Ήταν λίγο μετά τις 2 π.μ. όταν ο Τιμούρ Μίντιχ διέσχισε τα σύνορα με την Πολωνία την περασμένη εβδομάδα, λίγες ώρες πριν οι αρχές εισβάλουν στο σπίτι του στην Ουκρανία, στο πλαίσιο μιας έρευνας για σκάνδαλο διαφθοράς που έχει συγκλονίσει την Ουκρανία που βρίσκεται σε σκληρό πόλεμο με τη Ρωσία, σύμφωνα με τη Wall Street Journal
Στο πλαίσιο της ποινικής έρευνας, πραγματοποιήθηκαν έφοδοι σε περίπου 70 κατοικίες σε όλη την Ουκρανία, με αποτέλεσμα τη σύλληψη πέντε ατόμων. Ο Μίντιχ, πρώην συνεργάτης του προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι και ένας από τους επίσημα κατηγορούμενους, παραμένει ελεύθερος και αναζητείται εκτός Ουκρανίας.
«Τον προειδοποίησαν;» αναρωτιέται ο Σίμεν Κριβονός, διευθυντής του Εθνικού Γραφείου Καταπολέμησης της Διαφθοράς της Ουκρανίας (NABU), της ανεξάρτητης υπηρεσίας που διεξήγαγε την επιχείρηση. «Αυτό πρέπει να διερευνηθεί».
ΆλλαΣχετικά άρθρα
Οι κατηγορίες για διαφθορά έχουν εξοργίσει τους Ουκρανούς που υπομένουν τις δυσκολίες του πολέμου και τώρα αποτελούν την πιο σαφή απειλή για την ηγεσία του Ζελένσκι από την αποτυχημένη προσπάθεια της Ρωσίας να καταλάβει το Κίεβο στις αρχές του 2022.
Η έρευνα έχει φτάσει σε υψηλότερα επίπεδα της κυβέρνησης – και πιο κοντά στον ίδιο τον Ζελένσκι – από οποιαδήποτε άλλη από την ανάληψη των καθηκόντων του. Ακτιβιστές κατά της διαφθοράς λένε ότι η επιχείρηση της NABU είναι μέρος μιας γενεαλογικής μάχης για την εξάλειψη της ουκρανικής κουλτούρας της κλεπτοκρατίας που χρονολογείται από τη σοβιετική εποχή. Αν και ο Ζελένσκι ανέβηκε στην εξουσία με την υπόσχεση να τερματίσει τη διαφθορά και τις δωροδοκίες, οι ακτιβιστές αμφισβητούν πλέον αν εξακολουθεί να είναι προσηλωμένος σε αυτό το στόχο.
Σύμφωνα με τους ερευνητές της NABU, ο Μίντιχ, ο οποίος ίδρυσε μια εταιρεία παραγωγής μαζί με τον Ζελένσκι, πριν αυτός γίνει πρόεδρος, ήταν ο ηγέτης μιας «εγκληματικής οργάνωσης» που υπεξαίρεσε 100 εκατ. δολάρια μέσω της κρατικής εταιρείας πυρηνικής ενέργειας της Ουκρανίας, Energoatom. Έχει κατηγορηθεί επίσημα για τη δημιουργία και ηγεσία εγκληματικής οργάνωσης που δραστηριοποιείται στον τομέα της ενέργειας και για ξέπλυμα χρημάτων από παράνομες δραστηριότητες.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, σε συνεργασία με υπαλλήλους της Energoatom, ο Μίντιχ και άλλοι πίεσαν τους εργολάβους της εταιρείας να καταβάλουν το 10-15% της αξίας των συμβάσεων ως μίζες. Όσοι αρνούνταν κινδύνευαν να ακυρωθούν οι συμβάσεις τους, ισχυρίζονται οι ερευνητές.
Σε δήλωσή του, το εποπτικό συμβούλιο της Energoatom ανέφερε ότι προβαίνει σε αξιολόγηση των διαδικασιών της εταιρείας. Ανέφερε επίσης ότι λαμβάνει σοβαρά υπόψη τις κατηγορίες κατά των υπαλλήλων της και δεσμεύεται να διασφαλίσει πλήρη διαφάνεια και λογοδοσία.
Οργή
Καθώς οι ερευνητές έχουν δημοσιοποιήσει λεπτομέρειες σχετικά με την έρευνα — όπως η νυχτερινή απόδραση του Μίντιχ και οι ηχογραφήσεις των υπόπτων που συζητούν τον καλύτερο τρόπο μεταφοράς μεγάλων ποσών μετρητών — οι Ουκρανοί έχουν εξοργιστεί.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου, πολίτες της μεσαίας τάξης έκαναν δωρεές για να βοηθήσουν τις στρατιωτικές μονάδες να αγοράσουν drones ή οχήματα. Τώρα, πολλοί υποψιάζονται ότι οι ηγέτες τους πλούτιζαν, ενώ οι φτωχοί Ουκρανοί έκαναν θυσίες.
