Σχεδόν οι 9 στις 10 έρευνες του ισραηλινού στρατού για τις καταγγελίες περί εγκλημάτων πολέμου ή κατάχρησης εξουσίας από Ισραηλινούς στρατιώτες, που έχουν διεξαχθεί από την έναρξη του πολέμου στη Γάζα, έχουν κλείσει χωρίς να αποδοθούν ευθύνες ή παραμένουν ανεπίλυτες, σύμφωνα με την οργάνωση Action on Armed Violence (AOAV).
Στις ανεπίλυτες υποθέσεις περιλαμβάνεται η σφαγή τουλάχιστον 112 Παλαιστινίων που περίμεναν στην ουρά για να προμηθευτούν αλεύρι στην πόλη της Γάζας τον Φεβρουάριο του 2024, καθώς και η αεροπορική επιδρομή που προκάλεσε τη φονική πυρκαγιά σε καταυλισμό σκηνών στη Ράφα, σκοτώνοντας 45 άτομα τον Μάιο του 2024.
Άλλη μία υπόθεση που παραμένει ανοιχτή είναι η δολοφονία 31 Παλαιστινίων την 1η Ιουνίου, την ώρα που προσέρχονταν σε σημείο διανομής τροφίμων στη Ράφα.
Σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες, οι θάνατοι προήλθαν από πυρά ισραηλινών στρατιωτών. Ο στρατός του Ισραήλ αρχικά χαρακτήρισε τις αναφορές «ψευδείς», αλλά στη συνέχεια δήλωσε στον Guardian πως το περιστατικό «είναι ακόμα υπό διερεύνηση».
Οι συντάκτες της έκθεσης, Ίαν Όβερτον και Λούκας Τσαντζούρις, επισημαίνουν πως τα στοιχεία υποδηλώνουν ότι το Ισραήλ προωθεί μια «πολιτική ατιμωρησίας», με σκοπό την αποφυγή απόδοσης ευθυνών ακόμη και σε υποθέσεις που αφορούν σοβαρές ή δημοσίως γνωστές καταγγελίες.
Τι απαντά ο ισραηλινός στρατός
Οι Αμυντικές Δυνάμεις του Ισραήλ (IDF) υποστηρίζουν από την πλευρά τους πως «διεξάγουν έρευνες για εξαιρετικά περιστατικά που έλαβαν χώρα στο πλαίσιο επιχειρήσεων που εγείρουν υποψίες για παραβίαση του νόμου», όπως υποχρεούνται βάσει του ισραηλινού και διεθνούς δικαίου.
Ο ισραηλινός στρατός υπογραμμίζει επίσης πως διαθέτει εσωτερικούς μηχανισμούς διερεύνησης καταγγελιών για εγκλήματα πολέμου, όπως είναι το Γραφείο του Στρατιωτικού Γενικού Εισαγγελέα και η Ομάδα Αξιολόγησης Γεγονότων (FFA) του Γενικού Επιτελείου.
Ωστόσο, σύμφωνα με τους ερευνητές της AOAV, οι έρευνες έχουν γίνει πιο αδιαφανείς και αργές, καθώς αυξάνεται ο αριθμός των νεκρών αμάχων στη Γάζα.
Μόλις μία καταδίκη, δεκάδες ανοικτές υποθέσεις
Η AOAV εντόπισε 52 υποθέσεις σε διεθνή αγγλόφωνα μέσα ενημέρωσης, στις οποίες ο ισραηλινός στρατός είτε δήλωσε ότι διεξάγει έρευνα είτε ότι έχει ήδη ξεκινήσει τη διαδικασία, μετά από καταγγελίες για θανάτους αμάχων ή άλλες παραβάσεις στη Γάζα και στη Δυτική Όχθη, μεταξύ του Οκτωβρίου 2023 και του Ιουνίου 2025. Οι περιπτώσεις αυτές αφορούν τον θάνατο 1.303 Παλαιστινίων και τον τραυματισμό άλλων 1.880 ατόμων.
Από αυτές, σε μία μόνο υπόθεση οδήγησε σε ποινή φυλάκισης. Πρόκειται για την περίπτωση ενός έφεδρου στρατιώτη, ο οποίος καταδικάστηκε τον Φεβρουάριο σε επτά μήνες φυλάκιση για κακοποίηση Παλαιστινίων κρατουμένων στο κέντρο κράτησης Σντέ Τέιμαν – τους ξυλοκοπούσε ενώ ήταν δεμένοι και με καλυμμένα μάτια.
