Η άρση των αμερικανικών κυρώσεων, η επανένταξη της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35, ενεργειακά και εμπορικά ζητήματα βρέθηκαν στο τραπέζι της δίωρης συνάντησης που είχε ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, με τον Τούρκο ομόλογό του, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στον Λευκό Οίκο.
Η συνάντηση των δύο ηγετών ολοκληρώθηκε με τις δύο χώρες να υπογράφουν μια σειρά σημαντικές συμφωνίες, αλλά με τον Τούρκο πρόεδρο να μην λαμβάνει μια ξεκάθαρη δέσμευση από τον Τραμπ για το θέμα που τον «καίει» και αφορά την άρση των αμερικανικών κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας, λόγω των οποίων η Άγκυρα αποκλείστηκε από το πρόγραμμα παραγωγής των F-35 αλλά και εμποδίζεται να προσθέσει το προηγμένο μαχητικό αεροσκάφος στον στόλο της.
Ο Ντόναλντ Τραμπ, πάντως, στις αρχικές δηλώσεις του κατά την υποδοχή του Ερντογαν, δήλωσε ανοιχτός στην άρση των κυρώσεων, ενώ εξέφρασε την αισιοδοξία πως αυτές θα μπορούσαν να αρθούν «σύντομα» εάν τα βρουν οι δύο πλευρές.
Οι συμφωνίες που έκλεισαν
Όπως επιβεβαίωσε ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας, Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ, ΗΠΑ και Τουρκία υπέγραψαν Μνημόνιο Κατανόησης για τη Στρατηγική Συνεργασία στον Τομέα της Πυρηνικής Ενέργειας για εμπορική χρήση.
«Ξεκινήσαμε μια νέα διαδικασία που θα εμβαθύνει περαιτέρω τη βαθιά και πολυδιάστατη εταιρική σχέση μεταξύ Τουρκίας και Ηνωμένων Πολιτειών στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας», ανέφερε ο Μπαϊρακτάρ σε ανάρτησή του σε τουρκικό μέσο κοινωνικής δικτύωσης.
Η συμφωνία είναι ένα πλαίσιο συνεργασίας στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας, που θα μπορούσε να περιλαμβάνει τόσο μικρούς αρθρωτούς αντιδραστήρες (SMRs) όσο και πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, δήλωσε ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας σε τουρκικό τηλεοπτικό δίκτυο.
Σύμφωνα με τον Τούρκο δημοσιογράφο, Ραγκίπ Σοϊλού, Ουάσινγκτον και Άγκυρα προχώρησαν στην υπογραφή και άλλων συμφωνιών κατά τη συνάντηση στον Λευκό Οίκο. Ο ίδιος ανέφερε, επίσης, επικαλούμενος δηλώσεις του πρέσβη των Ηνωμένων Πολιτειών στην Τουρκία, Τομ Μπάρακ, ότι η Τουρκία ολοκλήρωσε τη συμφωνία-μαμούθ με την Boeing για την αγορά άνω των 200 επιβατικών αεροσκαφών, αξίας πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Στο περίμενε ο Ερντογάν για τα F-35
Παράλληλα, ο Τομ Μπάρακ χαρακτήρισε «εξαιρετική» τη συνάντηση, λέγοντας ότι στο τραπέζι τέθηκαν μεταξύ άλλων τα ζητήματα των S-400, των F-35, των F-16, επισημαίνοντας ότι σημειώθηκε πρόοδος. «Πιστεύω ότι πολλοί θα εκπλαγούν σχετικά με το πόσο συνεργάσιμες ήταν οι πλευρές μεταξύ τους», πρόσθεσε χαρακτηριστικά.
Απαντώντας σε ερώτηση για τον χρόνο υλοποίησης των συμφωνηθέντων, εξήγησε την καθυστέρηση, λέγοντας «εδώ είναι Ουάσινγκτον, και η λέξη γρήγορα δεν υπάρχει. Παρότι πιστεύω ότι θα υπάρξει κάποια πρόοδος, οι νόμοι που έχουν θεσπιστεί από το Κογκρέσο, τόσο ο CAATSA όσο και η τροπολογία στον αμυντικό προϋπολογισμό (NDAA), απαιτούν τη συνεργασία τόσο του Κογκρέσου όσο και του προέδρου. Οι πλευρές βρίσκονται σε τροχιά για να το πετύχουν, και εμείς πιέζουμε για να ολοκληρωθεί αυτό».
