ΆλλαΣχετικά άρθρα
Τα κοινά προβλήματα της ανθρωπότητας, όπως η κλιματική αλλαγή, θα παραμείνουν άλυτα. Οι χειρότεροι κίνδυνοι, όπως ο πυρηνικός πόλεμος, θα γίνουν πιο πιθανοί. Γράφει ο Andreas Kuth.
Του Andreas Kuth
Έχει ενδιαφέρον όταν ο Ίλον Μασκ παραθέτει αποσπάσματα από τον Βιργίλιο και τη Μεγάλη Σφραγίδα των Ηνωμένων Πολιτειών. Novus Ordo Seclorum, ανέφερε μέσω X (πρώην Twitter) ο τιτάνας της τεχνολογίας που μετατράπηκε σε ένθερμο υποστηρικτή του Ντόναλντ Τραμπ, καθώς πανηγύριζε τη νίκη του Τραμπ μαζί με τον ίδιο τον νεοεκλεγμένο πρόεδρο των ΗΠΑ. Σε μετάφραση, η φράση σημαίνει: «μια νέα τάξη πραγμάτων».
Στην άλλη άκρη του κόσμου, στη Ρωσία, ο Αλεξάντερ Ντούγκιν συμμερίστηκε το ίδιο συναίσθημα. Πρόκειται για έναν ακροδεξιό φιλόσοφο που συνδέεται με τον «ευρασιατισμό», ένα αφήγημα που εξυμνεί τον αντιδυτικό ρωσικό νεο-ϊμπεριαλισμό. «Ώστε κερδίσαμε», ανέφερε ο Ντούγκιν μέσω Χ. Ο κόσμος δεν θα είναι ποτέ ξανά ο ίδιος, επειδή οι “υπέρμαχοι της παγκοσμιοποίησης έχασαν την τελική μάχη”.
Είναι δελεαστικό να απορρίψουμε τις απόψεις των Μασκ και Ντούγκιν εν μέσω της υπερβολής που κατέλαβε τον πλανήτη από τότε που ο Τραμπ έκανε την εκπληκτική επιστροφή του. Τόσοι πολλοί ειδικοί υπερβάλλουν σε τόσα πολλά πράγματα αυτή τη στιγμή. Δεν υπάρχει τίποτα καινούργιο όμως. Ίσως, να μην υπάρξει «νέα τάξη πραγμάτων». Ίσως, ο κόσμος να αλλάξει λιγότερο απ’ ό,τι φαίνεται τελικά.
Και όμως, ένα εντυπωσιακό μοτίβο υποδηλώνει ότι ο Τραμπ 2.0 αντιπροσωπεύει ένα ιστορικό σημείο καμπής σε αυτό που φαντάζονται ο Μασκ και ο Ντούγκιν. Από την Ευρώπη μέχρι την Ασία και την Αμερική, οι άνθρωποι που όλα αυτά τα χρόνια επαινούσαν αυτό που ονομάστηκε φιλελεύθερη ή «βασισμένη σε κανόνες» διεθνής τάξη βρίσκονται σε διάφορα στάδια του κύκλου θλίψης των Kübler-Ross (άρνηση, θυμός, διαπραγμάτευση, κατάθλιψη, αποδοχή). Όλοι όσοι είναι δέσμιοι του αντίθετου οράματος, της ισχυρής εξουσίας, πανηγυρίζουν, από τον Βίκτορ Όρμπαν στην Ουγγαρία μέχρι τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου στο Ισραήλ ή τον Ναρέντρα Μόντι στην Ινδία.
