H DeepSeek έχει προκαλέσει σοκ στις αγορές και στην τεχνητής νοημοσύνης – Η κινεζική εταιρεία φαίνεται σε θέση να ανταγωνιστεί τη Silicon Valley
Τις τελευταίες ημέρες πολλές μετοχές μεγάλων εταιρειών του τεχνολογικού κλάδου παρουσίασαν αισθητή πτώση, ως αποτέλεσμα της ανησυχίας πως η Κίνα σημειώνει άλματα στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης (AI).
Ιδιαίτερο πλήγμα δέχθηκε η μετοχή της Nvidia, εταιρείας που κατασκευάζει τσιπ για τις εφαρμογές AI. Τη Δευτέρα η μετοχή της Nvidia έχασε 17% της αξίας της, με τη χρηματιστηριακή αξία της εταιρείας να μειώνεται κατά 600 δισεκατομμύρια δολάρια μέσα σε μία ημέρα – καταγράφοντας έτσι τη μεγαλύτερη ημερήσια απώλεια αξίας που έχει υποστεί μία εταιρεία στη Wall Street. Οι Microsoft και Meta σημείωσαν επίσης σημαντικές απώλειες – και αμφότερες οι εταιρείες δημιουργίας software έχουν επενδύσει πολλά χρήματα στην ανάπτυξη της AI.
Η κινεζική DeepSeek παρουσίασε την περασμένη εβδομάδα το τελευταίο της μοντέλο AI. Σύμφωνα με την εταιρεία το μοντέλο αυτό είναι εφάμιλλο του ChatGPT της αμερικανικής OpenAI – και αυτό παρ’ ότι η DeepSeek δαπάνησε πολύ λιγότερα χρήματα για τη δημιουργία του, χωρίς να χρησιμοποιήσει και πολλά από τα ακριβά τσιπ της Nvidia.
Επιπλέον, εν αντιθέσει με την OpenAI, η οποία κρατάει μυστικό τον τρόπο λειτουργίας του ChatGPT, το μοντέλο της DeepSeek είναι open source, με την κινεζική εταιρεία να εξηγεί ακόμα λεπτομερώς το πώς ανέπτυξε το μοντέλο της με ένα μπάτζετ κατά πολύ χαμηλότερο αυτού που διέθεσε η αμερικανική επιχείρηση.
Όλα αυτά εγείρουν αμφιβολίες και ανησυχία στους επενδυτές αναφορικά με την «έκρηξη» του κλάδου της AI στη Silicon Valley. Μέσα στα τελευταία δύο χρόνια οι μετοχές των αμερικανικών εταιρειών εκτοξεύτηκαν σε δυσθεώρητα ύψη, ακριβώς επειδή οι επενδυτές ήταν έως τώρα πεπεισμένοι για τη δυναμική ανάπτυξης της τεχνητής νοημοσύνης.
Η εφαρμογή της DeepSeek κατάφερε εντωμεταξύ να προσπεράσει ήδη το ChatGPT στον αριθμό των downloads και αποτελεί κιόλας την πλέον δημοφιλή δωρεάν εφαρμογή στο App Store της Apple.
Η DeepSeek φέρνει τα πάνω-κάτω
Η απόδοση και η δημοφιλία της εφαρμογής, όπως και οι αναφορές σχετικά με την ανάπτυξη του open source μοντέλου της DeepSeek, έχουν προκαλέσει αίσθηση στην κοινότητα της τεχνητής νοημοσύνης. Σύμφωνα δε με τους αναλυτές, αν και οι μετοχές του συγκεκριμένου κλάδου παρουσιάζουν αρκετά συχνά «σκαμπανεβάσματα», οι πρόσφατες απώλειες οφείλονται αναμφίβολα στην DeepSeek. Το R1, το μοντέλο AI της DeepSeek, δείχνει πως η Κίνα είναι ολοένα και πιο ικανή να ανταγωνιστεί τις ΗΠΑ στην τεχνητή νοημοσύνη.
