Με ατζέντα για συμφωνίες τρισ. δολαρίων ο Τραμπ στη Μέση Ανατολή

Όταν ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ επανεξελέγη στην προεδρία των ΗΠΑ, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, και οι σύμμαχοί του ανακουφίστηκαν.

Πράγματι, μια εκλογή της Κάμαλα Χάρις θα ήταν «ενοχλητική» -ακόμη και δυνητικά επικίνδυνη- για τον Μπίμπι. Πιθανότατα θα υφίστατο πιέσεις να αποδεχθεί ένα αξιόπιστο σχέδιο για την επόμενη ημέρα στη Γάζα βασισμένο στη λύση των δύο κρατών – μια «βόμβα» που θα μπορούσε να διαλύσει την κυβέρνηση συνασπισμού του. Ενώ θα αντιμετώπιζε αναπόφευκτα και τις απειλές των ΗΠΑ να διακόψουν τη στρατιωτική βοήθεια προς το Ισραήλ, κάτι που θα μπορούσε κάλλιστα να συμβεί. 

Αλλά με τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο, ο Νετανιάχου και οι σύμμαχοί του ήξεραν ότι θα έχουν πολύ μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων στη Γάζα, πιθανότατα ακόμη μεγαλύτερη και από αυτήν που είχαν επί προεδρίας Τζο Μπάιντεν. Όπως και συνέβη: ο Νετανιάχου δεν υπέστη καμία συνέπεια για τις αιφνιδιαστικές αεροπορικές επιδρομές στη Γάζα, ούτε για την παραβίαση της κατάπαυσης του πυρός που είχε συμφωνηθεί με τη Χαμάς. 

Αλλά αυτό μπορεί να αλλάξει σύντομα, όπως σημειώνει το Politico.

Άλλωστε, παρότι ο Νετανιάχου απέκτησε μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων όσον αφορά τη δράση του Ισραήλ στη Γάζα για λίγο, οι δύο ηγέτες επί της ουσίας δεν έχουν την ίδια οπτική για πολλά θέματα. Και με την τριήμερη επίσκεψη του Τραμπ στον Κόλπο αυτήν την εβδομάδα, οι διαφορές τους μπορεί να γίνουν ακόμη πιο εμφανείς. 

Η πρώτη στάση του Αμερικανού προέδρου θα είναι στη Σαουδική Αραβία όπου θα συναντηθεί με τον de facto ηγέτη της Σαουδικής Αραβίας, πρίγκιπα διάδοχο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, ενώ στη συνέχεια θα μεταβεί στο Κατάρ και μετά στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Αντίθετα, το πρόγραμμά του δεν προβλέπει επίσκεψη στο Ισραήλ.

Συμφωνίες ύψους τρισ. δολαρίων στην ατζέντα του Τραμπ

Η περιοδεία του Τραμπ αποτελεί μια επανάληψη του πρώτου ταξιδιού του ως πρόεδρος των ΗΠΑ το 2017. Και όπως συνήθως συμβαίνει με τον Τραμπ, απώτερος στόχος του Αμερικανού προέδρου είναι η σύναψη συμφωνιών, για το πετρέλαιο, για το εμπόριο, για επενδύσεις. Συμφωνίες δηλαδή για τις οποίες θα μπορεί να υπερηφανευτεί στο εσωτερικό του.

Η Σαουδική Αραβία έχει ήδη ανακοινώσει την πρόθεσή της να επενδύσει 600 δισ. δολάρια στις ΗΠΑ, με τον Τραμπ όμως να ζητά πολύ περισσότερα – έως και ένα τρισ. δολάρια. Μόλις τον Μάρτιο, ο Αμερικανός πρόεδρος μιλώντας σε δημοσιογράφους στο Οβάλ Γραφείο σημείωσε ότι την «προηγούμενη φορά επένδυσαν 450 δισ. δολάρια», αλλά «τώρα είναι πολύ πλουσιότεροι. Όλοι έχουμε μεγαλώσει. Έτσι είπα: ”Θα έρθω αν δώσετε 1 τρισ. δολάρια σε αμερικανικές εταιρείες σε διάστημα τεσσάρων ετών» και, όπως πρόσθεσε, συμφώνησαν να το κάνουν.

Οι συμφωνίες με τη Σαουδική Αραβία φαίνεται ότι θα περιλαμβάνουν μάλιστα συμβάσεις τουλάχιστον 100 δισ. δολαρίων για στρατιωτικό εξοπλισμό, καθώς και μεγάλες συμφωνίες στους τομείς της ενέργειας και των ορυκτών.