Άλλοι όροι για αυτή την παλιά, και τώρα πιθανώς ξεπερασμένη, τάξη είναι η Pax Americana ή – όπως την αποκαλούσε ο Henry Luce, ο ιδρυτής του Time και άλλων περιοδικών – ο Αμερικανικός Αιώνας. Ο Luce ήθελε η Αμερική να απορρίψει τον απομονωτισμό που την είχε κρατήσει έξω από τις διεθνείς υποθέσεις μεταξύ των παγκόσμιων πολέμων και αντ’ αυτού να γίνει ο καλός σαμαρείτης του κόσμου – ο ηγεμόνας ενός σταθερού και ελεύθερου συστήματος κρατών.
Αν ο Μασκ έχει δίκιο ότι ο Τραμπ θα φέρει μια νέα τάξη πραγμάτων και ο Ντούγκιν έχει δίκιο ότι οι υπέρμαχοι της παγκοσμιοποίησης έχουν χάσει, τότε ο Αμερικανικός Αιώνας εξαφανίζεται από το προσκήνιο. Τι σημαίνει όμως αυτό;
Οι ΗΠΑ θα εγκαταλείψουν το καθεστώς σχετικά ανοικτού και ρυθμιζόμενου εμπορίου που δημιούργησαν μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Με τους σαρωτικούς δασμούς που υπόσχεται ο Τραμπ, θα εγκαινιάσει αντίθετα μια εποχή εμπορικών πολέμων και οικονομικού εθνικισμού που θα θυμίζει τη δεκαετία του 1930.
Θα καταστήσει επίσης, έστω και σταδιακά, τον καταστατικό χάρτη των Ηνωμένων Εθνών τόσο ανούσιο όσο ήταν και η Κοινωνία των Εθνών τη δεκαετία του 1930. Αυτός ο καταστατικός χάρτης μοιάζει ήδη ξεπερασμένος αυτές τις μέρες, καθώς η Ρωσία και η Κίνα (και οι ΗΠΑ ενίοτε) συνεχίζουν να περιφρονούν τα ιδανικά του. Αλλά ο Τραμπ θα προχωρήσει ακόμη παραπέρα, απορρίπτοντας αρχές όπως η κυριαρχία και η ακεραιότητα όλων των χωρών, μικρών και μεγάλων. Αντιθέτως, θα κάνει συμφωνίες με αυταρχικούς ηγέτες για να χαράξει «σφαίρες επιρροής», όπως έκαναν οι ευρωπαϊκές αυτοκρατορίες τον 19ο αιώνα. Για τις μικρότερες χώρες αυτό θα σημαίνει καταστροφή. Και το πρώτο θύμα θα είναι πιθανότατα η Ουκρανία.
Ένα άλλο θύμα θα είναι το διεθνές δίκαιο, όπως ενσωματώνεται σε θεσμούς από τον ΟΗΕ (τον οποίο πολλοί Ρεπουμπλικάνοι του MAGA [σ.σ. κίνημα Make America Great Again – Κάντε την Αμερική Ξανά Σπουδαία] θέλουν να καταργήσουν) μέχρι το Διεθνές Δικαστήριο και το Δικαστήριο της Χάγης. Τη θέση τους θα πάρει ο νόμος της ζούγκλας, η αντίληψη ότι ο ισχυρός κάνει ό,τι θέλει.
Καθώς ο Τραμπ φθείρει την πολυμέρεια γενικά, θα εγκαταλείψει και άλλες πτυχές της διεθνούς συνεργασίας, κυρίως τις συμμαχίες της Αμερικής. Μπορεί να μην αποσυρθεί από το ΝΑΤΟ, αλλά θα υπονομεύσει την αποτρεπτική του επίδραση στους αντιπάλους, αντιμετωπίζοντας τη δέσμευση της Αμερικής για αμοιβαία άμυνα ως ένα διαπραγματευτικό εργαλείο. Θα ακολουθήσει την ίδια προσέγγιση με τους συμμάχους στην Ασία, όπου ο απερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν οικοδόμησε νέες αμυντικές συμμαχίες με σκοπό τον περιορισμό της Κίνας.
Κανείς δεν ξέρει πώς θα αντιδράσουν οι μεγάλες δυνάμεις και οι μακιαβελικοί ηγέτες τους σε αυτή την παραίτηση από την αμερικανική ηγεμονία. Θα ικανοποιηθεί ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν μόλις απορροφήσει τις τέσσερις ουκρανικές επαρχίες που ισχυρίζεται ότι «προσάρτησε» ή θα προχωρήσει στην κατάληψη ολόκληρης της Ουκρανίας και στη συνέχεια θα βαδίσει προς τη Μολδαβία και άλλα μετασοβιετικά κράτη; Θα προσφέρει ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ στον Τραμπ μια συμφωνία για να αφήσει την Κίνα να στρατιωτικοποιήσει ολόκληρη τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας και αργότερα να καταλάβει την Ταϊβάν με την ησυχία της; Ο Τραμπ είναι απίθανο να χάσει τον ύπνο του για αυτά τα ζητήματα, επειδή σκέφτεται μόνο μία συναλλαγή τη φορά.
Είναι εξίσου αβέβαιο το πώς οι φίλοι της Αμερικής, κυρίως οι μεσαίες δυνάμεις και τα μικρότερα έθνη, θα βρουν χώρο ανάμεσα στις νέες σφαίρες επιρροής που θα σχεδιάσουν ο Τραμπ και οι άλλοι ισχυροί άνδρες. Δύο από αυτούς, η Γερμανία και η Ιαπωνία, ήταν εχθροί της Αμερικής στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, στη συνέχεια έγιναν προστατευόμενοι των ΗΠΑ και πρότυπα του πιο ειρηνικού αμερικανικού αιώνα, με τη Γερμανία να ενσωματώνεται στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ιαπωνία πιο πρόσφατα σε ομάδες υπό την ηγεσία των ΗΠΑ με τη Νότια Κορέα, τις Φιλιππίνες και την Ινδία.
Μόλις ο Τραμπ αποσύρει την προστασία της Αμερικής πάνω από αυτούς τους συμμάχους, τι θα αποτρέψει την επανεμφάνιση των παλιών εχθροτήτων, από τις αντιπαλότητες μεταξύ Γερμανίας και Γαλλίας ή Γερμανίας και Πολωνίας μέχρι τις παρατεταμένες εντάσεις μεταξύ Ιαπώνων και Κορεατών; Γιατί να μην θέλουν όλοι τους να έχουν τα δικά τους πυρηνικά οπλοστάσια;
Η Pax Americana ήταν πάντα ατελής για πολλούς ανθρώπους στον κόσμο, από το Βιετνάμ μέχρι το Ιράκ έμοιαζε με υποκρισία. Αλλά ήταν ό,τι πιο κοντινό είχε έρθει ο κόσμος σε μια τάξη. Με την πάροδο του χρόνου, αυτή η τάξη θα υποχωρήσει, καθώς το διεθνές σύστημα θα επιστρέψει στη φυσική του κατάσταση, που είναι η αναρχία. Τα κοινά προβλήματα της ανθρωπότητας, όπως η κλιματική αλλαγή, θα παραμείνουν άλυτα. Οι χειρότεροι κίνδυνοι, όπως ο πυρηνικός πόλεμος, θα γίνουν πιο πιθανοί.
Πρόκειται για μια ακόμη υπερβολή; Ελπίζω να αποδειχθεί ότι κάνω λάθος. Αλλά αν οι Musks και οι Dugins του κόσμου γιορτάζουν την επιστροφή του Τραμπ και το τέλος του αμερικανικού αιώνα, οι υπόλοιποι από εμάς ορθά ανησυχούμε.
Ο Andreas Kluth είναι αρθρογράφος του Bloomberg Opinion και ασχολείται με την αμερικανική διπλωματία, την εθνική ασφάλεια και τη γεωπολιτική.
ΠΗΓΗ: The Washington Post
Πηγή: skai.gr