Σε άλλες πέντε υποθέσεις διαπιστώθηκαν πειθαρχικές παραβάσεις. Σε μία εξ αυτών, το Ισραήλ απέπεμψε έναν συνταγματάρχη και έναν ταγματάρχη και επέβαλε πειθαρχικά μέτρα σε τρεις ακόμη αξιωματικούς, μετά την αεροπορική επίθεση που στοίχισε τη ζωή σε επτά εργαζομένους της οργάνωσης World Central Kitchen τον Απρίλιο. Ο στρατός χαρακτήρισε την επίθεση «σοβαρό λάθος» λόγω «εσφαλμένης αναγνώρισης», όμως η ανθρωπιστική οργάνωση κατήγγειλε ότι ο στρατός διεξήγαγε την έρευνα με μεγάλη βιασύνη και αμφισβήτησε την αξιοπιστία της.
Από τις υπόλοιπες 46 υποθέσεις, που αποτελούν το 88% του συνόλου, επτά έκλεισαν χωρίς να διαπιστωθούν ευθύνες των στρατιωτών. Άλλες 39 υποθέσεις παραμένουν ανοιχτές ή δεν έχουν ανακοινωθεί τα αποτελέσματα των ερευνών, μεταξύ των οποίων είναι και τέσσερα περιστατικά που έλαβαν χώρα τον προηγούμενο μήνα και στα οποία Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν κοντά ή σε διάφορα σημεία διανομής τροφίμων στη Λωρίδα της Γάζας.
Οι IDF τονίζουν ότι «για οποιαδήποτε αναφορά… καταγγελία ή ισχυρισμό που υποδηλώνει ανάρμοστη συμπεριφορά των δυνάμεων των IDF διεξάγεται προκαταρκτική εξέταση, ανεξαρτήτως της πηγής της. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα στοιχεία οδηγούν σε ποινική έρευνα από τη στρατιωτική αστυνομία, ενώ σε άλλες διεξάγεται αρχική έρευνα.
Συγκεκριμένα, οι τελευταίες αναθέτονται στην FFA για αξιολόγηση ως προς το αν υπάρχει «εύλογη υποψία για εγκληματική συμπεριφορά».
Χρονοβόρες έρευνες
Οργανώσεις, όπως η οργάνωση για τα ανθρώπινα δικαιώματα Yesh Din, καταγγέλλουν ότι οι μηχανισμοί αυτοί είναι χρονοβόροι και σχεδόν αναποτελεσματικοί. Από 664 αντίστοιχες υποθέσεις παλαιότερων στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Γάζα, το 2014, το 2018–2019 και το 2021, μόλις για μία ασκήθηκε δίωξη.
Τον Αύγουστο του 2024, οι IDF ανακοίνωσαν ότι η FFA είχε συλλέξει πληροφορίες για εκατοντάδες περιστατικά μόνο από τον πόλεμο στη Γάζα, αλλά το γραφείο του στρατιωτικού εισαγγελέα είχε ξεκινήσει έρευνες για 74 υποθέσεις για ενδεχόμενες ποινικές ευθύνες.
Από αυτές, οι 52 υποθέσεις αφορούν θανάτους ή κακομεταχείριση κρατουμένων, οι 13 αφορούν κλοπές πυρομαχικών και ελάχιστες αφορούν φερόμενα εγκλήματα πολέμου. Τρεις σχετίζονται με «καταστροφή πολιτικής περιουσίας χωρίς να δικαιολογείται στρατιωτική ενέργεια» και έξι αφορούν «ισχυρισμούς για παράνομη χρήση βίας».
Η στατιστική μεθοδολογία του ισραηλινού στρατού διαφέρει από εκείνη που ακολουθεί η AOAV. Η AOAV στηρίζεται σε αναφορές από μέσα ενημέρωσης για περιπτώσεις που ανακοινώθηκαν ή δηλώθηκαν ότι διερευνώνται, και αφορούν περιστατικά που έλαβαν χώρα τόσο στη Γάζα όσο και στη Δυτική Όχθη.
Οι IDF από τη μεριά τους επισημαίνουν ότι «δεκάδες έρευνες της στρατιωτικής αστυνομίας βρίσκονται σε εξέλιξη» και ότι η FFA έχει ολοκληρώσει δεκάδες αξιολογήσεις, με ορισμένες να έχουν διαβιβαστεί για πιθανή ποινική διερεύνηση.
Πηγή: skai.gr
