
Κινέζοι ειδικοί στα drones έχουν ταξιδέψει στη Ρωσία για τεχνικές εργασίες πάνω σε στρατιωτικά drones από κρατικό κατασκευαστή όπλων που βρίσκεται υπό καθεστώς κυρώσεων από τη Δύση, σύμφωνα με δύο Ευρωπαίους αξιωματούχους ασφαλείας και έγγραφα που είδε το πρακτορείο Reuters.
Οι Κινέζοι ειδικοί έχουν επισκεφθεί τον ρωσικό κατασκευαστή όπλων IEMZ Kupol περισσότερες από έξι φορές από το β’ τρίμηνο του 2024. Στη διάρκεια αυτού του διαστήματος, η Kupol έχει παραλάβει επιθετικά drones και drones παρακολούθησης κινεζικής κατασκευής μέσω Ρώσου μεσάζοντα, σύμφωνα με τα έγγραφα και τους δύο αξιωματούχους.
Πέρυσι τον Σεπτέμβριο το Reuters τεκμηρίωσε ότι η Kupol ανέπτυξε στην Κίνα ένα νέο drone, το Garpiya-3, με τη βοήθεια τοπικών ειδικών. Τώρα, το Reuters είναι το πρώτο που αποκαλύπτει συγκεκριμένες λεπτομέρειες για την εκτεταμένη εμπλοκή Κινέζων ειδικών σε δοκιμές και τεχνολογικές εργασίες για στρατιωτικής χρήσης drones εντός της Ρωσίας.
Οι αξιωματούχοι, που ζήτησαν να μην κατονομαστούν ούτε αυτοί ούτε οι οργανισμοί τους λόγω της ευαισθησίας των πληροφοριών, δήλωσαν ότι η συνεργασία αυτή υποδηλώνει μια εμβάθυνση της σχέσης μεταξύ της Kupol και κινεζικών εταιρειών στην ανάπτυξη drones – τα οποία έχουν αποδειχθεί καθοριστικής σημασίας για τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Το Υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας αρνήθηκε οποιαδήποτε γνώση συνεργασίας λέγοντας σε ανακοίνωση ότι «η Κίνα διατηρεί πάντοτε αντικειμενική και δίκαιη στάση στο ζήτημα της κρίσης στην Ουκρανία, δεν παρέχει ποτέ φονικά όπλα σε καμία πλευρά της σύγκρουσης και ελέγχει αυστηρά τις εξαγωγές drones».
Το Κρεμλίνο, το ρωσικό υπουργείο Άμυνας και η IEMZ Kupol δεν απάντησαν σε αιτήματα για σχόλιο.
Τα έγγραφα, όπως τιμολόγια και τραπεζικά αντίγραφα, έδειξαν ότι η Kupol έλαβε πέρυσι περισσότερα από 12 επιθετικά drones μίας χρήσης, τα οποία παρήγαγε η κινεζική εταιρεία Sichuan AEE. Τα drones παραδόθηκαν από τη ρωσική εταιρεία προμηθειών άμυνας TSK Vektor, η οποία τελεί υπό κυρώσεις από τις ΗΠΑ και την ΕΕ, σύμφωνα με τους αξιωματούχους και τα έγγραφα. Η TSK Vektor και η Sichuan AEE δεν απάντησαν σε αιτήματα του Reuters για σχόλιο.
Το Reuters ανέφερε τον Ιούλιο ότι η Kupol παρήγαγε χιλιάδες επιθετικά drones Garpiya μίας χρήσης χρησιμοποιώντας κινεζικά εξαρτήματα, συμπεριλαμβανομένων κινητήρων. Τα Garpiya, που έχουν σχεδιαστεί με βάση το ιρανικό drone Shahed, μπορούν να διανύσουν εκατοντάδες χιλιόμετρα μέχρι προκαθορισμένους στόχους, πριν καταπέσουν και εκραγούν κατά την πρόσκρουση.
