Σε εξέλιξη βρίσκεται η διήμερη Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟστη Χάγη, η οποία αναμένεται να αποτελέσει σημείο καμπής για τις αμυντικές δαπάνες των κρατών-μελών. Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, οι 32 σύμμαχοι αναμένεται να καταλήξουν σε συμφωνία για αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ, ως “αντάλλαγμα” για τη συνέχιση της αμερικανικής στρατιωτικής στήριξης προς την Ευρώπη, όπως επιδιώκει η Ουάσινγκτον.
Προκλήσεις και διαπραγματεύσεις για τον νέο γενικό γραμματέα
Η επίτευξη ομοφωνίας αποτελεί κρίσιμο “στοίχημα” για τον νέο γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, με δεδομένες τις δημόσιες απαιτήσεις του Αμερικανού προέδρου αλλά και τις έντονες επιφυλάξεις κάποιων κυρίως ευρωπαϊκών κυβερνήσεων. Ο Ρούτε κατέθεσε εναλλακτική φόρμουλα, που προβλέπει διαχωρισμό των δαπανών σε 3,5% για καθαρά αμυντικούς σκοπούς και 1,5% για επενδύσεις στη γενικότερη “ασφάλεια”, διευρύνοντας επίσης το χρονικό περιθώριο υλοποίησης στο τέλος της δεκαετίας, αντί των επτά ετών που προβλεπόταν αρχικά. Παράλληλα, πρότεινε ρήτρα “αναθεώρησης” το 2029.
Η στάση της Ισπανίας έχει αναδειχθεί σε κεντρικό ζήτημα της Συνόδου. Η Μαδρίτη διατηρεί ενστάσεις έναντι του ποσοστού, διεκδικώντας “ευελιξία” ως προς την ερμηνεία των στόχων—μια θέση που επισημοποίησε ο πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ μετά από σχετική επιστολή του Ρούτε. Σε αντίθεση, αρκετοί εταίροι βλέπουν κίνδυνο διάσπασης της ενότητας, με κάποιους να ζητούν αντίστοιχη μεταχείριση.
Αντιδράσεις και φόβοι για “ντόμινο”
Αναλυτές και διπλωμάτες του ΝΑΤΟ εκτιμούν πως ενδεχόμενη υποχώρηση στους ισπανικούς όρους θα μπορούσε να ανοίξει το “κουτί της Πανδώρας”, δίνοντας αφορμή και σε άλλες χώρες – όπως το Βέλγιο και η Σλοβακία – να διατυπώσουν αντίστοιχα αιτήματα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ενότητα της Συμμαχίας. Υπενθυμίζεται ότι ο Ντόναλντ Τραμπ ήδη από το 2018 έχει απειλήσει ακόμα και με αποχώρηση των ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ.
Όπως υπογράμμισε ο Μαρκ Ρούτε, χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Πολωνία και η Εσθονία ήδη προσεγγίζουν ή ξεπερνούν τον νέο στόχο, ενώ και η Γερμανία αναμένεται να δεσμευτεί για αμυντικές δαπάνες στο 3,5% του ΑΕΠ, σε μια προσπάθεια να διεκδικήσει ηγετικό ρόλο. Η Ελλάδα το 2024 κατέγραψε δαπάνες της τάξης του 3,08%, υπερβαίνοντας σαφώς τον προηγούμενο στόχο του 2%.
Ένας πιθανός εκτροχιασμός της Συνόδου θα μπορούσε να περιπλέξει ακόμη περισσότερο τις συζητήσεις στο επικείμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όπου στην ατζέντα περιλαμβάνεται η ουσιαστική αύξηση των δαπανών για την ευρωπαϊκή ασφάλεια και άμυνα, λαμβάνοντας υπόψη και τη δέσμευση που ενδέχεται να ληφθεί στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, σύμφωνα με το προσχέδιο των συμπερασμάτων.
Πηγή: Deutsche Welle