Του Στέφανου Νικολαΐδη
Η προειδοποίηση της Μόσχας ότι θα αντιμετωπίσει ως «εχθρική ενέργεια» τυχόν αποστολή πυραύλων Tomahawk στο Κίεβο, ανεβάζει εκ νέου τη θερμοκρασία στη σκακιέρα του πολέμου στην Ουκρανία, σε μια φάση όπου η ρωσική προέλαση φαίνεται να σταθεροποιείται στα ανατολικά μέτωπα και οι ισορροπίες στο πεδίο να μετατοπίζονται υπέρ του Κρεμλίνου.
Όπως επισημαίνει ο διεθνολόγος Αλέξανδρος Δεσποτόπουλος μιλώντας στα podcast του ΣΚΑΪ και στο skai.gr, το μήνυμα της Ρωσίας δεν αφορά μόνο την προμήθεια των Tomahawk, αλλά εντάσσεται στη στρατηγική της να παγιώσει τις εδαφικές της κατακτήσεις και να μετατρέψει τη σύγκρουση σε «πόλεμο φθοράς».
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν, σημειώνει, επιχειρεί να κατοχυρώσει πολιτικά και στρατιωτικά τα εδάφη που ήδη ελέγχει – από το Ντονμπάς έως τη Μαριούπολη – προβάλλοντας ταυτόχρονα ως «κόκκινη γραμμή» οποιαδήποτε κίνηση που θα μπορούσε να ανατρέψει το νέο status quo.
Η υπόθεση των Tomahawk, συνεπώς, δεν είναι ένα μεμονωμένο επεισόδιο αλλά μέρος ενός ευρύτερου γεωπολιτικού παζλ που δείχνει την κλιμάκωση της αντιπαράθεσης Ρωσίας – Δύσης.
Όπως αναλύει ο κ. Δεσποτόπουλος, η Μόσχα επιχειρεί να στείλει μήνυμα αποτροπής τόσο προς την Ουάσινγκτον όσο και προς τους Ευρωπαίους συμμάχους του Κιέβου, προειδοποιώντας ότι κάθε βήμα ενίσχυσης των ουκρανικών δυνατοτήτων μπορεί να ανοίξει ένα νέο, απρόβλεπτο κεφάλαιο στον πόλεμο.
Πού βρισκόμαστε σήμερα στο ουκρανικό μέτωπο
Για να μπορέσουμε να δούμε το θέμα σφαιρικά, θα πρέπει να δούμε πού βρισκόμαστε σήμερα στο ουκρανικό μέτωπο.
Οι περισσότερες αναφορές συγκλίνουν στο ότι η Ρωσία αυτήν τη στιγμή ελέγχει περίπου το 18 – 20% της ουκρανικής επικράτειας. Κάποιες φορές οι Ουκρανοί είναι λογικό να υπερτονίζουν ανακαταλήψεις εδαφών και να εμφανίζουν μικρότερο το ποσοστό, ενώ οι Ρώσοι να το εμφανίζουν μεγαλύτερο, αλλά η παραπάνω εκτίμηση μοιάζει η πλέον ασφαλής τη δεδομένη στιγμή.
Δεν είναι ίδια η κατάσταση σε κάθε περιοχή.
Αν δούμε σχηματικά τον χάρτη, μιλάμε για το κάτω μέρος της Ουκρανίας. Εκεί έχουμε επί της ουσίας 5 περιφέρειες που έχει στοχοποιήσει η Ρωσία, οι οποίες αποτελούνται από ρωσόφωνο πληθυσμό και έχουν στρατηγική σημασία κυρίως λόγω της πρόσβασης στη Μαύρη Θάλασσα, αλλά και επειδή από εκεί περνούν αγωγοί φυσικού αερίου προς την Ευρώπη.
Οι παραπάνω περιοχές είναι:
- η Κριμαία – πλήρως κατεχόμενη από το 2014
- το Λουχάνσκ – πλήρης κατοχή σύμφωνα με τους Ρώσους
- το Ντονέτσκ – συνεχίζονται οι μάχες, μεγάλο μέρος του υπό ρωσική κατοχή
- η Ζαπορίζια – σημαντικά τμήματά της στους Ρώσους, κυρίως προς τον Δνείπερο
- η Χερσώνα – ελέγχει τμήματα η Ρωσία, αλλά η Ουκρανία αντεπιτίθεται
Αν θέλουμε να προβλέψουμε το τέλος του πολέμου, ένα ορόσημο θα είναι για τους Ρώσους η κατάληψη του συνόλου των περιοχών των 5 περιφερειών. Δεν είναι τυχαίο ότι η Μόσχα χρειάζεται όλες τις περιφέρειες ως φυσική συνέχεια της Κριμαίας στα ρωσικά σύνορα.
Όταν ξεκίνησε ο πόλεμος, αν είχαμε μια απλή σύγκρουση Ουκρανίας – Ρωσίας, η δεύτερη θα μπορούσε να κατακτήσει το σύνολο της πρώτης σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Αυτό όμως δεν έχει γίνει για 2 λόγους: αφενός η ουκρανική αντίσταση έχει δείξει ηρωική στάση, αφετέρου η δυτική βοήθεια είναι ιδιαίτερα σημαντική, η οποία δίνεται είτε μέσω δορυφορικών πληροφοριών για τα ρωσικά στρατεύματα είτε μέσω παροχής στρατιωτικών εξοπλισμών.
Η Ρωσία μπορεί να έχει δεχθεί βοήθεια από τρίτες χώρες, αλλά χαρακτηρίζεται αμελητέα: μιλάμε για στρατιώτες από τη Βόρεια Κορέα και για ενίσχυση από τη Λευκορωσία.