Σε ερώτηση για το ενδεχόμενο παραχώρησης των F-35, απάντησε πως «είναι μια διαδικασία και ο Λευκός Οίκος θα σας πει περισσότερα». Για τα F-16, ανέφερε ότι «ισχύει το ίδιο, οι Τούρκοι είναι καλοί στο παζάρι, τα πάντα έχουν να κάνουν με τα χρήματα».
Αναφερόμενος στα προβλήματα που δημιουργεί η Τουρκία στην Ελλάδα και την Κύπρο, ο Αμερικανός πρέσβης σημείωσε ότι «έρχεται μια πολύ καλή πρέσβης στην Αθήνα. Έως τώρα δεν είχαμε με ποιον να τα συζητήσουμε. Έχουμε κοινή κατανόηση να βάλουμε τέλος σε όλα αυτά».
Σε διευκρινιστική ερώτηση εάν ζητείται από την Άγκυρα να σταματήσει τις ενέργειες αυτές, απάντησε «ζητάμε από όλους να τα σταματήσουν όλα αυτά».
Η Ουκρανία, το ρωσικό πετρέλαιο
Κατά την έναρξη της συνάντησης των δύο ηγετών, απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων, ο Αμερικανός πρόεδρος άφησε να εννοηθεί ότι είναι ανοιχτός στην άρση των κυρώσεων κατά της Τουρκίας και στην πώληση μαχητικών F-35, καλώντας παράλληλα τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να σταματήσει τις αγορές πετρελαίου και φυσικού αερίου από τη Ρωσία.
Ο Τραμπ είπε ότι, εφόσον οι συνομιλίες στον Λευκό Οίκο την Πέμπτη εξελίσσονταν θετικά, οι κυρώσεις, που επιβλήθηκαν μετά την αγορά ρωσικών S-400 το 2019, θα μπορούσαν να αρθούν «σχεδόν άμεσα». Υπενθυμίζεται ότι η Τουρκία είχε αποκλειστεί από το πρόγραμμα των F-35 λόγω της συγκεκριμένης αγοράς.
Ο Ντόναλντ Τραμπ εξήρε τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος επισκέφθηκε τον Λευκό Οίκο για πρώτη φορά έπειτα από έξι χρόνια, σε μια προσπάθεια να καλλιεργήσει εκ νέου σχέσεις με τον Αμερικανό πρόεδρο μετά από περίοδο εντάσεων στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις, όπως επισημαίνουν αμερικανικά ΜΜΕ.
«Κάνει εκπληκτική δουλειά στη χώρα του», δήλωσε ο Τραμπ για τον Ερντογάν, προσθέτοντας όμως ότι θα ήθελε να σταματήσει τις αγορές πετρελαίου από τη Ρωσία, «όσο συνεχίζει την επέλαση εναντίον της Ουκρανίας».
Ο Τραμπ χαρακτήρισε αυτή την κίνηση ως το «καλύτερο πράγμα» που θα μπορούσε να κάνει ο Τούρκος ηγέτης για να βοηθήσει στον τερματισμό του πολέμου.
Όπως σημειώνει η Wall Street Journal, τυχόν απόφαση του Τραμπ να επιτρέψει στην Τουρκία να επανενταχθεί στο πρόγραμμα των F-35 θα συνιστούσε ανατροπή της απόφασης της πρώτης του θητείας και θα σηματοδοτούσε καμπή έπειτα από σχεδόν μία δεκαετία εντάσεων λόγω της στενής συνεργασίας του Ερντογάν με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν.
Ο Ντόναλντ Τραμπ εμφανίστηκε στη συνάντησή του με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν φορώντας στο πέτο μια χρυσή καρφίτσα F-22 Raptor. Το F-22, ένα από τα πιο προηγμένα μαχητικά στον κόσμο, δεν εξάγεται και σχεδιάστηκε για να αντιμετωπίσει τη Ρωσία.
Αμερικανοί αξιωματούχοι εδώ και χρόνια επιμένουν ότι η επιστροφή της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35 είναι ανέφικτη, λόγω της πιθανότητας τα ρωσικά S-400 να «χακάρουν» το αμερικανικό μαχητικό. Μια τέτοια απόφαση θα συναντούσε αντίσταση τόσο στο Κογκρέσο όσο και από συμμάχους των ΗΠΑ που θεωρούν την Τουρκία ανταγωνιστή, όπως η Ελλάδα και το Ισραήλ.
