Ιδιαίτερα σημαντικά ευρήματα που τεκμηριώνουν τη λειτουργία του Σεβαστείου, ενός μεγάλου δημόσιου κτιρίου, που άκμασε τον 2ο μ.Χ αι. στη Λύττο, έχει φέρει στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη, στη διάρκεια της φετινής, τρίτης ανασκαφικής περιόδου που βρίσκεται σε εξέλιξη στην περιοχή, από πολυμελή διεθνή επιστημονική ομάδα.
Μιλώντας στον ΣΚΑΪ Κρήτης 92,1 και την Ελένη Βακεθιανάκη για την πορεία των ανασκαφών, που άρχισαν πριν δύο εβδομάδες και θα διαρκέσουν ακόμα μία, ο συν-διευθυντής της ανασκαφής, καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας και Κλασικών Σπουδών στο Ινστιτούτο Προηγμένων Μελετών του Πρίνστον Άγγελος Χανιώτης, εξέφρασε τον ενθουσιασμό του για τα ευρήματα. «Πλέον κατανοούμε πολύ καλύτερα τη χρήση του κτιρίου, που λειτουργούσε στους ρωμαϊκούς χρόνους τόσο ως χώρος συνεδριάσεων της Βουλής της Λύττου όσο και ως χώρος τιμής και λατρείας του Ρωμαίου αυτοκράτορα. Βρήκαμε τον εξωτερικό του τοίχο, την πρόσβαση σε αυτόν μέσω μιας μνημειώδους σκάλας και ότι είχε εξαιρετικά πολυτελή διακόσμηση από λευκό μάρμαρο, καθώς εντοπίσαμε κομμάτια από ιωνικό κιονόκρανο, από κυμάτιο και έναν κιλλίβαντα που στήριζε το επιστύλιο. Το κτίριο δείχνει να έχει μακρά ιστορία, ίσως πάνω από επτά αιώνες, διαδοχικές φάσεις και συνεχή ανοικοδόμηση από το 116 μ.Χ. μέχρι την οριστική του καταστροφή από μεγάλο σεισμό το 795 μ.Χ.».

Για τον κ. Χανιώτη, το πιο σημαντικό εύρημα της φετινής χρονιάς στο κτίριο, στον χώρο όπου εκτίθονταν τα αγάλματα των Ρωμαίων αυτοκρατόρων, είναι ένας σιδερένιος κρίκος βυθισμένος σε λίθινη πλάκα, που χρησιμοποιούνταν για το δέσιμο των ζώων προοριζόμενων για θυσία, καθώς παρόμοιοι έχουν βρεθεί μόνο δύο-τρεις στην Ελλάδα. «Είναι πολύ σημαντικό εύρημα γιατί μας πληροφορεί για τις τελετουργίες που τελούνταν εντός του Σεβαστείου, ενώ κοντά του πρέπει να υπάρχει βωμός όπου γίνονταν οι θυσίες ζώων προς τιμήν του αυτοκράτορα» ανέφερε, προσθέτοντας ότι έξω από το Σεβαστείο βρέθηκε και ένα δεύτερο κτίριο, με εξαιρετικά ισχυρή τοιχοδομία, ίσως ένας κτιστός βωμός και πάλι για τη λατρεία του αυτοκράτορα.

Φέτος εντοπίστηκαν, επίσης, επιμέρους τμήματα του αγάλματος θωρακοφόρου αυτοκράτορα που ανήκει στον Τραϊανό, ο κορμός του οποίου βρέθηκε πρόπερσι. «Πρόκειται για ένα μπράτσο και χέρι που κρατά δόρυ, το οποίο είναι εξαιρετικής ποιότητας, κατασκευασμένο από ιδιαίτερα ταλαντούχο καλλιτέχνη. Επιπλέον, βρέθηκε μικρό μαρμάρινο αγαλματίδιο γυναικείας μορφής, χωρίς κεφάλι, με κορμό και πόρπη που συγκρατεί ένα πέπλο».

Η Λύττος υπήρξε από τις σημαντικότερες πόλεις της Κρήτης, την οποία αναφέρουν ο Όμηρος και ο Ησίοδος. Το ερευνητικό πρόγραμμα που βρίσκεται σε εξέλιξη, επικεντρώνεται σε τρεις περιόδους, την αρχαϊκή και κλασική εποχή που ερευνά ο αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης Αντώνης Κοτσώνας, τους αυτοκρατορικούς χρόνους (Ρωμαιοκρατία) που ερευνά ο κ. Χανιώτης και τη βυζαντινή, με ανασκαφή μιας Βασιλικής της περιόδου, που πραγματοποιεί η προϊσταμένη της Εφορίας Αρχαιοτήτων Ηρακλείου Βάσω Συθιακάκη.
Η φετινή επιστημονική ομάδα είναι 16μελής με Δρ. Αρχαιολογίας όπως οι κ. Μιχάλης Καραμπίνης, Μανόλης Πετράκης, ο Δρ. Αρχαίας Ιστορίας Γιώργος Τσολάκης ως υπεύθυνοι των σημαντικότερων τομέων και σκαμμάτων, αρχιτέκτονες, συντηρητές αρχαιοτήτων, φοιτητές από ελληνικά πανεπιστήμια και πανεπιστήμια από την Κίνα, την Αγγλία, Γαλλία, ΗΠΑ καθώς και ντόπιοι εργάτες.
Σύμφωνα με τον κ. Χανιώτη, στόχος της ανασκαφής είναι «όχι τόσο να συγκεντρώσουμε σημαντικά ευρήματα αλλά να αναδείξουμε ένα μεγάλο κτίριο, ορατό από μακριά, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα και την περιοχή. Προσπαθούμε να γίνει μία σύνδεση του αρχαιολογικού χώρου με το νέο αεροδρόμιο Ηρακλείου, από το οποίο απέχει είκοσι λεπτά, ώστε όταν υπάρχουν κάποιες ώρες αναμονής των επιβατών, να έχουν την ευκαιρία να επισκεφτούν τη Λύττο».
Το άρθρο “Συναρπαστικά τα νέα ευρήματα στις ανασκαφές στην αρχαία Λύττο“, δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στο CRETA24.