«Υπάρχουν τουλάχιστον τέσσερις κινεζικές εταιρείες που δηλώνουν πως έχουν εκπαιδεύσει μοντέλα AI, τα οποία είναι σε θέση να ανταγωνιστούν αυτά της Silicon Valley», επισημαίνει στην DW η Άνγκελα Ζανγκ, καθηγήτρια νομικής στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας και συγγραφέας του βιβλίου “High Wire: How China Regulates Big Tech and Governs Its Economy”, που αναλύει τις εξελίξεις στην τεχνολογική βιομηχανία της Κίνας. «Η DeepSeek δεν αποτελεί επομένως την εξαίρεση, αλλά πολύ περισσότερο ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για την πορεία της κινεζικής βιομηχανίας AI συνολικά».
Ανοιχτά ερωτήματα σχετικά με την κινεζική AI
Ο Ρίτσαρντ Γουίντσορ, τεχνολογικός αναλυτής και ιδρυτής της βρετανικής ερευνητικής εταιρείας Radio Free Mobile, δηλώνει βέβαιος πως το μοντέλο της DeepSeek είναι πράγματι τόσο καινοτόμο όσο υποστηρίζει η εταιρεία.
«Είναι αλήθεια. Εάν η εταιρεία δεν το είχε διαθέσει ως open source, θα υπήρχαν αμφιβολίες σχετικά με την απόδοσή του. Ωστόσο το δημοσίευσαν έτσι, και όντως το μοντέλο μπορεί να συγκριθεί με τα υπάρχοντα σημεία αναφοράς του κλάδου», εξηγεί ο ειδικός στην DW.
Η OpenAI από την άλλη πλευρά, η οποία κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο την τελευταία εκδοχή του ChatGPT, δεν έχει κάνει γνωστές τις τεχνικές λεπτομέρειες σχετικά με την ανάπτυξη του μοντέλου της.
Το εντυπωσιακό είναι μάλιστα πως η DeepSeek κατάφερε να πετύχει μια τόσο μεγάλη καινοτομία χωρίς να αξιοποιήσει καν τα τελευταίας τεχνολογίας τσιπ της Nvidia – η Ουάσινγκτον έχει εξάλλου απαγορεύσει την εξαγωγή τους στην Κίνα – αλλά τα τσιπ H800 της αμερικανικής εταιρείας, τα οποία είναι προηγούμενης γενιάς.
Σύμφωνα με την Ζανγκ οι περιορισμοί στις εξαγωγές αποτέλεσαν μεν ένα σημαντικό εμπόδιο για τις κινεζικές εταιρείες, αλλά την ίδια στιγμή έδωσαν και το κίνητρο στην Κίνα να καινοτομήσει.
Ο Ρίτσαρντ Γουίντσορ πάντως αμφιβάλλει για την εγκυρότητα των αναφορών της DeepSeek σχετικά με το κόστος ανάπτυξης του μοντέλου. Η εταιρεία ισχυρίζεται πως χρησιμοποίησε συνολικά γύρω στα 2.000 τσιπ H800 της Nvidia, με το συνολικό κόστος εκπαίδευσης του μοντέλου να ανέρχεται έτσι μόλις στα 5,6 εκατομμύρια δολάρια. «Αυτός είναι και ο λόγος της όλης αναστάτωσης», δηλώνει ο Γουίντσορ. «Το κόστος αυτό είναι κατά 95% χαμηλότερο αυτού που δαπάνησε η OpenAI».
Ο ειδικός εκφράζει την αμφιβολία του σχετικά με το πώς ακριβώς προκύπτει ο αριθμός των 5,6 εκατομμυρίων δολαρίων, διότι παραμένει άγνωστη η υποστήριξη που έλαβε η εταιρεία από την κινεζική κυβέρνηση – γλιτώνοντας έτσι πιθανώς έξοδα κατανάλωσης ενέργειας, καταβολής μισθών ή εκπαίδευσης των μοντέλων AI.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης το γεγονός ότι η ημερομηνία δημοσίευσης των λεπτομερειών για το τελευταίο μοντέλο της DeepSeek συνέπεσε με την ημέρα που ανέλαβε τα καθήκοντά του ο Ντόναλντ Τραμπ – μία σύμπτωση που επιτρέπει στον αναλυτή Γουίντσορ να εικάσει πως το Πεκίνο κινείται σαφώς και από ορισμένα πολιτικά κίνητρα.
