Συμπληρώνονται σήμερα 45 χρόνια από τον θάνατο του Νίκου Ξυλούρη. Του θρυλικού τραγουδιστή της Κρήτης, τη φωνή της δικαιοσύνης, της αντίστασης και της ειρήνης. Ο Ψαρονίκος, όπως το λένε μέχρι σήμερα στα Ανώγεια, γεννήθηκε στο Φλέβαρο του κεραυνού και η φωνή του παραμένει αήττητη στο χρόνο.
Ο Νίκος Ξυλούρης ή Ψαρονίκος, γεννήθηκε το 1936, στα Ανώγεια Μυλοποτάμου Ρεθύμνου της Κρήτης από οικογένεια με μουσική παράδοση και πολλούς λυράρηδες. Στα πέντε του χρόνια, όταν οι Γερμανοί έκαψαν το χωριό του, ξεριζώθηκε από τον τόπο του μαζί με τους υπόλοιπους κατοίκους, οι οποίοι μεταφέρθηκαν σε χωριό της επαρχίας Μυλοποτάμου όπου παρέμειναν μέχρι και την απελευθέρωση της Κρήτης. Σε νεαρή ακόμα ηλικία απόκτησε την πρώτη του λύρα και πολύ γρήγορα άρχισε να παίζει σε γάμους και πανηγύρια. Στα 17 του αποφάσισε να μετακομίσει στο Ηράκλειο και έπιασε δουλειά στο νυχτερινό κέντρο “Κάστρο”. Το 1958 παντρεύεται με την Ουρανία Μελαμπιανάκη με την οποία απέκτησε δύο παιδιά. Το Νοέμβριο του 1958, ηχογραφεί στην Αθήνα τον πρώτο του δίσκο με τίτλο “Μια μαυροφόρα που περνά” ο οποίος σημειώνει γνωρίζει σπουδαία αναγνώριση στο χώρο της κρητικής μουσικής.
Το 1969 ηχογραφεί το δίσκο «Ανυφαντού», μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του που σημειώνει μεγάλες πωλήσεις. Τον Απρίλιο του 1969 εμφανίζεται για πρώτη φορά σε ένα κρητικό μαγαζί στην Αθήνα όπου ο κόσμος τον αποθεώνει. Η συνάντησή του με τον Τάκη Λαμπρόπουλο, διευθυντή της εταιρείας COLUMBIA, ήταν αφορμή να περάσει από την κρητική μουσική στην έντεχνη. Έτσι προκύπτει το 1971 η συνεργασία του με το Γιάννη Μαρκόπουλο στα «Ριζίτικα», ένα δίσκο ορόσημο για την ελληνική δισκογραφία. Έξι μήνες πριν από τα «Ριζίτικα» έχει ηχογραφήσει το «Χρονικό». Το 1971 ξεκίνησε κοινές εμφανίσεις με το Γιάννη Μαρκόπουλο στη μπουάτ «Λήδρα» και η φωνή του έγινε σύμβολο της αντίστασης. Συνεργάστηκε στενά, εκείνα τα χρόνια, με τον Θρακιώτη τραγουδοποιό Θανάση Γκαϊφύλλια στις μπουάτ της Πλάκας και σε συναυλίες σε όλη την Ελλάδα. Το καλοκαίρι του 1973 τραγούδησε στο θεατρικό έργο «Το μεγάλο μας τσίρκο» με πρωταγωνιστές τον Κώστα Καζάκο και τη Τζένη Καρέζη στο θέατρο «Αθήναιον».
Η συνεργασία του με τον Σταύρο Ξαρχάκο, τον Χριστόδουλο Χάλαρη και τον Χρήστο Λεοντή έδωσαν δίσκους ορόσημα: «Διόνυσε καλοκαίρι μας», «Συλλογή», «Τροπικός της Παρθένου», «Ερωτόκριτος», «Καπνισμένο Τσουκάλι», σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου.
Το άρθρο “45 χρόνια από τον θάνατο του θρυλικού Νίκου Ξυλούρη“, δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στο CRETA24.
