αρχές Μαΐου 2025, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ καλωσόρισε τον ακροδεξιό υποψήφιο για την προεδρία της Πολωνίας, Κάρολ Ναβρότσκι, στο Οβάλ Γραφείο. Πόζαρε μαζί του για μια φωτογραφία που προκάλεσε αίσθηση στο διαδίκτυο και, καθώς έφευγε, τον ενθάρρυνε με τα λόγια: «Θα κερδίσεις». Αυτή η υποστήριξη από το είδωλό του βοήθησε τον Ναβρότσκι να κερδίσει πόντους στην προεκλογική εκστρατεία. Αυτή την Τετάρτη ο Ναβρότσκι επιστρέφει στην Ουάσινγκτον – αυτή τη φορά ως εκλεγμένος αρχηγός κράτους της Πολωνίας. Και αυτή τη φορά, δεν θα πρόκειται πλέον μόνο για όμορφες φωτογραφίες και πολιτική επίδειξη, αλλά για συγκεκριμένη πολιτική.
Το επίκεντρο της επίσκεψης εργασίας θα είναι η πολιτική ασφαλείας, ανακοίνωσε ο επικεφαλής της Προεδρίας, Ζμπίγκνιου Μπογκούτσκι. Ως κράτος πρώτης γραμμής στην ανατολική πλευρά της Ευρώπης η Πολωνία, ενόψει της ρωσικής απειλής, δεν περιορίζεται στις εγγυήσεις ασφαλείας του ΝΑΤΟ, αλλά διατηρεί επίσης μια στενή διμερή συμμαχία με τις ΗΠΑ. Μέσω καλών προσωπικών επαφών και πλούσιων αγορών όπλων, η Βαρσοβία στοχεύει να εξασφαλίσει την εύνοια των Αμερικανών – ακόμη και σε μια εποχή που το ενδιαφέρον της Ουάσινγκτον για την Ευρώπη μειώνεται. Ο νέος Πολωνός πρόεδρος σκοπεύει να συνεχίσει αυτήν την πολιτική, την οποία ο προκάτοχος του Ναβρότσκι, Αντρέι Ντούντα, ακολούθησε επί δέκα χρόνια.
Αμερικανική Επιρροή στην Πολωνία
Περίπου 10.000 Αμερικανοί στρατιώτες βρίσκονται αυτή τη στιγμή στην Πολωνία. Μια αμερικανική βάση πυραυλικής άμυνας για την αναχαίτιση βαλλιστικών πυραύλων μεσαίου βεληνεκούς λειτουργεί στο βόρειο τμήμα της χώρας από πέρυσι. Ο πολωνικός στρατός διαθέτει – ή σύντομα θα αποκτήσει – αμερικανικά ελικόπτερα Apache, άρματα μάχης Abrams και εκτοξευτές πυραύλων HIMARS. Η Βαρσοβία αναμένει επίσης την παράδοση 32 μαχητικών αεροσκαφών F-35 που έχει παραγγείλει. Τα σχέδια της κυβέρνησης των ΗΠΑ να μειώσει την αμερικανική στρατιωτική παρουσία στην ευρωπαϊκή ήπειρο ανησυχούν τόσο την κυβέρνηση όσο και την αντιπολίτευση στη Βαρσοβία. Οποιαδήποτε υπόνοια του Τραμπ, ότι η Πολωνία θα αποφύγει τη μείωση θα ερμηνευόταν ως επιτυχία του Ναβρότσκι. Οι ΗΠΑ διαδραματίζουν επίσης βασικό ρόλο στην ενεργειακή ασφάλεια της Πολωνίας. Η Πολωνία βασίζεται στην πυρηνική ενέργεια και ο πρώτος πυρηνικός σταθμός ηλεκτροπαραγωγής πρόκειται να κατασκευαστεί από την αμερικανική εταιρεία Westinghouse-Bechtel και έχει προγραμματιστεί να τεθεί σε λειτουργία το 2036.
Η σύγκρουση με την κυβέρνηση επισκιάζει τις προετοιμασίες
Οι προετοιμασίες για το ταξίδι του Ναβρότσκι επισκιάζονται από τη σύγκρουσή του με την κεντρώα κυβέρνηση του πρωθυπουργού Ντόναλντ Τουσκ. Από την ανάληψη των καθηκόντων του πριν από τέσσερις εβδομάδες, ο νέος πρόεδρος έχει ασκήσει βέτο σε επτά κυβερνητικά νομοσχέδια, συμπεριλαμβανομένης της συνέχισης της κοινωνικής βοήθειας για τους Ουκρανούς πρόσφυγες στην Πολωνία. Η εσωτερική διαμάχη έχει πλέον φτάσει και στην εξωτερική πολιτική. Ο Τουσκ υποστηρίζει ότι η κυβέρνηση καθορίζει τις κατευθυντήριες γραμμές της εξωτερικής πολιτικής και ο πρόεδρος απλώς εκπροσωπεί το κράτος εξωτερικά.