Ο Λιάνγκ Γουενφένγκ, ο άνθρωπος πίσω από την DeepSeek, είναι εντωμεταξύ κάτι σαν εθνικός ήρωας στην Κίνα. Την περασμένη εβδομάδα ο Γουενφένγκ ήταν ο μοναδικός επικεφαλής εταιρείας του κλάδου της AI που προσκλήθηκε σε συνάντηση διαφόρων επιχειρηματιών με τον Κινέζο πρωθυπουργό Λι Τσιάνγκ.
Ριζικές αλλαγές στον κλάδο της AI;
Η DeepSeek προέκυψε από ένα hedge fund υπό το όνομα High Flyer, το οποίο ιδρύθηκε από τον Λιάνγκ Γουενφένγκ το 2016. Μία από τις θυγατρικές της εταιρείας High Flyer δραστηριοποιούνταν στους αλγορίθμους για εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης – μετονομάστηκε το 2023 σε DeepSeek.
Κατά την Άνγκελα Ζανγκ ένας από τους σημαντικότερους λόγους πίσω από την επιτυχία της DeepSeek είναι το γεγονός ότι ο Λιάνγκ δεν φαίνεται να «παρακινείται από εμπορικά κίνητρα». «Η DeepSeek αποτελεί απόδειξη των δυνατοτήτων των κινεζικών εταιρειών AI, αλλά και του ότι στην Κίνα υπάρχει μία τεράστια δυναμική για καινοτομίες υπό συγκεκριμένες συνθήκες» – υπό την προϋπόθεση να υπάρχει μία εξαιρετική ομάδα, της οποίας να ηγείται ένας άνθρωπος με μεγάλο όραμα, όπως παρατηρεί η ειδικός.
Η Ζανγκ δεν θεωρεί πως η DeepSeek έχει απαραιτήτως στενή σχέση με το κινεζικό κράτος. «Η πραγματική δύναμη για καινοτομία στην Κίνα προέρχεται από τον δυναμικό ιδιωτικό τομέα, και όχι από τον κρατικό», προσθέτει. «Όταν το κράτος χρηματοδοτεί ένα εγχείρημα, τείνω να πιστεύω πως αυτό θα αποτύχει. Η DeepSeek βέβαια βρίσκεται τώρα στο ραντάρ της κινεζικής κυβέρνησης, αυτό όμως συμβαίνει λόγω ακριβώς της τεράστιας, απίστευτης επιτυχίας που έχει σημειώσει». Η ανέλιξη της εταιρείας στον κλάδο της τεχνητής νοημοσύνης ενδέχεται να σηματοδοτεί τη δημιουργία ενός νέου, παγκόσμιου γίγαντα της AI.
Ο Γουίντσορ επισημαίνει δε την αβεβαιότητα που επικρατεί σχετικά με το πώς θα επηρεάσει η εξέλιξη της DeepSeek την αγορά. Κατά τον ειδικό είναι πιθανό να επιδιώξουν και άλλες εταιρείες να «μιμηθούν» τις μεθόδους της DeepSeek. Και εάν τα καταφέρουν, η εκπαίδευση των συστημάτων AI θα μπορούσε να κοστίζει πολύ λιγότερα χρήματα στο μέλλον. «Τότε το ερώτημα που εγείρεται είναι το κατά πόσο θα αυξηθεί ξαφνικά ο αριθμός των εκπαιδευμένων συστημάτων AI […] όπως και το εάν εν τέλει έχουν υπερεκτιμήσει όλοι την αναγκαιότητα των υπολογιστικών κέντρων».
Το βέβαιο είναι πως όλες αυτές οι πιθανές εξελίξεις θα σήμαιναν ριζικές αλλαγές στον κλάδο της AI. Και αυτές με τη σειρά τους θα επηρέαζαν σημαντικά τις εκτιμήσεις των εταιρειών και των επενδυτών.
Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς
