
Του Νικόλα Μπάρδη
Η Σιάτιστα Κοζάνης είναι αναμφίβολα η πόλη των αλόγων. Σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής ζωής, από την εργασία μέχρι μεγάλες θρησκευτικές εορτές, τα άλογα συντροφεύουν τους κατοίκους της περιοχής και αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του συνόλου. Κάποτε οι άνθρωποι τα χρησιμοποιούσαν και ως μεταφορικό μέσο, οπότε κάθε σπίτι είχε κι από ένα άλογο. Σήμερα συναντούμε στην Κοζάνη την αρχαιότερη φυλή αλόγων ολόκληρης της Ευρώπης, τους ξακουστούς πλαγιοτροχαστές. Πρόκειται για τα άλογα που ίππευε και ο Μέγα Αλέξανδρος, όταν επέκτεινε την αυτοκρατορία του στα βάθη της Ανατολής.
Ποια είναι όμως τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αυτής της φυλής; H φυλή της Πηνείας, όπως είναι ευρέως γνωστή, αποτελείται από άλογα λιτοδίαιτα, μεγάλης αντοχής και με νευρική ιδιοσυστασία. Οι ρίζες τους βρίσκονται στην Αρχαία Ελλάδα και είναι περιζήτητα λόγω του πλαγιοτροχασμού τους, ενός ιδιαίτερου βηματισμού πολύ ξεκούραστου για τον αναβάτη. Πιο συγκεκριμένα, τα πόδια της ίδιας μεριάς του αλόγου, π.χ. το δεξί μπροστά, με το δεξί πίσω, περπατούν και τρέχουν ταυτόχρονα και απόλυτα συγχρονισμένα. Αυτή η ιδιαιτερότητα οφείλεται σε ένα γονίδιο, το DMT3E, που ευθύνεται για τον πλαγιοτροχασμό.
Τα εν λόγω άλογα ανέπτυξαν αυτόν τον ιδιαίτερο καλπασμό μέσα στους αιώνες, για να μπορούν να διανύουν τεράστιες αποστάσεις και να μην καταναλώνουν πολλή ενέργεια. Πρόκειται δηλαδή για έναν μηχανισμό επιβίωσης και ανθεκτικότητας, κάτι που όμως βοηθά ιδιαίτερα και τους ιππείς, οι οποίοι μ’ αυτόν τον τρόπο καλύπτουν μεγάλες αποστάσεις, χωρίς να κουράζονται. Αυτά τα άλογα είχε διαλέξει και ο Μέγα Αλέξανδρος, όταν αποφάσισε να κατακτήσει τον τότε γνωστό κόσμο, και η αλήθεια είναι πως τον έφτασαν μέχρι την Ινδία, εκεί που δεν είχε φτάσει ποτέ κανένας άλλος βασιλιάς από την Ευρώπη. Έτσι, σε ηλικία 30 ετών είχε κατορθώσει να δημιουργήσει μία από τις μεγαλύτερες αυτοκρατορίες στην παγκόσμια ιστορία. Η εικόνα του πάνω στον Βουκεφάλα είναι χαρακτηριστική, και πρόκειται για τον πιο διάσημο ίππο της ιστορίας.
Μάλιστα, τα άλογα αυτά είναι τόσο ανθεκτικά και απόλυτα εγκλιματισμένα στο ελληνικό περιβάλλον, που απαιτούν τη λιγότερη φροντίδα από όλα τα άλλα είδη αλόγων που έχουμε σήμερα στη χώρα μας. Οι πλαγιοτροχαστές εξακολουθούν μετά από χιλιάδες χρόνια να επιβιώνουν στην περιοχή μας, και είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι με τις τοπικές παραδόσεις, ενώ στην Σιάτιστα αποτελούν σήμα κατατεθέν και των καβαλάρηδων της πόλης. Η ίδια φυλή συναντάται και στην Κρήτη, και πρόκειται για τα άλογα που εμφανίζονται σε μινωικές παραστάσεις, αρχαία νομίσματα και γλυπτά. Ο πλαγιοτροχασμός αποκαλείται συχνά και ως ραβάνι ή γιοργαλίδικο τρέξιμο. Εσείς, γνωρίζατε γι’ αυτά τα άλογα;
Πηγή: skai.gr