Αλλά και οι Καταρινοί όπως και οι Εμιρατιανοί είναι επίσης έτοιμοι να υπογράψουν σημαντικές συμφωνίες. Το Καράρ αναμένεται να ανακοινώσει συμφωνίες και επενδύσεις ύψους 200-300 δισ. δολαρίων, μεταξύ των οποίων μια μεγάλη συμφωνία με τη Boeing και μια σύμβαση ύψους 2 δισ. δολαρίων για την αγορά αμερικανικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών MQ-9 Reaper, σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν τα τεκταινόμενα.

Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα δήλωσαν επίσης τον Μάρτιο ότι σχεδιάζουν επενδύσεις 1,4 τρισ. δολαρίων στις ΗΠΑ την επόμενη δεκαετία.

Άλλωστε, ο Τραμπ έχει δείξει ότι η εξωτερική πολιτική του επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από… την οικονομική πολιτική του. Και δεν έχει κρύψει ότι βλέπει τα πλούσια κράτη του Κόλπου και τα ”γεμάτα” κρατικά επενδυτικά ταμεία τους ως πηγές για επενδύσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Κάτι που επιβεβαιώνει και η «συνοδεία» που θα έχει ο Τραμπ σε αυτό το ταξίδι. Εκτός από τον σύμβουλο και στενό συνεργάτη του Ίλον Μασκ, ο Τραμπ θα πάρει μαζί του και άλλους ισχυρούς Αμερικανούς επιχειρηματίες, όπως διευθύνων σύμβουλος της BlackRock, Λάρι Φινκ, και η διευθύνουσα σύμβουλος της Citigroup, Τζέιν Φρέιζερ.

Τα ανταλλάγματα που απειλούν τα σχέδια του Νετανιάχου

Αλλά όλα τα παραπάνω προμηνύουν προβλήματα για τον Μπίμπι.

Για τον Τραμπ, το χρήμα προέχει οτιδήποτε άλλου, και οι ηγέτες του Κόλπου για να βάλουν το χέρι στην τσέπη είναι σίγουρο ότι θα ζητήσουν ανταλλάγματα. Ο τερματισμός του πολέμου στη Γάζα αναμένεται να βρεθεί ψηλά στην ατζέντα τους – κάτι που δεν συνάδει με τους στόχους του Μπίμπι, καθώς ο Ισραηλινός πρωθυπουργός προκειμένου να παραμείνει στην εξουσία και να αποφύγει τις εκλογές είναι αποφασισμένος να συνεχίσει τον πόλεμο, αν όχι να τον επεκτείνει.

Οι χώρες του Κόλπου έχουν επίσης υπογραμμίσει πολλάκις την ανάγκη να επιστρέψει στο τραπέζι η λύση των δύο κρατών. Η Σαουδική Αραβία, για παράδειγμα, έχει τονίσει ότι δεν μπορούν να «ομαλοποιηθούν» οι σχέσεις με το Ισραήλ χωρίς μια σαφή διπλωματική κίνηση προς αυτήν την κατεύθυνση. 

Τέλος -και σε αντίθεση με το 2017- οι ηγέτες του Κόλπου θέλουν να υπάρξει μια πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, καθώς προσδοκούν την περιφερειακή σταθερότητα. Διαβλέπουν μια ευκαιρία να διασφαλιστεί η ηρεμία στην ευρύτερη περιοχή τώρα που οι πληρεξούσιοι του Ιράν, Χαμάς και Χεζμπολάχ, έχουν πληγεί σοβαρά και ο Σύρος σύμμαχος της Τεχεράνης, Μπασάρ Άσαντ, έχει εκτοπιστεί. 

Επίσης, παρότι το 2015 οι Σαουδάραβες είχαν εμπλακεί σε πόλεμο με τους Χούθι που υποστηρίζονται από το Ιράν, πλέον θέλουν να τερματιστεί η σύγκρουση στην Υεμένη. Εξ ου και η υποστήριξή τους στη συμφωνία του Τραμπ να σταματήσει τους βομβαρδισμούς κατά των Χούθι ως αντάλλαγμα για την υπόσχεσή τους να σταματήσουν τα πλήγματα σε αμερικανικά πλοία που πλέουν στην Ερυθρά Θάλασσα.

