Του Στέφανου Νικολαΐδη
Στις 28 Οκτωβρίου του 1940, η Ελλάδα είπε ΟΧΙ στον φασισμό, στην υποταγή, στον φόβο. Ήταν μια στιγμή ενότητας και αξιοπρέπειας που καθόρισε το ποιοι είμαστε — όχι μόνο ως λαός, αλλά ως ιδέα.
Ογδόντα πέντε χρόνια μετά, το ερώτημα μένει ζωντανό: ποιο είναι το ΟΧΙ των καιρών μας;
ΆλλαΣχετικά άρθρα
Τότε, οι ήρωες ανέβηκαν στα βουνά της Πίνδου. Σήμερα, οι μάχες δίνονται στα νοσοκομεία, στις αίθουσες των δικαστηρίων, στα σχολεία, στους δρόμους, μέσα στις ίδιες μας τις συνειδήσεις.
Το πνεύμα όμως παραμένει το ίδιο: η άρνηση να σκύψουμε το κεφάλι.
Το skai.gr συγκέντρωσε 4 ιστορίες σύγχρονων «ΟΧΙ» — 4 φωνές που, με τον δικό τους τρόπο, κρατούν ζωντανό το πνεύμα του 1940. Μαζί, τις σκέψεις ανθρώπων που πιστεύουν ότι η αξιοπρέπεια είναι διαχρονική πράξη αντίστασης.
ΟΧΙ στον φόβο
Η Μαρία Σ., γιατρός σε δημόσιο νοσοκομείο της Αθήνας, θυμάται τις βάρβαρες μέρες της πανδημίας:
«Δεν υπήρχε μεγαλύτερος φόβος από το να χάνεις ανθρώπους κάθε μέρα. Η αγωνία για το ποιος θα ζήσει, ποιος θα χάσει τη μάχη, ήταν καθημερινή. Κι όμως, μέσα σ’ αυτόν τον φόβο, υπήρχε κάτι που μας κρατούσε όρθιους: η ευθύνη», μας λέει.
«Το ΟΧΙ μου ήταν να μην εγκαταλείψω τους ασθενείς μου, να μην σταματήσω να ελπίζω, να δώσω τη φροντίδα που χρειαζόταν κάθε άνθρωπος, κάθε στιγμή. Ήταν ένα ΟΧΙ στον φόβο που σε παραλύει, αλλά και ένα ΝΑΙ στη ζωή».
Το ίδιο πνεύμα που οδήγησε τους γιατρούς και νοσοκόμους του ’40 να στήνουν πρόχειρα νοσοκομεία στην Ήπειρο, είναι αυτό που κρατά όρθιο το Εθνικό Σύστημα Υγείας σήμερα.
Μια νέα γενιά ανθρώπων υπηρετεί τη ζωή, ακόμα κι όταν η ζωή μοιάζει να υποχωρεί.
ΟΧΙ στην αδικία
Η Άρτεμις Στ., νεαρή δικηγόρος από τη Θεσσαλονίκη, υπερασπίζεται γυναίκες που έχουν υποστεί κακοποίηση.
«Κάθε φορά που μια γυναίκα λέει “όχι” και εννοεί “ως εδώ”, κάτι μέσα μου ανατριχιάζει. Όχι γιατί φοβάμαι, αλλά γιατί καταλαβαίνω πόσο βαθιά έχει πονέσει. Το ΟΧΙ μου δεν είναι μόνο προσωπικό, είναι η φωνή όλων όσων δεν μπορούν να μιλήσουν», περιγράφει.
«Όταν στέκομαι στο δικαστήριο, βλέπω απέναντί μου κάθε γυναίκα που υπέστη κακοποίηση και παλεύει να βρει δικαιοσύνη. Το ΟΧΙ μου είναι να μην αφήσω κανέναν να την αγνοήσει, να μην μείνει η φωνή της χωρίς αντίκρισμα».