Η βοήθεια της Ελλάδας στην Ουκρανία
Είναι γεγονός ότι έχει γίνει μεγάλος ντόρος με τη βοήθεια που έστειλε η Ελλάδα στην Ουκρανία.
Η αλήθεια όμως είναι ότι η χώρα μας έστειλε από την ελάχιστη βοήθεια από το σύνολο της Δύσης. Η βοήθεια που έχουμε στείλει είναι μάλλον συμβολική, 0,05% του ΑΕΠ μας σε επίπεδο κόστους, όταν άλλες χώρες έχουν δώσει μέχρι και 4% του δικού τους ΑΕΠ.
Η Ελλάδα ήθελε να βοηθήσει την Ουκρανία, καθώς έχει ως πάγια στρατηγική τη μη αλλαγή συνόρων, την οποία υπερασπιζόμαστε για πάρα πολλούς λόγους, με κυριότερο το Κυπριακό. Άλλωστε, το να δίναμε περισσότερο οπλισμό στους Ουκρανούς θα μας τον στερούσε σε περίπτωση πιθανής κλιμάκωσης με την Τουρκία.
Η παρουσία των Ελλήνων στην Ουκρανία είναι ιστορική. Μην ξεχνάμε ότι κατά τον 19ο αιώνα το κέντρο του Ελληνισμού και της Διανόησης ήταν εκεί.
Μάλιστα, το 2022 υπολογίζουμε 90.000 – 95.000 Έλληνες στην ουκρανική επικράτεια. Στην πραγματικότητα ο αριθμός των ανθρώπων με ελληνική καταγωγή είναι πολύ μεγαλύτερος, αλλά στην πορεία αφομοιώθηκαν.
Σήμερα δυστυχώς, δεδομένου ότι η Μαριούπολη την άνοιξη του 2022 ισοπεδώθηκε, ο περισσότερος ελληνικός πληθυσμός έφυγε, σε σύνολο περίπου 25.000. Πολλοί σκοτώθηκαν, χωρίς μέχρι τώρα να έχουμε ακριβείς πληροφορίες για τον αριθμό. Η Μαριούπολη θυμίζει τη Βαρσοβία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Η σημασία της συνάντησης Τραμπ – Πούτιν στην Αλάσκα
Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν αντιλαμβάνεται τη Ρωσία πια σαν εχθρό του ΝΑΤΟ, παρόλο που δεν το λέει δυνατά. Αισθάνεται ότι η Κίνα είναι ο μεγάλος εμπορικός και τεχνολογικός εχθρός, άρα θεωρεί ότι η Ρωσία δεν πρέπει να πέσει στα χέρια της Κίνας.
Κάποτε φοβόμασταν μην πέσει η Κίνα στα χέρια της Σοβιετικής Ένωσης, τώρα οι καιροί άλλαξαν ριζικά όπως φαίνεται.
Αυτό που σκέφτεται, λοιπόν, ο Τραμπ έχει λογική. Θα ήταν ευχής έργον μελλοντικά εάν η Ρωσία ξεφύγει από την ομηρία του Πούτιν και επιστρέψει στην αρχιτεκτονική ασφαλείας της Ευρώπης. Θα ωφεληθούν και οι δυο πλευρές.
Επομένως, ο Αμερικανός πρόεδρος θέλει να τελειώσει τον πόλεμο γρήγορα – καθώς κοστίζει στις ΗΠΑ – όμως ξεκίνησε κάπως ανορθόδοξα: πίεσε τους Ουκρανούς για να πάρει τις σπάνιες γαίες, ενώ κατά περιόδους τούς έκλεινε και την πρόσβαση στις δορυφορικές πληροφορίες.
Με άλλα λόγια, ο Ντόναλντ Τραμπ θεωρούσε στην αρχή πως οι Ουκρανοί ήταν αυτοί που δεν ήθελαν να τελειώσει ο πόλεμος, ενώ στην πραγματικότητα ο Πούτιν είναι αυτός που επιθυμεί τη συνέχεια του πολέμου, ακριβώς επειδή κερδίζει. Ο Ρώσος πρόεδρος καταλαβαίνει ότι η Δύση φάνηκε αδύναμη, χωρίς να τον αντιμετωπίσει όσο επιθετικά έπρεπε, επομένως τώρα δεν βρίσκει κανέναν λόγο να σταματήσει μέχρι να καταλάβει το σύνολο των περιφερειών.
Η συνάντηση στην Αλάσκα δεν πήγε καλά: ο Τραμπ δεν διάβασε καλά τις επιδιώξεις Πούτιν, αδυνάτισε πάρα πολύ τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι πηγαίνοντας, έχοντας δείξει μια αμφισημία και ανοχή στη ρωσική λογική.
Για παράδειγμα, δεν παρέχει τη βοήθεια που παρείχαν οι ΗΠΑ επί Μπάιντεν, ούτε είχε προωθήσει μέχρι τότε περαιτέρω κυρώσεις στη Ρωσία. Άρα έχει αφήσει κάποιον «αέρα» στη Ρωσία, προφανώς στη λογική του «θέλω να την κρατήσω κοντύτερα στη Δύση».
Το ερώτημα είναι: μπορούμε μετά την Αλάσκα και με το βλέμμα στη Βουδαπέστη να μιλάμε για πραγματικό «πάγωμα» της σύγκρουσης με βάση τις αξιώσεις είτε του Πούτιν είτε του Ζελένσκι.
Ο πόλεμος θα σταματήσει όταν μια από τις δυο πλευρές κερδίσει τους στόχους της.
Πηγή: skai.gr
