Η συζήτηση για την αναμόρφωση του τρόπου λειτουργίας της ΕΕ θα γίνει, είτε το θέλουμε είτε δεν το θέλουμε, αφού οι κρίσεις πιέζουν το σημερινό οικοδόμημα. Σχόλιο του Κώστα Αργυρού.
Το περασμένο Σαββατοκύριακο ο χαίρων υπερκομματικού σεβασμού, πρώην πρόεδρος της ΕΚΤ και πρωθυπουργός της Ιταλίας, Μάριο Ντράγκι, εκμεταλλεύτηκε την απονομή ενός ευρωπαϊκού βραβείου στο Οβιέδο της Ισπανίας για να πει κάποιες δυσάρεστες αλήθειες. Εν ολίγοις αποφάνθηκε ότι όλες οι αρχές πάνω στις οποίες οικοδομήθηκε η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκονται σήμερα υπό πίεση.
Ένα μπλοκ που χτίστηκε σε καιρό ειρήνης, βασισμένο στην ποικιλομορφία και στο ανοιχτό πνεύμα, αδυνατεί να ανταποκριθεί πλέον στις προκλήσεις μιας εποχής πολέμων, εμπορικών συγκρούσεων, προστατευτισμού, επιβολής του δικαίου των ισχυρών.
Για τον Ιταλό πολιτικό η Ένωση θα χρειαστεί ουσιαστικά μια επανεκκίνηση, η οποία θα προϋποθέτει τη στενότερη συνεργασία εκείνων που τη θέλουν, και μάλιστα ανά τομείς. Αυτό που αποκάλεσε ως «νέο ευρωπαϊκό πραγματιστικό φεντεραλισμό», δεν είναι παρά η αναδιατύπωση μιας παλιάς ιδέας για μια Ένωση πολλών ταχυτήτων. Στον πυρήνα της ιδέας βρίσκεται η σκέψη ότι αυτοί που θα επιδιώκουν στενότερη συνεργασία δεν θα πρέπει να εμποδίζονται από εκείνους που μπλοκάρουν ή χρονοτριβούν.
Όταν ο Όρμπαν πάει για καφέ
Τα παραδείγματα είναι φυσικά πολλά. Η Ευρώπη καθυστερεί ή αναβάλλει διαρκώς αποφάσεις ή προσφεύγει σε εφευρήματα του τύπου «ας ψηφίσουμε τώρα που ο Όρμπαν βγήκε για καφέ». Είναι προφανές ότι σε έναν κόσμο που γίνεται ολοένα πιο σκληρός, που ακόμα και παγκόσμιοι οργανισμοί, όπως ο ΟΗΕ, αγνοούνται, δεν μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί με τη χαλαρότητα άλλων εποχών, τότε που οι ηγέτες της ένιωθαν ότι έχουν άφθονο χρόνο για να αποφασίσουν.
Το ερώτημα που προκύπτει βεβαίως είναι ποιοι και σε ποιους τομείς θα κάνουν τα πρώτα βήματα σε επίπεδο λήψης κρίσιμων αποφάσεων. Γιατί δεν θα μιλάμε απλώς για ένα μοντέλο «ευρωζώνης» που κάποιοι αποφασίζουν να μείνουν εκτός, χωρίς να επηρεάζουν ιδιαίτερα τους υπολοίπους. (Αν και εσχάτως οι εξαιρέσεις από τον Σένγκεν δεν έμειναν χωρίς παρενέργειες).
Επιταγή με ρίσκο
Restart λοιπόν με αρκετό ρίσκο, αλλά επιβεβλημένο από την πραγματικότητα. Αν σταθεί κανείς ειλικρινά απέναντι στα σπουδαιότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ΕΕ, θα διαπιστώσει ότι σχεδόν πουθενά δεν υπάρχει πλήρης ομοφωνία. Δεν είναι μόνο η Ουγγαρία και η Σλοβακία. Οι τάσεις αποστασιοποίησης δείχνουν να ενισχύονται. Την εβδομάδα που πέρασε, ένας εθνικιστικός νεοδεξιός κυβερνητικός συνασπισμός στην Τσεχία ανακοίνωσε ότι θα μειώσει τη βοήθεια προς την Ουκρανία και θα αμφισβητήσει τις πολιτικές της ΕΕ για το κλίμα.
Στην Ολλανδία μπορεί κανείς να μην θέλει να συνεργαστεί με τον Βίλντερς, αλλά τα ποσοστά του παραμένουν υψηλά, η ατζέντα του είναι κυρίαρχη και η χώρα ολοένα περισσότερο αποκλίνει από τα συμφωνηθέντα για μετανάστευση και άσυλο. Στην Ιρλανδία το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών με την επικράτηση της αριστερής Κάθριν Κόνολι, που έχει εκφραστεί επικριτικά για ΕΕ και ΝΑΤΟ, δεν μπορεί παρά να δείχνει κάτι για τις διαθέσεις της κοινής γνώμης. Για να μην μιλήσουμε για την «πανσπερμία» απόψεων εντός της Ένωσης για τη Γάζα.
Ποιοι με ποιους θα συμμαχούν λοιπόν και με βάση ποιο μοντέλο; Οι πολλαπλοί «συνασπισμοί των προθύμων» εντός ΕΕ για τους οποίους μιλά ο Ντράγκι θα πρέπει να είναι ισχυρά πλειοψηφικοί, όχι απλώς περιστασιακοί, αφού μάλλον θα αφορούν θέματα υπαρξιακά για την Ένωση, χωρίς να καταργούν την ουσία της. Η ιδέα πάντως φαίνεται να έχει περισσότερους υποστηρικτές σε σχέση με το παρελθόν. Μικρές και μεσαίες χώρες, όπως η Ελλάδα, που πόνταραν στο «χαρτί» του βέτο, καλό θα είναι να προετοιμάζονται για τη συζήτηση, αναζητώντας εγκαίρως συμμάχους.
Πηγή: Deutsche Welle