Ο Ερντογάν πιέζει για την επανένταξη, υποστηρίζοντας ότι η χώρα του έχει πληρώσει 1,4 δισ. δολάρια για αεροσκάφη που ποτέ δεν παρέλαβε. Ενώ αρχικά είχε στραφεί στην αγορά νέων F-16, το τελευταίο διάστημα επικεντρώνεται εκ νέου στην απόκτηση των πιο προηγμένων F-35.
«Θα συζητήσουμε για τους Patriot, τα F-35», δήλωσε ο Τραμπ. «Ξέρω ότι θέλει τα F-35. Χρειάζεται κάποια πράγματα και εμείς χρειαζόμαστε κάποια πράγματα, στο τέλος της ημέρας θα καταλήξουμε σε ένα συμπέρασμα».
Ο Τούρκος πρόεδρος έχει κάνει την ανάπτυξη της αμυντικής βιομηχανίας βασικό πυλώνα της πολιτικής του, εξάγοντας τουρκικά drones και ενισχύοντας το ναυτικό. Η επανένταξη στο πρόγραμμα συμπαραγωγής των F-35 αποτελεί μέρος αυτής της στρατηγικής, σημειώνουν αναλυτές ασφαλείας, σημειώνει σε άρθρο της η WSJ.
Σε απάντηση της αγοράς των S-400, οι Ηνωμένες Πολιτείες επέβαλαν κυρώσεις στον Οργανισμό Αμυντικής Βιομηχανίας της τουρκικής κυβέρνησης, βάσει του νόμου CAATSA (Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act), τον οποίο είχε υπογράψει ο Ντόναλντ Τραμπ κατά την πρώτη του θητεία.
Η άρση του νόμου θα απαιτούσε πράξη του Κογκρέσου, ωστόσο ο Ερντογάν θα μπορούσε να ζητήσει από τον Τραμπ να τον παρακάμψει μέσω προεδρικού διατάγματος.
Πέραν της αγοράς των S-400, ο Ερντογάν έχει διευρύνει τις τουρκο-ρωσικές οικονομικές σχέσεις, επιλέγοντας να μην συμμετάσχει στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας που επέβαλε η Δύση μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Ως χώρα της Μαύρης Θάλασσας, η Τουρκία διατηρεί στενούς δεσμούς τόσο με τη Ρωσία όσο και με την Ουκρανία.
Στο ίδιο δημοσίευμα επισημαίνεται ότι τους τελευταίους μήνες, ο Τούρκος πρόεδρος έχει δείξει πρόθεση για στενότερους δεσμούς με τη Δύση. Αυτή την εβδομάδα, η Άγκυρα υπέγραψε 20ετή συμφωνία ύψους 43 δισ. δολαρίων για την αγορά αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου, μια κίνηση που θα μπορούσε να μειώσει την εξάρτηση της χώρας από τη ρωσική ενέργεια. Παράλληλα, η Τουρκία έστειλε στη Λιθουανία αεροσκάφη έγκαιρης προειδοποίησης AWACS για να ενισχύσει την αντίδραση του ΝΑΤΟ στις ρωσικές παραβιάσεις του εναέριου χώρου.
Η πρώτη επίσκεψη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στον Λευκό Οίκο μετά από έξι χρόνια έρχεται έπειτα από μια ταραχώδη περίοδο υπό τον πρώην πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, ο οποίος κράτησε αποστάσεις από τον Τούρκο ηγέτη, όταν εκείνος είχε αρχικά απειλήσει να ασκήσει βέτο στην ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Ο Ερντογάν απέσυρε τελικά τις αντιρρήσεις του μετά από μήνες διαπραγματεύσεων.
Η συνάντηση της Τρίτης πραγματοποιείται επίσης σε μια περίοδο κατά την οποία οι τουρκικές αρχές έχουν συλλάβει εκατοντάδες στελέχη της αντιπολίτευσης, ανάμεσά τους και τον εκλεγμένο δήμαρχο της Κωνσταντινούπολης, στο πλαίσιο έρευνας που η κυβέρνηση χαρακτηρίζει ως υπόθεση διαφθοράς. Η διοίκηση Τραμπ έχει επιλέξει να μην αναμειχθεί στο ζήτημα.
Πηγή: skai.gr
