Σύμφωνα με το σχέδιο 28 σημείων των ΗΠΑ για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, το Κίεβο πρόκειται να παραδώσει τις περιοχές του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ, ώστε να δημιουργηθεί μια «αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη», η οποία πιθανότατα θα βρίσκεται υπό de facto ρωσικό έλεγχο. Μετά από έντονες επικρίσεις από το Κίεβο και την Ευρώπη, το σχέδιο αυτό πρόκειται τώρα να αναθεωρηθεί. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε ότι ορισμένα «ευαίσθητα ζητήματα» πρέπει να συζητηθούν προσωπικά με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, συμπεριλαμβανομένου, σύμφωνα με διάφορες πηγές, αυτού του ζητήματος.
Η Ουκρανία ελέγχει επί του παρόντος περίπου το ένα τέταρτο της περιοχής του Ντονέτσκ. Σύμφωνα με την περιφερειακή στρατιωτική διοίκηση, περίπου 200.000 άνθρωποι εξακολουθούν να ζουν εκεί, παρά τους βομβαρδισμούς.
Περισσότερα αιτήματα εκκένωσης
Μεταξύ των κατοίκων του Ντονμπάς δεν έχει υπάρξει μέχρι στιγμής ζωηρή συζήτηση για το «ειρηνευτικό σχέδιο», λέει η Αναστασία Μάχνικ από την τηλεφωνική γραμμή βοήθειας «Δρόμος της Ζωής». Παρ’ όλα αυτά, ένας αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων ζήτησε εκκένωση από το Κραματόρσκ και το Σλαβιάνσκ την περασμένη εβδομάδα. Οι περισσότεροι από όσους επικοινωνούν με την τηλεφωνική γραμμή είναι οικογένειες με παιδιά και άτομα που έχουν ανάγκη, και έχουν μείνει μέχρι την τελευταία στιγμή, πιστεύοντας ότι η κατάσταση μπορεί να βελτιωθεί.
ΆλλαΣχετικά άρθρα
Μέχρι στιγμής, η ζωή εκεί έχει παραμείνει σχετικά ήρεμη – τουλάχιστον σε σύγκριση με άλλα μέρη πιο κοντά στην πρώτη γραμμή, εξηγεί η Μάχνικ στην DW: «Αλλά βλέπουν ότι οι ελπίδες τους δεν εκπληρώνονται. Ίσως επηρεάζονται και από τα νέα». Γιατί οι άνθρωποι εγκαταλείπουν το Ντονμπάς αυτή τη στιγμή; Από τις καθημερινές της συζητήσεις, καταλαβαίνει ότι οι άνθρωποι δεν μπορούν να φανταστούν την ουκρανική κυβέρνηση να εγκαταλείπει απλώς περιοχές, όπου εξακολουθούν να ζουν τόσοι πολλοί άνθρωποι, εξηγεί η εθελόντρια: «Νομίζουν ότι όσο υπάρχουν ακόμη πολλοί άνθρωποι εκεί, δεν θα εγκαταλειφθούν. Παρ’ όλα αυτά, μια κάποια δυσπιστία προς το κράτος είναι αισθητή». Η εντύπωσή της είναι ότι οι κάτοικοι της περιοχής του Ντονέτσκ -σε περίπτωση οποιουδήποτε συμβιβασμού- δεν θα εμπιστευτούν τις ρωσικές εγγυήσεις για τον τερματισμό των μαχών. Μεταξύ των λόγων για την εκκένωση, λέει η Μάχνικ, είναι επίσης πολύ πραγματικές συνθήκες: Το μέτωπο πλησιάζει όλο και περισσότερο, ο χειμώνας πλησιάζει και ολοένα περισσότερα σπίτια καταστρέφονται.
«Μετεγκατάσταση, αντί για επέκταση»
Μεταξύ αυτών που παραμένουν είναι ο Μαξίμ Λισένκο. Ο ιδρυτής μιας μάρκας ρούχων άνοιξε ακόμα και έναν εκθεσιακό χώρο με καφέ στο Κραματόρσκ τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους. Δεδομένης όμως της κατάστασης στην περιοχή του Ντονέτσκ και των διεθνών εξελίξεων, και αυτός σκέφτεται τώρα να μεταφέρει την επιχείρησή του στο Κίεβο: «Όταν ανοίξαμε, φοβόμασταν λίγο, αλλά ελπίζαμε ότι όλα θα πάνε καλά». Στη συνέχεια, η πρώτη γραμμή πλησίασε όλο και περισσότερο. «Τώρα σκεφτόμαστε περισσότερο τη μετεγκατάσταση, παρά την επέκταση», λέει ο επιχειρηματίας. Αλλά τίποτα δεν έχει αποφασιστεί ακόμη. Μετά από μια απότομη πτώση λόγω της διακοπής της σιδηροδρομικής σύνδεσης με το Κραματόρσκ, οι πωλήσεις έχουν αυξηθεί ελαφρώς ξανά τις τελευταίες δύο εβδομάδες. Ωστόσο, δεν έχουν φτάσει ακόμη στα προηγούμενα επίπεδα.
