Κάθε χρόνο από το 1901 τα μέλη της νορβηγικής επιτροπής Νόμπελ – οι θεματοφύλακες του πιο έγκριτου βραβείου στον κόσμο – συναντώνται κρυφά, χωρίς να αποκαλύπτουν σε κανένα πότε συσκέπτονται για να αποφασίσουν σε ποιον θα απονέμουν το βραβείο. Τα πέντε μέλη και ο γραμματέας συναντώνται στην αίθουσα της Επιτροπής του Ινστιτούτου Νόμπελ του Όσλο, η οποία είναι διακοσμημένη με τον ίδιο πολυέλαιο και τα ίδια δρύινα έπιπλα από την εποχή του πρώτου βραβείου.
«Συζητάμε, διαφωνούμε, υπάρχει ένταση», υποστηρίζει ο πρόεδρος της νορβηγικής επιτροπής Νόμπελ, Γιόργκεν Βάτνε Φρύντνες στο δημοσιογράφο του BBC, «αλλά φυσικά είμαστε πολιτισμένοι και προσπαθούμε να λαμβάνουμε μια απόφαση βασισμένη στη συναίνεση κάθε χρόνο».
Στους τοίχους υπάρχουν πλαισιωμένες φωτογραφίες κάθε βραβευμένου με το Νόμπελ Ειρήνης, με ένα κενό στο τέλος για μια φωτογραφία του φετινού νικητή. Το Νόμπελ Ειρήνης αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα βραβεία και συγκεντρώνει κάθε χρόνο τα φώτα της δημοσιότητας. Φέτος όμως υπάρχει ένας ακόμη λόγος που συμβαίνει αυτό και ακούει στο όνομα Ντόναλντ Τραμπ. Ο πιο ισχυρός άνθρωπος στον κόσμο θέλει το πιο έγκριτο βραβείο στον κόσμο, ένα βραβείο που φαίνεται να του έχει γίνει εμμονή. Άλλωστε, πολλοί παγκόσμιοι ηγέτες είναι μεταξύ των βραβευθέντων.
Στους τοίχους της αίθουσας της Επιτροπής Νόμπελ βρίσκονται ήδη τέσσερις Αμερικανοί πρόεδροι που έχουν κερδίσει, συμπεριλαμβανομένου του Μπαράκ Ομπάμα και αυτό κάνει τον Τραμπ ακόμα πιο ανυπόμονο να δει και το δικό του όνομα γραμμένο περήφανα εκεί.
Σε ομιλίες και συνεντεύξεις Τύπου, έχει επανειλημμένα αναφέρει μια λίστα με τους επτά πολέμους που λέει ότι έχει σταματήσει. Καυχιέται ότι αξίζει το βραβείο και ότι «όλοι λένε ότι πρέπει να το πάρω», αλλά όπως είπε σε στρατεύματα στη Βιρτζίνια τον περασμένο μήνα «θα το δώσουν σε κάποιον που δεν έκανε τίποτα καταραμένο. Θα το δώσουν στον τύπο που έγραψε ένα βιβλίο για το μυαλό του Ντόναλντ Τραμπ… θα είναι μια μεγάλη προσβολή για τη χώρα μας».
Παγκόσμιοι ηγέτες έχουν εκφράσει δημόσια της επιθυμία τους να απονεμηθεί το φετινό βραβείο στον Τραμπ. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει προτείνει τον Αμερικανό πρόεδρο για το βραβείο. Το ίδιο και ο πρόεδρος του Ισραήλ, Ισαάκ Χέρτσογκ ο οποίος έπλεξε σήμερα το εγκώμιο του αμερικανού προέδρου «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι του αξίζει γι’ αυτό το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης», έγραψε στο X. Ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν είπε στον Τραμπ σε συνέντευξη Τύπου ότι το αξίζει. Η κυβέρνηση του Πακιστάν ανακοίνωσε επίσης ότι τον είχε προτείνει, κερδίζοντας τα χειροκροτήματα του προέδρου.
Και ενώ φαίνεται να υπάρχει μια αρκετά μεγάλη δημόσια πίεση φέτος για το μεγάλο νικητή, ο πρόεδρος της νορβηγικής επιτροπής Νόμπελ, φαίνεται να μην επηρεάζεται από καμία αίσθηση δημόσιας πίεσης.
«Κάθε χρόνο, λαμβάνουμε χιλιάδες γράμματα, email, αιτήματα, ανθρώπους που λένε “αυτόν πρέπει να διαλέξεις” – οπότε το να έχεις αυτή την πίεση… δεν είναι και κάτι καινούργιο», υποστηρίζει.
«Νιώθουμε ότι ο κόσμος ακούει, και ο κόσμος συζητά, και το να συζητάμε για το πώς μπορούμε να επιτύχουμε την ειρήνη είναι καλό. Και πρέπει να παραμείνουμε δυνατοί και με αρχές στις επιλογές μας… αυτή είναι η δουλειά μας» προσθέτει.