Η χρονική στιγμή της διεξαγωγής της έρευνας κάνει χειρότερη την κατάσταση: Μεγάλο μέρος της χώρας αντιμετωπίζει διακοπές ρεύματος, με αποτέλεσμα πολλά σπίτια να μένουν χωρίς θέρμανση, εν μέσω ρωσικών επιθέσεων στις ενεργειακές υποδομές της χώρας. Σύμφωνα με τα ευρήματα της NABU, οι συμβάσεις για την προστασία σε ενεργειακούς χώρους αυτό το φθινόπωρο καθυστέρησαν, ενώ ένας αξιωματούχος της Energoatom επέμενε για μεγαλύτερη αμοιβή.
Απειλές από το εξωτερικό
Στο εξωτερικό, η απειλή για τον Ζελένσκι είναι εξίσου σοβαρή. Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει ήδη εκφράσει, κατά καιρούς, την απροθυμία του να συνεχίσει την αποστολή όπλων και άλλης βοήθειας στην Ουκρανία, ενώ άλλοι Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν αμφισβητήσει τον τρόπο με τον οποίο το Κίεβο χρησιμοποιεί τα αμερικανικά κεφάλαια. Ακόμη και οι καταγγελίες για διαφθορά στην κυβέρνηση Ζελένσκι ενέχουν τον κίνδυνο να σταματήσουν οι ΗΠΑ την παροχή βοήθειας.
Ο Ζελένσκι προσπάθησε να αντιδράσει με σθένος στις κατηγορίες. Ζήτησε την παραίτηση δύο υπουργών, ένας εκ των οποίων φέρεται να συμμετείχε στο σχέδιο ων δωροδοκιών της Energoatom. Επίσης, επέβαλε κυρώσεις στον Μίντιχ και σε έναν άλλο επιχειρηματία που εμπλέκεται στην έρευνα. Τώρα έχει ξεκινήσει έλεγχο των κρατικών εταιρειών και δηλώνει ότι ολόκληρο το Υπουργείο Ενέργειας θα αναδιοργανωθεί υπό νέα ηγεσία.
«Είναι απολύτως απαράδεκτο ότι, εν μέσω όλων αυτών, υπάρχουν και ορισμένες απάτες στον τομέα της ενέργειας», δήλωσε ο Ζελένσκι σε ομιλία του την περασμένη εβδομάδα. «Αυτή τη στιγμή, όλοι πρέπει να προστατεύσουμε την Ουκρανία. Η υπονόμευση του κράτους σημαίνει ότι θα λογοδοτήσετε. Η παραβίαση του νόμου σημαίνει ότι θα λογοδοτήσετε».
Η Ντάρια Καλενιούκ, συνιδρύτρια του μη κυβερνητικού Κέντρου Δράσης κατά της Διαφθοράς, δήλωσε ότι ο Ζελένσκι έχει την ευκαιρία να αναδειχθεί από τον πόλεμο ως ο Ουκρανός Ουίνστον Τσώρτσιλ, αλλά πρέπει να αναλάβει αποφασιστική δράση τώρα. «Μπορούμε να πολεμήσουμε τη Ρωσία πολύ καλύτερα αν υπάρχει καλύτερη διακυβέρνηση», είπε. Αν ο Ζελένσκι προσπαθήσει να βγάλει τους φίλους του από τη δύσκολη θέση, πρόσθεσε, «θα καταστρέψει τη χώρα και τον εαυτό του».
Η διαφθορά αποτελεί ένα από τα πιο εκρηκτικά πολιτικά ζητήματα στην Ουκρανία από την ανεξαρτησία της χώρας από τη Σοβιετική Ένωση το 1991. Η οργή για τη διαφθορά της κυβέρνησης συνέβαλε στην έκρηξη της επανάστασης το 2014, η οποία ανέτρεψε τον τότε πρόεδρο Βίκτορ Γιανουκόβιτς. Η μεγαλοπρεπής προσωπική του κατοικία, η οποία περιλάμβανε ένα ζωολογικό κήπο με εξωτικά ζώα και μια χρυσή τουαλέτα, μετατράπηκε σε Μουσείο Διαφθοράς, ανοιχτό στο κοινό. Το Ομοσπονδιακό Γραφείο Ερευνών των ΗΠΑ βοήθησε στη δημιουργία της NABU μετά την επανάσταση.
Παραμένει ο Ζελένσκι αφοσιωμένος στην καταπολέμηση της διαφθοράς;
Όταν ο Ζελένσκι έθεσε υποψηφιότητα για την προεδρία το 2019, έθεσε την καταπολέμηση της διαφθοράς ως ένα από τα βασικά σημεία του προεκλογικού του προγράμματος. Στις αρχές της θητείας του, ηχογράφησε βίντεο με τα οποία ενθάρρυνε τους πολίτες να καταγγέλλουν τυχόν παράνομες πράξεις στη NABU, η οποία λειτουργεί σε μεγάλο βαθμό εκτός του ελέγχου του προέδρου. Επίσης, ίδρυσε ένα δικαστήριο για υποθέσεις υψηλού επιπέδου, και ένας από τους συνεργάτες του, ο Ιγκόρ Κολομόισκι, βρίσκεται σε προφυλάκιση για φερόμενη οικονομική απάτη. Ο ίδιος αρνείται τις κατηγορίες.