Η δικαιοσύνη δεν είναι ποτέ δεδομένη. Όπως τότε ο ελληνικός λαός στάθηκε απέναντι σε μια υπερδύναμη με μόνο του όπλο το δίκιο, έτσι και σήμερα κάθε αγώνας για ισότητα, αξιοπρέπεια και σεβασμό είναι μια σύγχρονη πράξη αντίστασης.
ΟΧΙ στην αδιαφορία
Ο Χρήστος Τ., εθελοντής σε δράσεις καθαρισμού ακτών, μοιράζεται μαζί μας:
«Το περιβάλλον δεν φωνάζει, απλώς πεθαίνει σιωπηλά. Και η αδιαφορία μας είναι όπλο στα χέρια του χρόνου που το καταστρέφει. Το ΟΧΙ μου είναι να μην κάνω τα στραβά μάτια, να μην αφήσω τα σκουπίδια να κυριαρχήσουν, να μην αγνοήσω τα απορρίμματα που καταστρέφουν τη θάλασσα, τη ζωή, το μέλλον των συνομηλίκων και των παιδιών μας».
«Κάθε σακούλα που μαζεύω, κάθε καθαρή παραλία που βλέπω, είναι ένα μικρό ΟΧΙ στην αδιαφορία και ένα ΝΑΙ στη ζωή του τόπου μου», καταλήγει.
Όπως το ’40 οι Έλληνες υπερασπίστηκαν τη γη τους, έτσι σήμερα μια νέα γενιά παλεύει να τη διασώσει — από την κλιματική αδιαφορία, την καταστροφή, τη σιωπή.
ΟΧΙ στην απανθρωπιά
Ο Αμπντούλ, πρόσφυγας από τη Συρία, ζει στην Ελλάδα εδώ και 5 χρόνια.
«Στη χώρα μου δεν είχα φωνή. Κάθε μέρα ήταν αγώνας για να επιβιώσω και να μείνω αόρατος. Εδώ, βρήκα ανθρώπους που είπαν ΟΧΙ στο μίσος, ΟΧΙ στον αποκλεισμό, ΟΧΙ στην αδιαφορία. Με αγκάλιασαν, με έκαναν να νιώσω ότι αξίζω, ότι η ζωή μου μετράει. Το ΟΧΙ τους έγινε το δικό μου ΟΧΙ, και τώρα εγώ μπορώ να πω ΟΧΙ στη μοναξιά, ΟΧΙ στη μισαλλοδοξία, ΟΧΙ σε ό,τι προσπαθεί να με καταπιέσει».
Η Ελλάδα του ’40 άνοιξε τα σπίτια της στους συμμάχους και πολέμησε για την ελευθερία όλων. Η Ελλάδα του 2025 μπορεί να το κάνει ξανά — με πράξεις αλληλεγγύης, ανθρωπιάς, πίστης στον Άνθρωπο.
Αντί Επιλόγου: Το ΟΧΙ που ζει μέσα μας
Τελικά το ΟΧΙ δεν ανήκει στο 1940.
Ανήκει σε κάθε στιγμή που κάποιος υψώνει ανάστημα απέναντι στο άδικο, στη βία, στην αδικία.
Ανήκει στις γενιές που πιστεύουν ότι η αξιοπρέπεια δεν είναι προνόμιο — είναι επιλογή.
Ογδόντα πέντε χρόνια μετά, η Ελλάδα θυμάται. Όχι για να κοιτάξει πίσω, αλλά για να βρει μέσα της τη δύναμη να πει ξανά: ΟΧΙ στον φόβο. ΟΧΙ στην αδικία. ΟΧΙ στην αδιαφορία. ΟΧΙ στην απανθρωπιά.
Και ας ξαναπούμε δυνατά εκείνα τα λόγια του Ποιητή: «Αν είναι να πεθάνουμε, ας πεθάνουμε όρθιοι»
Πηγή: skai.gr
