Του Ολύμπιου Παπαδημητρίου
Η φαρμακευτική έρευνα εξελίσσεται με ιδιαίτερα εντατικούς ρυθμούς σε παγκόσμιο επίπεδο, και η φαρμακευτική καινοτομία αλλάζει κυριολεκτικά τις ζωές των ασθενών, αυξάνοντας το προσδόκιμο επιβίωσης και χαρίζοντας βελτιωμένη ποιότητα ζωής, που μπορεί να σημαίνει λιγότερο πόνο, μια κανονική καθημερινότητα, επιστροφή στην εργασία και πολλά άλλα.
Ως φαρμακευτικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούμαστε στην Ελλάδα έχουμε ως κύριο μέλημά μας να καταστήσουμε αυτή την καινοτομία, όσο γίνεται συντομότερα, διαθέσιμη στον Έλληνα ασθενή.
Το περιβάλλον, ωστόσο, που έχει διαμορφωθεί μετά την οικονομική κρίση και τα μνημόνια, καθιστά όλο και πιο δύσκολη την αποστολή μας. Η διαχρονική υποχρηματοδότηση του δημόσιου προϋπολογισμού για το φάρμακο, ορθώνει αξεπέραστα εμπόδια στην πρόσβαση των Ελλήνων ασθενών στα νέα καινοτόμα φάρμακα. Η συνέπεια της είναι δεκάδες νέα καινοτόμα φάρμακα που κυκλοφορούν στην Ευρώπη βελτιώνοντας αισθητά την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής χιλιάδων ασθενών, να απουσιάζουν από τη χώρα μας, με τους Έλληνες πολίτες να ευελπιστούν πως κάποια στιγμή στο άμεσο μέλλον ίσως να έχουν και εκείνοι το ίδιο δικαίωμα πρόσβασης με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους.
Η μελέτη Patient WAIT Indicator, που αναθέτει εδώ και 20 χρόνια η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων και Συνδέσμων (EFPIA) στην IQVIA, διαχρονικά καταδεικνύει επίμονες και σημαντικές διαφορές και ανισότητες στην πρόσβαση των ασθενών σε νέα φάρμακα μεταξύ χωρών σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ειδικά στη χώρα μας, έρχονται ολοένα και λιγότερα νέα καινοτόμα φάρμακα και μάλιστα με καθυστέρηση σχεδόν δύο (2) χρόνων από την έγκρισή τους από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ). Από τα 173 νέα, καινοτόμα φάρμακα που πήραν έγκριση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ) το διάστημα 2020 – 2023, μόνο τα 75 κυκλοφορούν στη χώρα μας, εκ των οποίων το 59% είναι καθολικά προσβάσιμα και τα υπόλοιπα με περιορισμένη διάθεση (έρχονται δηλαδή στη χώρα μας μέσω ΣΗΠ ή ΙΦΕΤ ή ιδιωτικά).
Προσπαθώντας να αποτυπώσει και σε πρώτο χρόνο την ελληνική πραγματικότητα, για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά ο ΣΦΕΕ ανέθεσε στην IQVIA την εκπόνηση μελέτης για τη διαθεσιμότητα νέων φαρμάκων στην Ελλάδα στο διάστημα 2021 – 2024, η οποία κατέδειξε πως από τα 178 νέα καινοτόμα φάρμακα που πήραν έγκριση ΕΜΑ το διάστημα 2021-2024, μόνο 36 (20%) είναι σήμερα (31/03/2025) διαθέσιμα στην ελληνική αγορά (εύρημα παρόμοιο με πέρσι), δηλαδή μόνο το 1 στα 5 καινοτόμα φάρμακα της τελευταίας τετραετίας είναι σήμερα διαθέσιμο στους Έλληνες ασθενείς. Με άλλα λόγια, 4 στα 5 νέα, καινοτόμα φάρμακα δεν έρχονται στη χώρα μας σε πρώτη φάση και ίσως έρθουν αργότερα.
Το δεινό επιχειρηματικό κλίμα που διαμορφώνουν οι υπέρογκες υποχρεωτικές επιστροφές έχει σαν συνέπεια πολλά νέα καινοτόμα φάρμακα να μην είναι διαθέσιμα για τους Έλληνες ασθενείς στο άμεσο μέλλον και η ελπίδα για καλύτερη θεραπεία μεταφέρεται στο απώτερο μέλλον, τουλάχιστον για τους πολλούς. Οι διεθνείς φαρμακευτικές εταιρείες που οδηγούν κατά βάση τη φαρμακευτική έρευνα και αναπτύσσουν τη φαρμακευτική καινοτομία, αδυνατούν να διαθέσουν πολλά νέα φάρμακα στη χώρα μας κάτω από τις υπάρχουσες ακραίες συνθήκες υπερφορολόγησης, λόγω των υποχρεωτικών επιστροφών.
