρειαστούν μήνες για τον πιθανό διάδοχό της, τον Φρίντριχ Μερτς, για να συγκροτήσει έναν συνασπισμό μετά τις εκλογές της 23ης Φεβρουαρίου, και έχει πολλά στο πιάτο του.

Η επόμενη μεγαλύτερη χώρα της Ευρώπης είναι η Γαλλία. Ο Εμμανουέλ Μακρόν διεκδικεί με αξιώσεις τη θέση του εκπροσώπου της Ευρώπης. Αντιμετώπισε τον Τραμπ κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του και σε μια συνάντηση μαζί του στον Λευκό Οίκο στις 24 Φεβρουαρίου έδειξε ότι υπάρχει μια αξιοπρεπής σχέση. Όπως η Ρωσία και η Αμερική, η Γαλλία είναι μια πυρηνική δύναμη με μόνιμη έδρα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Το όραμα του Μακρόν ότι η Ευρώπη χρειάζεται «στρατηγική αυτονομία», δηλαδή, από την Αμερική, μοιάζει προφητικό, δεδομένων των πρόσφατων γεγονότων. Το πολιτικό χάος στο εσωτερικό παραδόξως δίνει στον Μακρόν περισσότερο χρόνο για να επικεντρωθεί στις εξωτερικές υποθέσεις. Το σημαντικότερο ελάττωμά του είναι ότι τα γεράκια στη βόρεια και κεντρική Ευρώπη δεν τον εμπιστεύονται ιδιαίτερα, τουλάχιστον όσον αφορά τη Ρωσία, με την οποία ήθελε να ανοίξει έναν «στρατηγικό διάλογο» για την ασφάλεια πριν από το 2022.

Ο Μακρόν έχει καταβάλει προσπάθειες να δεσμεύσει αυτές τις χώρες και κατά καιρούς έχει ακουστεί εξίσου «επιθετικός» – για παράδειγμα, ήταν από τους πρώτους που πρότειναν να σταλούν ευρωπαϊκά στρατεύματα στην Ουκρανία.

Όσοι αντιτίθενται στον Μακρόν μπορεί να προτιμήσουν τον Ντόναλντ Τουσκ, πρωθυπουργό της Πολωνίας και πρώην πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Η χώρα του αντιλαμβάνεται έντονα τη ρωσική απειλή, καθώς δαπανά τα περισσότερα (ως ποσοστό του ΑΕΠ) για την άμυνα από κάθε άλλη χώρα του ΝΑΤΟ, κάτι που αρέσει στον Τραμπ. Αλλά η Πολωνία έχει αποκλείσει την αποστολή στρατευμάτων στην Ουκρανία. Ο Τουσκ υποτίμησε τον Τραμπ όσο ήταν εκτός αξιώματος. Μοιράζεται την εποπτεία της εξωτερικής πολιτικής με τον Πολωνό πρόεδρο, ο οποίος θα αντικατασταθεί τον Ιούνιο και ενδέχεται να μην συμμερίζεται τις απόψεις του Τουσκ. Ο Πολωνός αντιμετωπίζει το αντίθετο πρόβλημα από αυτό του Μακρόν: Οι δυτικοευρωπαίοι δεν θέλουν να δώσουν στο πιο επιθειτκό μέλος τους το ελεύθερο χαρτί να ενεργεί για λογαριασμό τους.

Ποιος θα αναλάβει τελικά τον ρόλο;

Ο Μακρόν φαίνεται να είναι η λογική επιλογή. Θέλει τη δουλειά και έχει ήδη συγκαλέσει ομάδες Ευρωπαίων ηγετών στο Παρίσι. Συμβουλεύτηκε ευρέως τους συναδέλφους του πριν από την τρίωρη συνομιλία του με τον Τραμπ αυτή την εβδομάδα. Όσοι δεν είναι σίγουροι για τα γεωπολιτικά του ένστικτα θα μπορούσαν να προτείνουν άλλους για να τα εξισορροπήσουν. Η Κάγια Κάλας, που ηγείται του βραχίονα εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, θα ήταν ένας καλός εκπρόσωπος που θα αντιμετώπιζε τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών στις συνομιλίες, λένε αναλυτές. Είναι μέρος της ιστορίας και της γοητείας της Ευρώπης ότι δεν μπορεί εύκολα να προτείνει ένα πρόσωπο να ενεργήσει για όλους. Οι Ευρωπαίοι πρέπει να καταλάβουν ότι το να έχεις έναν και μόνο απεσταλμένο στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, ο οποίος θα εκνευρίζει κάποιους, είναι καλύτερο από το να λογομαχείς μακριά από το τραπέζι των συζητήσεων.

Πηγή: skai.gr