Ένα κρίσιμο ωκεάνιο ρεύμα στον Βόρειο Ατλαντικό εξασθενεί μέχρι του σημείου της πλήρους κατάρρευσης λόγω της κλιματικής αλλαγής, προειδοποιεί νέα μελέτη.
Οι επιστήμονες αναφέρουν ότι ο βορειοατλαντικός υποπολικός κυκλώνας, ένα τεράστιο σύστημα περιστρεφόμενων ωκεάνιων ρευμάτων νότια της Γροιλανδίας, έχει χάσει σταθερότητα εδώ και περίπου 70 χρόνια.
Το σύστημα πλησιάζει τώρα σε ένα ένα κρίσιμο όριο που, αν ξεπεραστεί, θα μπορούσε να προκαλέσει ξαφνικές και δραματικές αλλαγές στο κλίμα.
Ο Βορειοατλαντικός Υποπολικός Κυκλώνας μεταφέρει θερμότητα από τους τροπικούς στον Βόρειο Ατλαντικό, βοηθώντας στη ρύθμιση των θερμοκρασιών στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική. Ωστόσο, η επιβράδυνση ή αποδυνάμωσή του θα μπορούσε να ρίξει την Ευρώπη σε μια νέα «Μικρή Εποχή Παγωνιάς», μια δραματική περίοδο ψύχους αντίστοιχη με εκείνη που επικράτησε περίπου μεταξύ 1300 και 1850.
Κατά την προηγούμενη Μικρή Εποχή Παγωνιάς, ποταμοί πάγωσαν και οι καλλιέργειες καταστράφηκαν, καθώς οι μέσες θερμοκρασίες μειώθηκαν κατά περίπου 2°C (3,6°F).
Η Δρ. Μπεατρίς Αρελάντο Νάβα, λέκτορας φυσικής ωκεανογραφίας στο Πανεπιστήμιο του Έξετερ και συγγραφέας της μελέτης, χαρακτήρισε τα ευρήματα ιδιαίτερα ανησυχητικά: «Τα αποτελέσματά μας παρέχουν ανεξάρτητες ενδείξεις ότι ο Βόρειος Ατλαντικός έχει χάσει σταθερότητα, υποδηλώνοντας ότι ένα σημείο καμπής μπορεί να πλησιάζει, αν και παραμένει αβέβαιο πότε θα επιτευχθεί αυτό το όριο», δήλωσε.
Στην ωκεανογραφία, ένας κυκλώνας (gyre) είναι ένα μεγάλο σύστημα επιφανειακών ωκεάνιων ρευμάτων που κινούνται κυκλικά, καθοδηγούμενα από τους ανέμους.
Ο Βορειοατλαντικός Υποπολικός Κυκλώνας είναι ένας από τους πέντε κύριους υποτροπικούς κυκλώνες παγκοσμίως και αποτελεί μέρος της Ατλαντικής Μεσημβρινής Κυκλοφορίας Αναστροφής (AMOC) – του εκτενούς συστήματος ωκεάνιων ρευμάτων που διανέμει θερμότητα παγκοσμίως, ενώ μεταφέρει θρεπτικά συστατικά και διοξείδιο του άνθρακα στα βαθύτερα στρώματα των ωκεανών.
Η AMOC, που περιγράφεται ως «η μεταφορική ταινία του ωκεανού», μεταφέρει θερμό νερό από τους τροπικούς προς το βόρειο ημισφαίριο, διατηρώντας την Ευρώπη και την ανατολική ακτή των ΗΠΑ σε ήπιες θερμοκρασίες – ούτε πολύ ζεστές ούτε πολύ κρύες.
Λόγω όμως της κλιματικής αλλαγής, και τα δύο αυτά συστήματα κινδυνεύουν να περάσουν ένα σημείο καμπής ή ακόμα και να καταρρεύσουν, κάτι που θα σήμαινε ότι μεγάλο μέρος του βόρειου ημισφαιρίου, συμπεριλαμβανομένης της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής, θα μπορούσε να βιώσει σκληρούς, παγωμένους χειμώνες.
Στη μελέτη, οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από μύδια που βρέθηκαν σε διάφορες περιοχές του Βόρειου Ατλαντικού, τα οποία κρύβουν μυστικά στα κελύφη τους. Εστίασαν στα κελύφη του ocean quahog και του dog cockle, δύο ειδών μύδιων που ζουν θαμμένα στον βυθό.
