Σλοβενία: Ματαιώθηκε το δημοψήφισμα για την άμυνα

Σε μία κίνηση που αποσκοπεί στην αποφυγή πολιτικών αναταράξεων, το κοινοβούλιο της Σλοβενίας ακύρωσε το προγραμματισμένο δημοψήφισμα για την αύξηση των αμυντικών δαπανών, το οποίο είχε προκύψει λόγω των νέων απαιτήσεων του ΝΑΤΟ. Οι κυβερνώντες Σοσιαλδημοκράτες επέλεξαν να απέχουν από την ψηφοφορία, παρότι είχαν ταχθεί υπέρ της πρότασης στο παρελθόν, σε μια προσπάθεια να μετριάσουν τον κίνδυνο πολιτικής κρίσης.

Πολιτικές Υποχωρήσεις και Αναζητήσεις Ισορροπιών

Η ακύρωση του δημοψηφίσματος στηρίχθηκε κυρίως από το Κίνημα Ελευθερίας, το οποίο συγκέντρωσε τη μερίδα του λέοντος των ψήφων, καθώς και από μικρότερα κόμματα, συμπεριλαμβανομένων των Δημοκρατικών και των εκπροσώπων εθνοτικών ομάδων. Αντίθετα, οι Σοσιαλδημοκράτες, αν και εξακολουθούν να εκφράζουν επιφυλάξεις για την υπερτριπλασίαση των στρατιωτικών δαπανών που απαιτεί η Συμμαχία, επέλεξαν την αποχή, διαχωρίζοντας τη θέση τους χωρίς, όμως, να οξύνουν την πολιτική αντιπαράθεση.

Σημειώνεται ότι στην προηγούμενη ψηφοφορία, οι Σοσιαλδημοκράτες συνέπλευσαν με την Αριστερά και άλλα κόμματα που χαρακτηρίζουν ως «αφόρητη» για την κοινωνία και την οικονομία τη σχεδιαζόμενη αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5%. Ενδεικτική ήταν η τότε αντίδραση του πρωθυπουργού, Ρόμπερτ Γκολόμπ, ο οποίος απογοητευμένος προειδοποίησε για ενδεχόμενο συμβουλευτικό δημοψήφισμα σχετικά με την παραμονή της χώρας στο ΝΑΤΟ, λέγοντας: «Υπάρχουν μόνο δύο τρόποι: είτε παραμένουμε στο ΝΑΤΟ και πληρώνουμε την ένταξή μας είτε εγκαταλείπουμε τη Συμμαχία – όλα τα άλλα είναι λαϊκιστική εξαπάτηση των πολιτών της Σλοβενίας».

Με την τελευταία τους στάση, οι Σοσιαλδημοκράτες επέλεξαν να υποχωρήσουν εν μέρει, προκειμένου να αποτραπεί μια κυβέρνηση κρίση ή ακόμα και η διάλυση του σημερινού συνασπισμού. Ωστόσο, το κοινωνικό σώμα παραμένει σε μεγάλο μέρος του φιλειρηνικό και στηρίζει λύσεις μέσω της διπλωματίας, όπως αποδεικνύει και η ιστορία της πρόσφατης ανεξαρτητοποίησης της χώρας από τη Γιουγκοσλαβία, χωρίς σχεδόν καθόλου βία.

Τα Διλήμματα της Άμυνας και οι Κοινωνικές Προκλήσεις

Στο προσκήνιο των συζητήσεων βρέθηκαν και οι δηλώσεις της υπουργού Εξωτερικών, Τάνια Φαγιόν, η οποία υπογράμμισε πως «η Σλοβενία, ως μικρή και ειρηνική χώρα, καλείται να απαντήσει στη νέα παγκόσμια ατζέντα ασφάλειας, σταθμίζοντας τη χρηματοδότηση, τις στρατηγικές προτεραιότητες και τις πιθανές τριβές με το κράτος πρόνοιας». Η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί για σταδιακή αύξηση του αμυντικού προϋπολογισμού, από το 1,5% στο 2% φέτος και το 3% μέχρι το 2030, ενώ το ανώτατο όριο του 5% αντιμετωπίζεται από πολλούς ως ακραίο ενδεχόμενο.

Προς το παρόν, η πλειοψηφία της κοινωνίας δεν αμφισβητεί τη συμμετοχή της Σλοβενίας στο ΝΑΤΟ, καθώς, κατά την ίδια την υπουργό, κατανοεί τις υφιστάμενες διεθνείς απειλές. Παράλληλα, τόνισε πως η αύξηση αμυντικών δαπανών είναι «μέρος μιας ευρύτερης μεταρρύθμισης για τον εκσυγχρονισμό των ενόπλων δυνάμεων έως το 2040, που περιλαμβάνει όχι μόνο αγορές όπλων, αλλά και επενδύσεις στην κυβερνοασφάλεια, τις υποδομές και την τεχνολογία». Στόχος της κυβέρνησης, όπως σημείωσε η κ. Φαγιόν, είναι να διεξαχθεί μια νηφάλια και ουσιαστική συζήτηση ενόψει των εκλογών του 2026.

Ωστόσο, **η ακύρωση του δημοψηφίσματος δεν αναμένεται να βάλει τέλος στην πολιτική διαμάχη**. Η κυβέρνηση διαμηνύει πως το ζήτημα θα συζητηθεί εκτενώς στη Βουλή τον Οκτώβριο, ενώ τάσεις της αντιπολίτευσης επιμένουν πως μόνον η άμεση ετυμηγορία των πολιτών μπορεί να δώσει πραγματική λύση, με τον εθνικιστή πρώην πρωθυπουργό Γιάνεζ Γιάνσα να στηλιτεύει την κυβέρνηση για ανακολουθίες.

Το Ευρύτερο Ευρωπαϊκό Πλαίσιο

Η Σλοβενία δεν αποτελεί μεμονωμένο περιστατικό. Σε ολόκληρη την Ευρώπη, η συζήτηση για τη ραγδαία αύξηση των δαπανών άμυνας, στο πλαίσιο της νέας γεωπολιτικής πραγματικότητας, προκαλεί ανησυχία, κυρίως για τις κοινωνικές και οικονομικές της συνέπειες. Ενδεικτική είναι η πρόσφατη τοποθέτηση του πρωθυπουργού της Σλοβακίας, Ρόμπερτ Φίτσο, ο οποίος άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο δημοψηφίσματος για τη συμμετοχή στο ΝΑΤΟ, υποστηρίζοντας πως «η ουδετερότητα θα ταίριαζε στη Σλοβακία σε μια εποχή άσκοπων εξοπλισμών» — εκτίμηση που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από την αντιπολίτευση.

Πηγές: RTV Slovenia, IPG (Internationale Politik und Gesellschaft)

Πηγή: Deutsche Welle