«Όλα είναι πιθανά»
Σύμφωνα με έρευνα που διεξήγαγε το Διεθνές Ινστιτούτο Κοινωνιολογίας του Κιέβου (KIIS) στα τέλη Σεπτεμβρίου και στις αρχές Οκτωβρίου, το 71% των Ουκρανών αντιτίθεται στην παραχώρηση εδαφών που ελέγχονται από το Κίεβο στη Ρωσία. Στα ανατολικά της χώρας, μόνο το 47% των ερωτηθέντων είναι αντίθετο. Το 24% θα αποδεχόταν την απώλεια εδαφών για χάρη της ειρήνης. Το 29% εξακολουθεί να είναι αναποφάσιστο. Ο Λισένκο θεωρεί την ιδέα της παραχώρησης του Ντονμπάς στη Ρωσία «παράλογη και αδιανόητη». Παρ’ όλα αυτά, δεν αποκλείει την πιθανότητα να συμβεί: «Δεδομένων των πραγματικοτήτων του κόσμου και όσων κατέχουν την εξουσία στις ΗΠΑ, θεωρώ οτιδήποτε πιθανό».
Ο Λισένκο πιστεύει ότι η παράδοση ολόκληρου του Ντονμπάς στη Ρωσία δεν θα έφερνε ειρήνη, αλλά θα επέτρεπε στη Μόσχα να ανασυνταχθεί, να παρακάμψει τις ουκρανικές οχυρώσεις στην περιοχή του Ντονέτσκ και να προχωρήσει περαιτέρω. Αυτό θα ήταν μια «ήττα για ολόκληρο τον κόσμο», λέει ο επιχειρηματίας. «Σώσαμε την πρωτεύουσα, το Κίεβο, την κυριαρχία μας και την ελευθερία μας. Αλλά έχουμε χάσει πολλά εδάφη λόγω της αδράνειας της διεθνούς κοινότητας», παραπονείται ο Λισένκο.
Εσωτερικά εκτοπισμένοι
Η Κατερίνα Κόβαλ είναι από την Ντρούζκιβκα, κοντά στην πρώτη γραμμή. Σήμερα ζει με την οικογένειά της σε ένα καταφύγιο κοντά στο Κίεβο. Και η ίδια περιγράφει την ιδέα της παράδοσης ολόκληρης της περιοχής του Ντονέτσκ στη Ρωσία ως «εντελώς παράλογη»: «Δεν πρόκειται για ένα άδειο χωράφι, αλλά για ανθρώπινες ζωές. Πώς θα μπορούσατε να εγκαταλείψετε ολόκληρες πόλεις με τους ανθρώπους που ζουν σε αυτές;». Αυτοί δεν είναι υποστηρικτές της Ρωσίας, επισημαίνει. «Κρατούνται στα σπίτια τους επειδή δεν έχουν χρήματα για να μετακινηθούν και φοβούνται μήπως καταλήξουν στον δρόμο».
Οι ηλικιωμένοι, ειδικότερα, δεν βλέπουν κανέναν τρόπο να εξασφαλίσουν ένα νέο βιοποριστικό μέσο. Η Κόβαλ πιστεύει ότι ένα τέτοιο σενάριο θα ισοδυναμούσε με συνθηκολόγηση της Ουκρανίας. Ούτε η ίδια πιστεύει ότι η Ρωσία θα σταματήσει στο Ντονμπάς. Αντίθετα, πιστεύει ότι η απειλή για τις περιοχές του Χάρκοβο και του Ντνιπροπετρόφσκ θα αυξηθεί.
Παρ’ όλα αυτά, δεν αποκλείει την πιθανότητα οι ΗΠΑ, λόγω της εξάρτησης της Ουκρανίας από την αμερικανική βοήθεια, να αναγκάσουν τα εδάφη να παραχωρηθούν. Αλλά προειδοποιεί ότι ένα τέτοιο βήμα θα ήταν πολύ δύσκολο να εξηγηθεί στον πληθυσμό: «Όλοι οι εσωτερικά εκτοπισμένοι θέλουν να επιστρέψουν, ακόμα κι αν τα σπίτια τους καταστραφούν. Δεν πρόκειται μόνο για τους τέσσερις τοίχους τους, αλλά για την αίσθηση ότι είναι σπίτι, για τους τάφους των αγαπημένων τους… Αν υπάρχει ουκρανική κρατική εξουσία και ειρήνη εκεί, κι εμείς θα επιστρέψουμε, γιατί αυτό είναι το σπίτι μας».
Επιμέλεια: Κώστας Αργυρός
Πηγή: Deutsche Welle