Η ανακοίνωση της συμφωνίας αμέσως μετά την πυραυλική επίθεση των Χούθι κοντά στο αεροδρόμιο Μπεν Γκουριόν άφησε άναυδους τους Ισραηλινούς, κάτι που ενέτεινε την απογοήτευση του Νετανιάχου, ο οποίος λίγο καιρό πριν, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του στην Ουάσινγκτον, έφυγε με άδεια χέρια από τον Λευκό Οίκο, αφού ούτε την έγκριση της Ουάσιγκτον εξασφάλισε για ένα ισραηλινό πλήγμα στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν ούτε μια συμφωνία για τους δασμούς των ΗΠΑ.

Παρότι ο Μπίμπι δημοσίως εξέφρασε τον ενθουσιασμό του για την επανεκλογή του Τραμπ, χαρακτηρίζοντάς την «τεράστια νίκη» και «το μεγαλύτερη comeback στην ιστορία», ήξερε ότι δεν αποτελεί θετική εξέλιξη η επιστροφή του στο Οβάλ Γραφείο. Όπως τόνισαν συνεργάτες τους του πέρυσι, ο Μπίμπι ξέρει ότι ο Τραμπ εξακολουθεί να μην τον εμπιστεύεται αφότου ο Ισραηλινός πρωθυπουργός ήταν ο πρώτος ξένος ηγέτης που συνεχάρη τον πρώην πρόεδρο Τζο Μπάιντεν για την εκλογική νίκη του το 2020 ενόσω ο Τραμπ εξακολουθούσε να αμφισβητεί τα αποτελέσματα.

Ο Νετανιάχου και οι σύμβουλοί του γνωρίζουν επίσης πολύ καλά ότι ορισμένοι στο στρατόπεδο της MAGA, όπως ο αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς και ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ για τη Μέση Ανατολή Στιβ Γουίτκοφ, εναντιώνονται σε οτιδήποτε θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τις σχέσεις της Ουάσινγκτον στην περιοχή – όπως ένα πλήγμα κατά των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν. «Δεν θέλουμε έναν πόλεμο με το Ιράν. Θα ήταν μια τεράστια σπατάλη πόρων. Θα ήταν εξαιρετικά δαπανηρός για τη χώρα μας», δήλωσε ο Βανς σε συνέντευξή του πριν ορκιστεί.

Παρ’ όλα αυτά, φαίνεται ότι ο Νετανιάχου εξακολουθούσε να ελπίζει πως θα μπορούσε να πείσει τον Τραμπ να επιτεθεί στο Ιράν – ή, τουλάχιστον, ότι ο Τραμπ θα του το επιτρέψει. Αλλά με τους Σαουδάραβες να «προσφέρουν» επενδύσεις δισεκατομμυρίων δολαρίων και τους Καταριανούς ένα πολυτελές αεροσκάφος προκειμένου να αντικαταστήσει το πεπαλαιωμένο Air Force One, οι ελπίδες του Νετανιάχου μοιάζουν να εξανεμίζονται.

Και ενόψει της περιοδείας του Τραμπ στον Κόλπο, το κλίμα εντός της ομάδας του Αμερικανού προέδρου φαίνεται να αλλάζει. Ο Γουίτκοφ άξαφνα άρχισε να επικρίνει το Ισραήλ για την παράταση του πολέμου στη Γάζα και να υποστηρίζει μια νέα εκεχειρία και μια συμφωνία για την επιστροφή των ομήρων. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του ισραηλινού καναλιού 12, δήλωσε στις οικογένειες Ισραηλινών αιχμαλώτων που εξακολουθούν να κρατούνται από τη Χαμάς ότι «θέλουμε να φέρουμε τους ομήρους πίσω στην πατρίδα τους, αλλά το Ισραήλ δεν είναι έτοιμο να τερματίσει τον πόλεμο».

Ακόμα και ο ίδιος ο Τραμπ, για πρώτη φορά, ζήτησε ρητά τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα.

Έτσι, φαίνεται ότι ο Νετανιάχου μπορεί κι αυτός σύντομα να μάθει αυτό που ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι ανακάλυψε με σκληρό τρόπο: Για τον Τραμπ, η Γάζα και η Ουκρανία αποτελούν δευτερεύοντα θέματα και δεν θέλει να διαταράξουν την ευρύτερη διπλωματική του ατζέντα που περιλαμβάνει την αποκατάσταση σχέσεων και προσβλέπει σε προσοδοφόρες οικονομικές συμφωνίες.

Πηγή: skai.gr