Ωστόσο, καθώς η θητεία του Ζελένσκι συνεχίζεται, αυξάνονται οι αμφιβολίες σχετικά με το πόσο αφοσιωμένος παραμένει ο Ουκρανός πρόεδρος στην καταπολέμηση της διαφθοράς.
Το 2020, μια έρευνα της NABU σχετικά με έναν αναπληρωτή επικεφαλής του γραφείου του Ζελένσκι αποσύρθηκε και παραδόθηκε στον γενικό εισαγγελέα, ο οποίος διορίζεται από τον πρόεδρο, σε μια κίνηση που θεωρήθηκε ευρέως στην Ουκρανία ως προσπάθεια προστασίας ενός πολιτικού συμμάχου του Ζελένσκι. Η υπόθεση έκτοτε έχει κλείσει.
Φέτος, καθώς η έρευνα της NABU για τη διαφθορά στην Energoatom εντεινόταν, αξιωματούχοι της υπηρεσίας δήλωσαν ότι αντιμετώπισαν προσπάθειες παρεμπόδισης του έργου τους.
Τον Ιούλιο, ένας ντετέκτιβ που εργαζόταν για την έρευνα, ο Ρουσλάν Μαγκομεντρασούλοφ, συνελήφθη από τις Υπηρεσίες Ασφαλείας της Ουκρανίας, γνωστές ως SBU, μια υπηρεσία της οποίας ο διευθυντής διορίζεται από τον Ζελένσκι. Παραμένει σε προφυλάκιση με την κατηγορία ότι συνεργαζόταν με τη Ρωσία. Ο πατέρας του συνελήφθη επίσης.
Η δικηγόρος του Μαγκομεντρασούλοφ, Ολένα Σερμπάν, δήλωσε ότι οι κατηγορίες εναντίον του είναι κατασκευασμένες και έχουν ως στόχο όχι μόνο να παρεμποδιστεί η έρευνα της Energoatom, αλλά και να ανακαλυφθούν οι πληροφορίες που είχε στη διάθεσή της η NABU και να αποτραπεί η υπηρεσία από το να ασκήσει δίωξη εναντίον των πιο ισχυρών προσώπων της χώρας. «Ήταν μια προσπάθεια να σταματήσει η ειδική επιχείρηση της NABU», είπε η Σερμπάν.
Την επομένη της σύλληψης του Μαγκομεντρασούλοφ, το κοινοβούλιο της Ουκρανίας ψήφισε νόμο που αφαίρεσε την ανεξαρτησία από τη NABU και την Ειδική Εισαγγελία κατά της Διαφθοράς, δίνοντας ουσιαστικά στον πρόεδρο τον έλεγχο των δραστηριοτήτων τους. Ο Ζελένσκι υπέγραψε το νόμο την ημέρα που ψηφίστηκε, αλλά γρήγορα έκανε πίσω μετά τις διαδηλώσεις που ξέσπασαν σε όλη τη χώρα.
Η πολιτική αναταραχή του Ιουλίου «επηρέασε σαφώς την έρευνα», με την κωδική ονομασία «Midas», σχετικά με την Energoatom, δήλωσε ο Κριβονός στην Ukrainska Pravda, ένα ουκρανικό ειδησεογραφικό μέσο. «Εάν η ανεξαρτησία της NABU και δεν είχε αποκατασταθεί εκείνη την περίοδο, η επιχείρηση «Midas» απλά δεν θα είχε πραγματοποιηθεί», πρόσθεσε.
Ο Κριβονός δήλωσε ότι τα κεφάλαια που φέρεται να έχουν υπεξαιρεθεί στο πλαίσιο της υπόθεσης διαφθοράς έχουν έκτοτε διασκορπιστεί σε πολλές ξένες χώρες και έχουν χρησιμοποιηθεί για την αγορά ακινήτων και άλλων περιουσιακών στοιχείων.
Σε μια σειρά ηχογραφήσεων που δημοσιοποιήθηκαν από τους ερευνητές, συνεργάτες συζητούν την αποστολή πληρωμών ύψους 6 εκατ. δολαρίων, σε διαφορετικές δόσεις, στον Μίντιχ στην Ελβετία, όπου αγόραζε ένα σπίτι.
Ο Μίντιχ έφυγε νόμιμα από τη χώρα την περασμένη εβδομάδα, σύμφωνα με τους συνοριοφύλακες. Οι ερευνητές δήλωσαν ότι δεν προειδοποίησαν εκ των προτέρων τους συνοριοφύλακες για την επιχείρηση, λόγω του κινδύνου να ειδοποιηθούν οι ύποπτοι.
Ο Κριβονός πρόσθεσε ότι η NABU εξακολουθεί να αναζητά τους υπόπτους στο πλαίσιο της έρευνας. «Θα εντοπίσουμε τον καθένα από αυτούς», τόνισε.
Πηγή: skai.gr
