
Παρασιτικές βασίλισσες μυρμηγκιών εισβάλλουν σε ξένες αποικίες και ξεγελούν τις εργάτριες ώστε να σκοτώσουν και να διαμελίσουν τη δική τους μητέρα, επιτρέποντας στην εισβολέα να ανέβει στον «θρόνο», σύμφωνα με νέα μελέτη. Ένας ύπουλος ψεκασμός χημικών είναι αρκετός για να «αναγκάσει» τις εργάτριες να στραφούν εναντίον της βασίλισσας της αποικίας, ώστε η παρασιτική εισβολέας να πάρει πανηγυρικά τον έλεγχο.
«Η οσμή της βασίλισσας εξαφανίζεται από το μυρμηκικό οξύ και μέσα σε μια στιγμή το άτομο που οι εργάτριες προστατεύουν πιο απεγνωσμένα μετατρέπεται σε θανάσιμη απειλή. Για τη βασίλισσα – ξενιστή και για τις εργάτριες είναι τίποτα λιγότερο από έναν εφιάλτη», δήλωσε μέσω email στο Live Science ο επικεφαλής της μελέτης, βιολόγος Keizo Takasuka από το Πανεπιστήμιο Kyushu στην Ιαπωνία.
Ορισμένα είδη μυρμηγκιών, όπως τα Lasius orientalis και Lasius umbratus, λειτουργούν ως κοινωνικά παράσιτα. Αντί να ιδρύσουν μια νέα αποικία από το μηδέν, οι βασίλισσες αυτών των ειδών διεισδύουν σε αποικίες άλλων ειδών, όπως τα Lasius flavus και Lasius japonicus, και τις καταλαμβάνουν, αναγκάζοντας τις εργάτριες να τις υπηρετούν.
Οι επιστήμονες γνώριζαν ήδη ότι αυτές οι βασίλισσες – εισβολείς χρησιμοποιούν «κλεμμένες» οσμές για να μεταμφιεστούν ως μέλη της αποικίας. Αυτό λειτουργεί επειδή η όραση των μυρμηγκιών είναι περιορισμένη και η φωλιά σκοτεινή, οπότε οι εργάτριες βασίζονται κυρίως στις οσμές για αναγνώριση και λήψη αποφάσεων.
Ωστόσο, δεν ήταν ξεκάθαρο πώς η εισβολέας έπειθε τις εργάτριες να σκοτώσουν τη δική τους μητέρα. Για να το διερευνήσουν, ο Takasuka και οι συνεργάτες του μελέτησαν τη συμπεριφορά των μυρμηγκιών στο εργαστήριο. Τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στις 17 Νοεμβρίου στο περιοδικό Current Biology.
Πρώτα, έβαλαν μια εισβολέα βασίλισσα μαζί με εργάτριες – ξενιστές και κουκούλια, ώστε να αποκτήσει τη σωστή οσμή, εξήγησε ο Takasuka.
Αυτό προσομοιώνει το τι συμβαίνει στη φύση, σχολίασε ο Daniel Kronauer του Πανεπιστημίου Rockefeller, που δεν συμμετείχε στη μελέτη. «Μερικές φορές βλέπεις αυτές τις βασίλισσες έξω από τις αποικίες των ξενιστών να μασούν εργάτριες και να αλείφονται με τις χημικές ουσίες τους, μετατρέποντάς τες σε αόρατες», είπε.
Στη συνέχεια, οι ερευνητές εισήγαγαν μια βασίλισσα Lasius orientalis σε φωλιά Lasius flavus και μια βασίλισσα Lasius umbratus σε φωλιά Lasius japonicus. Οι εισβολείς έγιναν σε μεγάλο βαθμό αποδεκτές από τις εργάτριες και κατευθύνθηκαν προς τις βασίλισσες-ξενιστές.
Κάθε παρασιτική βασίλισσα ψέκασε την ξενίστρια βασίλισσα με υγρό από την κοιλιά της και έπειτα απομακρύνθηκε γρήγορα, καθώς οι αναστατωμένες εργάτριες στράφηκαν ενάντια στη δική τους βασίλισσα και την επιτέθηκαν. Αν η βασίλισσα – ξενιστής επέζησε, η εισβολέας επέστρεφε για να την ψεκάσει ξανά, μέχρι τελικά οι εργάτριες να τη σκοτώσουν και να τη διαμελίσουν.
Τα μυρμήγκια μπορούν να ψεκάσουν μυρμηκικό οξύ, με έντονη, ξιδάτη μυρωδιά, όταν απειλούνται και αυτό θεωρεί ο Takasuka πως ψεκάζουν στη βασίλισσα-ξενιστή.
«Όταν δέχονται επίθεση, τα μυρμήγκια συχνά ψεκάζουν τον εισβολέα με μυρμηκικό οξύ για να ειδοποιήσουν άλλα μυρμήγκια», είπε ο Kronauer. «Έχει πολύ νόημα το ότι αυτό το όπλο επαναχρησιμοποιείται από τη βασίλισσα – παράσιτο. Ουσιαστικά λέει στις εργάτριες ότι η βασίλισσά τους είναι εισβολέας, ψεκάζοντάς την με μυρμηκικό οξύ και αυτό πυροδοτεί την επίθεση».
Όταν η κατάσταση ηρεμήσει, η παρασιτική βασίλισσα αρχίζει να γεννά τα δικά της αυγά και οι εργάτριες τη φροντίζουν. Τότε οι εργάτριες περπατούν πάνω της διαρκώς, και εκείνη ενσωματώνεται στην κοινή οσμή της αποικίας, εξήγησε ο Kronauer, «οπότε η βασίλισσα-εισβολέας δεν χρειάζεται να συνεχίζει να σκοτώνει εργάτριες ή να τις μασά για να πάρει τη μυρωδιά τους».
Τελικά, οι παλιές εργάτριες πεθαίνουν και η εισβολέας έχει πλέον αποικία εξ ολοκλήρου από δικούς της απογόνους.
Σε ορισμένα άλλα παρασιτικά είδη, η βασίλισσα – εισβολέας σκοτώνει η ίδια την προκάτοχό της. Το μητροκτόνο αυτό μοτίβο είναι σπάνιο στη φύση και όταν συμβαίνει συνήθως έχει κάποιο εξελικτικό όφελος για το είδος, όπως στο θηλυκό earwig Anechura harmandi, που προσφέρει το σώμα της ως τροφή στους νεοσσούς της, ή σε σφήκες που σκοτώνουν τη βασίλισσά τους για να αυξήσουν την ποικιλομορφία της αποικίας.
Αλλά στην περίπτωση αυτών των μυρμηγκιών, μόνο το παρασιτικό είδος ωφελείται. «Πρόκειται για μια χειριστική συμπεριφορά, εγωιστική από την πλευρά του κοινωνικού παρασίτου. Και αυτό που κάνουν οι εργάτριες είναι ένα πολύ ανόητο, μη προσαρμοστικό πράγμα», είπε ο Kronauer.
Πηγή: skai.gr