Οι κυβερνητικές δεσμεύσεις υπόσχονται ένα καλύτερο μέλλον για τις φαρμακευτικές επιχειρήσεις αλλά οι αριθμοί του παρόντος καθώς και οι τεράστιες καθυστερήσεις στη διευθέτηση των λογαριασμών μεταξύ κράτους και εταιρειών, δεν επιτρέπουν αισιοδοξία, εντείνουν την αβεβαιότητα και καταργούν κάθε είδους προβλεψιμότητα.
Ο ΣΦΕΕ, μέσα από τις 63 εταιρείες μέλη– 17 ελληνικές, 46 διεθνείς, παραγωγικές, και καινοτόμες εκπροσωπεί πάνω από το 90% της φαρμακευτικής αγοράς στην Ελλάδα. Ο φαρμακευτικός κλάδος αποτελεί βασικό πυλώνα- της Ελληνικής Οικονομίας καθώς συμβάλλει με 6,2 δισ. ευρώ στην εθνική οικονομία (3,4% ΑΕΠ) και, στηρίζει πάνω από 108.000 θέσεις εργασίας.
Και ενώ η συμβολή της φαρμακευτικής καινοτομίας στο σύστημα υγείας και στην ευημερία των πολιτών είναι διαρκώς αυξανόμενη, δυστυχώς, η πολιτική αναγνώριση και ενσωμάτωσή της στη λήψη αποφάσεων υπολείπεται – για περισσότερα από 15 χρόνια. Είναι η ώρα να αλλάξει αυτό.
Η κοινωνία μας, το ΕΣΥ, χρειάζεται ένα πραγματικά φιλικό προς την καινοτομία περιβάλλον, που επιβραβεύει την έρευνα, την εξέλιξη, την εξωστρέφεια και πάνω απ’ όλα την αξία που επιστρέφει ο φαρμακευτικός κλάδος στον ασθενή και στην κοινωνία.
Η ανισότητα στην πρόσβαση των Ελλήνων ασθενών σε νέες καινοτόμες θεραπείες πρέπει να πάψει κάποια στιγμή και αυτό μπορεί να γίνει πράξη μόνο με ουσιαστική χρηματοδότηση για το φάρμακο και κάποιες γενναίες μεταρρυθμιστικές πολιτικές που διαρκώς καθυστερούν.
Απαιτείται, λοιπόν, η επαναξιολόγηση της επένδυσης στο φάρμακο, και η θεώρησή του ως εργαλείο ανάσχεσης άλλων σημαντικών για το σύστημα υγείας εξόδων (νοσηλείες, χειρουργικές επεμβάσεις, επιπλοκές χρονίων νοσημάτων κ.α). Και αφού εγκατασταθεί η αντίληψη ότι η χρηματοδότηση του φαρμάκου είναι επένδυση, θα πρέπει να αυξηθούν αισθητά οι αποδόσεις αυτής της επένδυσης. Τα εργαλεία υπάρχουν κυρίως μέσω της ψηφιακής μεταρρύθμισης της υγείας, της πλήρους εφαρμογής θεραπευτικών πρωτοκόλλων, του ψηφιακού φακέλου ασθενούς, της ένταξης των εργαστηριακών εξετάσεων στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση και την επέκτασή της στα νοσοκομεία, της ολοκλήρωσης των μητρώων ασθενών, της αύξησης της διείσδυσης των γενοσήμων, της υιοθέτησης ταχύτερων διαδικασιών έγκρισης και εισαγωγής νέων μοντέλων αξιολόγησης και αποζημίωσης των νέων θεραπειών και βέβαια της παραδειγματικής τιμωρίας κάθε είδους κακών πρακτικών, όπου αυτές εντοπίζονται.
Ο ΣΦΕΕ και οι φαρμακευτικές εταιρείες μέλη του προσπαθούν να βρουν τη χρυσή τομή μεταξύ των αυξανόμενων αναγκών για φαρμακευτική περίθαλψη και των περιορισμένων πόρων για τη χρηματοδότηση της κάλυψης των αναγκών αυτών με ένα κοινό όραμα: μια Ελλάδα πιο υγιή, πιο ανθεκτική, πιο δίκαιη. Οι προκλήσεις υφίστανται για όλα τα ευρωπαϊκά συστήματα υγείας. Οι διαβουλεύσεις με το Υπουργείο Υγείας για την υπογραφή ενός Συμφώνου Συνεργασίας (MoU), το οποίο, θα ενισχύει τη διαφάνεια, θα ορίζει συνυπευθυνότητα και θα έχει σαφείς και ρεαλιστικές δεσμεύσεις για κάθε πλευρά θα συνεχιστούν αρκεί να συνοδεύονται από ουσία.
* Ο Ολύμπιος Παπαδημητρίου είναι Πρόεδρος ΣΦΕΕ
Πηγή: skai.gr