Κάθε χρόνο, το μύδι δημιουργεί μια νέα ζώνη ανάπτυξης κελύφους, και το πλάτος αυτής της ζώνης αντανακλά τις περιβαλλοντικές συνθήκες για εκατοντάδες χρόνια – όπως οι ετήσιοι δακτύλιοι ενός δέντρου. Με άλλα λόγια, η χημική σύνθεση των κελυφών αποτυπώνει την κατάσταση του θαλασσινού νερού στο οποίο αναπτύσσονταν.
Τα ισότοπα οξυγόνου και άνθρακα παρέχουν κρίσιμες πληροφορίες για διαδικασίες στο θαλάσσιο περιβάλλον, όπως οι περιφερειακές αλλαγές στην κυκλοφορία: «Δεν διαθέτουμε ωκεανογραφικά δεδομένα του μακρινού παρελθόντος, αλλά οι δακτύλιοι στα μύδια μας δίνουν ένα αδιάκοπο ετήσιο αρχείο εκατοντάδων ετών», εξήγησε η Δρ. Νάβα.
Τα δεδομένα αποκάλυψαν δύο «επεισόδια αποσταθεροποίησης» τα τελευταία 150 χρόνια, υποδηλώνοντας ότι το σύστημα πλησιάζει σε κρίσιμο σημείο. Το πρώτο συνέβη στις αρχές του 20ού αιώνα, πριν τη δεκαετία του 1920, ενώ το δεύτερο, ισχυρότερο, ξεκίνησε γύρω στο 1950 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
Αυτό σημαίνει ότι ο Βορειοατλαντικός Υποπολικός Κυκλώνας κινείται προς ένα σημείο καμπής που θα μπορούσε να προκαλέσει «καταστροφικές και μη αναστρέψιμες αλλαγές» στο κλίμα, όπως πιο ακραία καιρικά φαινόμενα στην Ευρώπη και αλλαγές στα παγκόσμια μοτίβα βροχόπτωσης.
Αν και λιγότερο καταστροφικό από την κατάρρευση της AMOC, το φαινόμενο θα έχει σημαντικές επιπτώσεις, όπως συχνότερα ακραία καιρικά φαινόμενα στον Βόρειο Ατλαντικό και έντονες παγωνιές στην Ευρώπη. Η Βρετανία και η βόρεια Ευρώπη θα μπορούσαν να βιώσουν σκληρούς χειμώνες τύπου Καναδά, ενώ η ανατολική ακτή των ΗΠΑ ενδέχεται να αντιμετωπίσει έντονες αυξήσεις στη στάθμη της θάλασσας.
Η Δρ. Νάβα εξήγησε ότι ο κυκλώνας πιθανόν να «αποδυναμωθεί απότομα», αλλά δεν θα καταρρεύσει πλήρως, καθώς επηρεάζεται και από τους ανέμους.«Μια τέτοια αποδυνάμωση θα μειώσει τη ροή θερμότητας προς βορρά που μεταφέρεται από τα ωκεάνια ρεύματα, πιθανώς πυροδοτώντας αλυσιδωτές αλλαγές στο κλίμα, όπως συχνότερα ακραία καιρικά φαινόμενα, ισχυρότερες εποχικές διακυμάνσεις στην Ευρώπη και μεταβολές στην παγκόσμια βροχόπτωση», ανέφερε στη Daily Mail.
Ωστόσο, η εξασθένιση του Βορειοατλαντικού Υποπολικού Κυκλώνα είναι η ίδια διαδικασία που συνέβη στις αρχές της Μικρής Εποχής Παγωνιάς – υποδηλώνοντας ότι αντίστοιχες κλιματικές επιπτώσεις θα μπορούσαν να εμφανιστούν ξανά, ακόμη και αν η AMOC δεν καταρρεύσει πλήρως.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Science Advances, παρέχει ανεξάρτητες ενδείξεις ότι ο Βόρειος Ατλαντικός έχει «χάσει σταθερότητα τις τελευταίες δεκαετίες και είναι ευάλωτος στο να περάσει ένα σημείο καμπής».«Η τήξη των πολικών πάγων λόγω της κλιματικής αλλαγής συμβάλλει στην αποδυνάμωση των ωκεάνιων ρευμάτων και τα σπρώχνει πιο κοντά σε κρίσιμο σημείο, επομένως η ταχεία μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου είναι ο καλύτερος τρόπος για να προληφθούν κρίσιμα σημεία στον Ατλαντικό», πρόσθεσε η ειδικός.
Πηγή: skai.gr