Το Κίεβο έχει δηλώσει ότι περίπου 500 από αυτά χρησιμοποιούνται κάθε μήνα στην Ουκρανία.
Οι δύο Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ανέφεραν ότι οι αποστολές κινεζικών επιθετικών drones και η παρουσία Κινέζων ειδικών θα μπορούσαν να υποδηλώνουν το ενδιαφέρον της Kupol να επεκτείνει την παραγωγή νέων μοντέλων drones.
Το Reuters δεν κατάφερε να επιβεβαιώσει ανεξάρτητα τον λόγο πίσω από τις αποστολές των drones, ούτε τη φύση της εργασίας που πραγματοποίησαν οι Κινέζοι ειδικοί.
Ο Σάμιουελ Μπέντετ, συνεργάτης στο Κέντρο για μια Νέα Αμερικανική Ασφάλεια, ένα think tank με έδρα την Ουάσινγκτον, δήλωσε ότι η Κίνα έχει γίνει ζωτικό μέρος της στρατιωτικής εφοδιαστικής αλυσίδας της Ρωσίας.
Επιστολή της TSK Vektor προς την Kupol, την οποία είδε το Reuters, έδειξε ότι κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2024, η εταιρεία προμηθειών τιμολόγησε τον κατασκευαστή όπλων για πάνω από μισή ντουζίνα drones που παρήχθησαν από την Sichuan AEE. Οι ευρωπαϊκές πηγές ζήτησαν να μην αποκαλυφθούν οι λεπτομέρειες της επιστολής, καθώς και των υπόλοιπων εγγράφων που παρουσιάστηκαν στο Reuters, περιλαμβανομένων και των ημερομηνιών.
Εταιρικό έγγραφο της Sichuan AEE, που περιγράφει αποστολές προς την TSK Vektor και το οποίο είδε το Reuters, επιβεβαίωσε την παράδοση των drones A140 και A900 (μονής κατεύθυνσης / επιθετικά). Το έγγραφο περιλάμβανε επίσης πάνω από έξι άλλα drones – τα μοντέλα A60, A100 και A200 – που είχαν προγραμματιστεί για παράδοση.
Εκθέσεις της Kupol που εξετάστηκαν από το Reuters περιγράφουν δοκιμαστικές πτήσεις των drones A60, A100 και A200 στο στρατιωτικό πεδίο δοκιμών Τσεμπαρκούλ, στην περιοχή Τσιλιάμπινσκ της Ρωσίας, το τελευταίο τρίμηνο του 2024.
Σύμφωνα με έγγραφο της Kupol, ομάδα Κινέζων ειδικών επισκέφθηκε τις εγκαταστάσεις της εταιρείας στην πόλη Ιζέφσκ για να συναρμολογήσουν τα drones και να εκπαιδεύσουν το προσωπικό της Kupol στη χρήση τους. Οι ειδικοί επισκέφθηκαν στη συνέχεια και την πόλη Τσεμπαρκούλ, σύμφωνα με το ίδιο έγγραφο.
Κρατήσεις αεροπορικών εισιτηρίων, τις οποίες εξέτασε το Reuters, έδειξαν ότι οι Κινέζοι ειδικοί επρόκειτο να αναχωρήσουν από το Τσιλιάμπινσκ την επομένη των δοκιμών.
Η επιστολή και οι αναφορές πτήσεων περιέγραφαν τους Κινέζους ειδικούς ως υπαλλήλους της TSK Vektor, της ρωσικής εταιρείας προμηθειών. Ωστόσο, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εκτιμούν ότι τα άτομα αυτά ήταν προσωπικό της Sichuan AEE.
Στη συνέχεια, η Sichuan AEE τιμολόγησε την TSK Vektor με περισσότερα από 5 εκατομμύρια γιουάν (περίπου 700.000 δολάρια) για αρκετά drones A200 εξοπλισμένα με αντικεραυνοβόλο/αντι-παρεμβολικό εξοπλισμό, καθώς και για άλλα προϊόντα, κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2025, σύμφωνα με τιμολόγιο και τραπεζική κατάσταση που εξέτασε το Reuters.