Μεγάλος ο ανταγωνισμός
Αλλά ο ανταγωνισμός φέτος είναι μεγάλος αφού οι υποψηφιότητες είναι 338. Σύμφωνα με τα κριτήρια για το βραβείο Νόμπελ που κατοχυρώνονται από το 1895, αυτό απονέμεται σε όποιον έχει κάνει τα περισσότερα για την αδελφοσύνη μεταξύ των εθνών, την κατάργηση ή τη μείωση των μόνιμων στρατών ή για τη διοργάνωση ή την προώθηση συνεδρίων ειρήνης.
Τα Κέντρα Επείγουσας Αντιμετώπισης του Σουδάν, η Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων και οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα, θα μπορούσαν να αναδειχθούν οι φετινοί νικητές.
Θα μπορούσε επίσης να τιμηθεί μια ανθρωπιστική οργάνωση που εργάζεται για το περιβάλλον όπως ένα βραβείο για την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, την UNHCR, την UNICEF ή τον Ερυθρό Σταυρό.
Θα μπορούσε επίσης να αναδείξει τοπικούς διαμεσολαβητές που διαπραγματεύονται εκεχειρίες και παρέχουν πρόσβαση σε βοήθεια σε περιοχές που διεξάγονται συγκρούσεις, όπως οι επιτροπές ειρήνης στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, το Δίκτυο Δυτικής Αφρικής για την Οικοδόμηση της Ειρήνης ή η Επιτροπή Πρεσβυτέρων και Διαμεσολάβησης στο Ελ Φασέρ του Νταρφούρ.
Για τον Γιόργκεν Βάτνε Φρύντνες, ο παραλήπτης πρέπει να ενεργεί ως «σύμβολο θάρρους και ελπίδας».
«Πρέπει να μάθουμε από τις ιστορίες τους και να μην τα παρατάμε ποτέ», είπε. «Σε έναν κόσμο συγκρούσεων και σκότους, το βραβείο ειρήνης εξακολουθεί να αποτελεί σύμβολο ελπίδας. Κάθε χρόνο οι βραβευθέντες αποτελούν παραδείγματα θάρρους και δείχνουν ότι δεν είμαστε προορισμένοι από κάποιον γενετικό κώδικα να επαναλάβουμε τα λάθη του παρελθόντος. Μπορούμε να μάθουμε και να κάνουμε μια θετική διαφορά για τις κοινωνίες στις οποίες ζούμε.» πρόσθεσε.
Πόσο πιθανό είναι να κερδίσει ο Τραμπ;
Ο Τραμπ έχει σίγουρα τους υποστηρικτές του, αλλά για τη Νίνα Γκρέγκερ, διευθύντρια του PRIO, ενός think tank για την ειρήνη, οι πιθανότητες να νικήσει δεν είναι μεγάλες.
«Η κυβέρνηση Τραμπ έχει αποσυρθεί από διεθνείς θεσμούς όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και οι συμφωνίες του Παρισιού για το κλίμα, και αν κοιτάξετε την επιθυμία του Τραμπ να πάρει τη Γροιλανδία από τη Δανία… αυτό δεν συνηγορεί υπέρ της διεθνούς συνεργασίας».
Σε συνδυασμό με την καταστολή των διαμαρτυριών, τους επικριτικούς δημοσιογράφους και τους ακαδημαϊκούς, καταλήγει: «Νομίζω ότι αυτά δείχνουν προς μια μη ειρηνική κατεύθυνση».
Ωστόσο, αν υλοποιηθεί το ειρηνευτικό σχέδιο για τη Γάζα – και επικρατήσει – η Γκρέγκερ πιστεύει ότι θα μπορούσε να είναι υποψήφιος τον επόμενο χρόνο. «Νομίζω ότι θα ήταν δύσκολο να μην κοιτάξουμε προς το μέρος του τότε», λέει.
«Μερικές φορές άνθρωποι έχουν λάβει το Βραβείο Ειρήνης παρά το βάναυσο ιστορικό τους, το αυταρχικό τους ιστορικό, ένα υπόβαθρο όπου έχουν συμβάλει στο κακό ή τουλάχιστον σε αδικοπραγίες», δήλωσε ο Χένρικ Σάις, πρώην μέλος της Νορβηγικής Επιτροπής Νόμπελ.
«Αλλά είχαν σαφώς δει ότι τα πράγματα στα οποία είχαν συμβάλει ήταν λάθος και ως εκ τούτου έλαβαν τα απαραίτητα μέτρα για να διορθώσουν αυτά τα λάθη», είπε.
Σε περίπτωση που ο κ. Τραμπ καταφέρει να ασκήσει πίεση στον κ. Πούτιν για να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία ή στον Ισραηλινό ηγέτη Μπενιαμίν Νετανιάχου για να σταματήσει τον πόλεμο στη Γάζα, θα μπορούσε κάλλιστα να συζητηθεί ως πιθανός υποψήφιος, δήλωσε η Γκρέγκερ.
Η επιτροπή αναμένεται να ανακοινώσει αύριο, Παρασκευή τον νικητή.
Πηγή: skai.gr