Αυτό έρχεται σε αντίθεση με την προσέγγιση του Ναβρότσκi, ο οποίος προωθεί την έννοια της «ενεργού προεδρίας» και επιδιώκει να βοηθήσει στη διαμόρφωση της πολιτικής. Το Υπουργείο Εξωτερικών παρουσίασε στο Προεδρικό Γραφείο ένα έγγραφο που περιγράφει τη θέση της κυβέρνησης, ένα είδος κατευθυντήριας γραμμής, πριν από το ταξίδι του Ναβρότσκι στις ΗΠΑ. Ο εκπρόσωπος της προεδρίας Ραφάλ Λεσκίεβιτς χαρακτήρισε το έγγραφο «ντροπιαστικό» και «χωρίς συγκεκριμένη καθοδήγηση». Η κατευθυντήρια γραμμή θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως «αστείο», δήλωσε ο εκπρόσωπος. Ο ίδιος ο Πρόεδρος ξέρει τι έχει να πει, πρόσθεσε ο Μάρτσιν Πρζίντατς, αξιωματούχος αρμόδιος για την εξωτερική πολιτική στην Προεδρική Καγκελαρία.
Διαρροή από το Προεδρικό Γραφείο;
Το περιεχόμενο του εγγράφου έχει πλέον φτάσει στα μέσα ενημέρωσης. Το Υπουργείο Εξωτερικών συνέστησε στον Ναβρότσκι να επιδείξει «ιδιαίτερη προσοχή» σε ορισμένα ζητήματα, συμπεριλαμβανομένου του ψηφιακού φόρου και των κανονισμών για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αναφέρουν οι εφημερίδες. Δεν είναι σαφές ποιος διέρρευσε το έγγραφο. Η διαμάχη πριν από το ταξίδι στις ΗΠΑ είναι απλώς ένα ακόμη κεφάλαιο στην διαμάχη για την εξουσία μεταξύ Ναβρότσκι και Τουσκ.
Ο πρόεδρος χρησιμοποίησε τις επαφές του στην αμερικανική κυβέρνηση για να αποκλείσει τον Τουσκ από τη συμμετοχή σε τηλεδιάσκεψη μεταξύ αρκετών αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της Ευρώπης με τον Τραμπ στις 13 Αυγούστου 2025 και να πάρει τη θέση του. Λόγω της διαμάχης, κανένας Πολωνός εκπρόσωπος δεν συμμετείχε στο κοινό ταξίδι στην Ουάσινγκτον με τον Ουκρανό Πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι στις 18 Αυγούστου. Παρά τις εντάσεις αυτές, ο Ναβρότσκι και ο Τουσκ μίλησαν κατ’ ιδίαν τη Δευτέρα στο περιθώριο του εορτασμού της 86ης επετείου από την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Οι φιλοδοξίες του Ναβρότσκι στην Εξωτερική Πολιτική
Αν και νεοφερμένος στην παγκόσμια πολιτική σκηνή, ο Ναβρότσκι δεν κρύβει τις διεθνείς του φιλοδοξίες. Θέλει να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο, ειδικά στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, εκπροσωπώντας όχι μόνο την Πολωνία αλλά ολόκληρη την περιοχή έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών. Την περασμένη εβδομάδα συναντήθηκε στη Βαρσοβία με τους προέδρους της Λιθουανίας, της Εσθονίας και της Λετονίας – Γκιτάνας Ναουσέντα, Άλαρ Κάρις και Έντγκαρς Ρίνκεβιτς – καθώς και με την πρωθυπουργό της Δανίας Μέτε Φρεντερίκσεν. Ο Ζελένσκι συμμετείχε στη συνάντηση μέσω βιντεοκλήσης. Η μελλοντική ειρήνη στην Ουκρανία πρέπει να είναι «μέγιστα δίκαιη» και δεν μπορεί να θεωρηθεί από τη Ρωσία ως νίκη, δήλωσε ο εκπρόσωπος εξωτερικής πολιτικής του προέδρου μετά τη συνάντηση. Η Ρωσία φέρει την ευθύνη για την επιθετικότητα και πρέπει να «αισθανθεί τη δύναμη της Δύσης».
Πρώτα οι αποζημιώσεις, μετά οι καλές σχέσεις με τη Γερμανία
Στο ταξίδι της επιστροφής του από την Αμερική, ο Ναβρότσκι σχεδιάζει να σταματήσει στην Ιταλία. Στη Ρώμη θα συναντηθεί με τον Πάπα και την Ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι. Προγραμματίζονται επίσης επισκέψεις στη Λιθουανία και τη Φινλανδία. Η Γερμανία δεν παίζει ρόλο σε αυτά τα ταξιδιωτικά σχέδια προς το παρόν. Στον εορτασμό της 86ης επετείου από την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στο Βέστερπλατε στο Γκντανσκ την 1η Σεπτεμβρίου 1939, ο Ναβρότσκι τόνισε ότι οι καλές σχέσεις με τη Γερμανία εξαρτώνται από την επίλυση του ζητήματος των πολεμικών αποζημιώσεων για την Πολωνία.
Πηγή: Deutsche Welle