Δεύτερη κινεζική εταιρεία προμήθευσε drones
Σε μια δεύτερη σύνδεση της Kupol με Κινέζο κατασκευαστή drones, έκθεση δοκιμαστικής πτήσης, που εγκρίθηκε από τη ρωσική εταιρεία όπλων και την TSK Vektor, αξιολόγησε την απόδοση του drone HW52V – κατασκευής της κινεζικής εταιρείας Hunan Haotianyi – κατά το τρίτο τρίμηνο του περασμένου έτους.
Το HW52V είναι ένα drone κατακόρυφης απογείωσης και προσγείωσης (VTOL), που μπορεί να χρησιμοποιηθεί στρατιωτικά για πληροφορίες, παρακολούθηση και αναγνώριση, καθώς και ως επιθετικό drone, σύμφωνα με Ευρωπαίους αξιωματούχους ασφαλείας.
Αεροπορικά εισιτήρια που είδε το Reuters έδειξαν ότι ο Liu Mingxing, CEO της Hunan Haotianyi, και ο Artem Vysotsky, επικεφαλής του τμήματος drones της TSK Vektor, πέταξαν από το αεροδρόμιο του Ιρκούτσκ στη Σιβηρία, καθισμένοι σε διπλανές θέσεις, τον Ιούνιο, μετά την τελευταία μέρα μιας εκδήλωσης όπου παρουσιάστηκαν τα drones της εταιρείας.
Η Hunan Haotianyi και η TSK Vektor δεν απάντησαν σε αιτήματα για σχολιασμό. Το Reuters δεν κατάφερε να εντοπίσει τους δύο διευθυντές.
Ξεχωριστό έγγραφο της Kupol, από το τρίτο τρίμηνο του περασμένου έτους, περιγράφει επίσκεψη Κινέζων πολιτών στις εγκαταστάσεις της, μεταξύ αυτών μηχανικών και τεχνικού προσωπικού, οι οποίοι περιγράφονταν ως υπάλληλοι της TSK Vektor.
Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ασφαλείας αξιολόγησαν ότι οι Κινέζοι αυτοί ήταν προσωπικό της Hunan Haotianyi, επειδή αρκετοί από τους ειδικούς που επισκέφθηκαν την Kupol εκείνη τη φορά – και σε άλλες επισκέψεις το 2024 και 2025 – συνόδευαν τον CEO της εταιρείας κατά την επίσκεψή του στη Ρωσία.
Το Reuters δεν μπόρεσε να επιβεβαιώσει ότι ήταν πράγματι υπάλληλοι της Hunan Haotianyi.
Ο σκοπός της επίσκεψης των ειδικών στο τρίτο τρίμηνο, σύμφωνα με το έγγραφο, ήταν η προσαρμογή ενός νέου κινεζικού υπολογιστή ελέγχου πτήσης και ενός νέου κινητήρα για το drone Garpiya.
Αρκετές ακόμη επιστολές μεταξύ Vektor και Kupol περιέγραφαν πάνω από μισή ντουζίνα εβδομαδιαίες επισκέψεις Κινέζων και Ρώσων ειδικών το 2024 και 2025. Σύμφωνα με τις επιστολές, οι ομάδες αυτές θα εργάζονταν πάνω σε υπολογιστή ελέγχου πτήσης (flight control computer).
Μια τελευταία επιστολή, η οποία περιέγραφε επίσκεψη Κινέζων ειδικών από την ίδια ομάδα το τρίτο τρίμηνο του 2025, ανέφερε ότι θα πραγματοποιούσαν επίσης εργασίες σε ένα νέο drone, με την ονομασία GA-21.
Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εκτιμούν ότι το GA-21 είναι παραλλαγή του ιρανικού drone Shahed-107, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο για επιτήρηση όσο και για επιθέσεις.
Πηγή: skai.gr