Σε ρόλο κομπάρσου περιορίστηκε ο καγκελάριος Μερτς μπροστά στις κάμερες, μιλώντας με τον Αμερικανό πρόεδρο. Ακολουθούσε τη δική του τακτική, σχολιάζει ο Γιάννης Παπαδημητρίου.
Πριν πολλά χρόνια, σε μία συζήτηση off the record, Γερμανός αναλυτής εξηγούσε ποια τακτική οφείλει να ακολουθεί κανείς απέναντι σε έναν αυταρχικό ηγέτη, όπως ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν. Για όποιον θέλει να επιτύχει πρακτικά αποτελέσματα, η επίκληση θεμελιωδών αρχών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων μάλλον αποφέρει ελάχιστα ή και μηδαμινά αποτελέσματα. Η ενδεδειγμένη τακτική, έλεγε, είναι να πλησιάσεις έναν αυταρχικό ηγέτη με σεβασμό, αλλά και αυτοπεποίθηση και να του εξηγείς ότι «εδώ έχουμε ένα πρόβλημα, κύριε πρόεδρε, και είστε ο μόνος που είναι σε θέση να το επιλύσει…»
Εκτενής ατζέντα από τον Μερτς
Μία αντίστοιχη τακτική είδαμε να εφαρμόζει ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς απέναντι στον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. Έκδηλη ήταν η ανησυχία της γερμανικής αντιπροσωπείας (ιδιαίτερα μετά τις αλλαγές της τελευταίας στιγμής στο πρόγραμμα της επίσκεψης) για το ενδεχόμενο να υπομείνει ο καγκελάριος ένα εξευτελιστικό «φροντιστήριο» σε ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση, όπως συνέβη με τον Ουκρανό πρόεδρο Ζελένσκι, ή να εγκλωβιστεί στο home cinema του Λευκού Οίκου, όπως ο Νοτιοαφρικανός πρόεδρος Ραμαφόζα. Τελικά, τίποτα από όλα αυτά δεν συνέβη.
Ο Φρίντριχ Μερτς, που ούτως ή άλλως έχει αναλάβει προσωπικά τα μεγάλα ζητήματα της γερμανικής διπλωματίας, πήγε στην Ουάσιγκτον καλά προετοιμασμένος, αλλά και αποφασισμένος να επωμιστεί ρόλο απλού κομπάρσου στην κοινή συνέντευξη τύπου. Άφησε στον Ντόναλντ Τραμπ την εφήμερη ικανοποίηση ότι «παίζει» μόνος του σε μία ζώνη υψηλής τηλεθέασης. Προφανής στόχος του Μερτς: να ξεχαστεί η υποτιμητική κριτική του πρόσφατου παρελθόντος (Τζέι Ντι Βανς: «Η Γερμανία είναι μία κρυφή τυραννία»), να διευθετηθούν χρόνιες εκκρεμότητες όπως η παραμονή των αμερικανικών στρατευμάτων σε γερμανικό έδαφος και κυρίως να ανοίξουν δίαυλοι επικοινωνίας, που θα επιτρέπουν στο Βερολίνο να συνομιλεί με τον Λευκό Οίκο σχεδόν ισότιμα, αν όχι και ως προνομιακός εταίρος του στην Ευρώπη.
Συν τοις άλλοις, παρότι επί 30 λεπτά παρακολουθούσε σχεδόν απαθής το τηλεοπτικό σώου του Ντόναλντ Τραμπ, ο Μερτς είχε τα αντανακλαστικά να παρέμβει την κατάλληλη στιγμή για το ζήτημα της Ουκρανίας, διευκρινίζοντας ότι άλλος είναι ο θύτης και άλλος το θύμα, αλλά και υπενθυμίζοντας ότι ο Αμερικανός πρόεδρος είναι ο μόνος που μπορεί να ασκήσει αποτελεσματικές πιέσεις για την ειρήνευση.
Με αυτά τα κριτήρια, η επίσκεψη Μερτς στην Ουάσινγκτον ήταν μία μεγάλη επιτυχία. Αλλά μόνο με αυτά τα κριτήρια. Διότι κατά τα άλλα, για όσους έχουν γαλουχηθεί με πίστη στις δημοκρατικές αξίες και τον σεβασμό του διεθνούς δικαίου, είναι απογοητευτικό να συναντώνται οι δύο πιο προβεβλημένοι ηγέτες του δυτικού κόσμου και να γιορτάζουμε ως επιτυχία το γεγονός ότι δεν αλληλοβρίζονται δημοσίως. Αλλά εδώ που τα λέμε και ο δυτικός κόσμος δεν είναι αυτός που ήταν παλαιότερα…
Προβλέψιμα απρόβλεπτος ο Τραμπ
Υπάρχει βέβαια η ελπίδα να αναπροσαρμόσει κάποια στιγμή την τακτική του και ο ίδιος ο Τραμπ. Ο οποίος αρχίζει να γίνεται προβλέψιμα απρόβλεπτος όταν επιβάλλει, αλλά και όταν ανακαλεί τιμωρητικά μέτρα, ανάλογα με τη διάθεση της ημέρας ή μάλλον το εμπόρευμα της ημέρας, δηλαδή τα ανταλλάγματα που του προσφέρονται. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Καναδά, όπως μας υπενθυμίζει το περιοδικό The Atlantic: πριν από τέσσερις μήνες ο Τραμπ εξήγγειλε εμπορικές κυρώσεις εναντίον του Καναδά, στη συνέχεια όμως «πάγωσε» τις κυρώσεις, κατόπιν τις επέβαλε εκ νέου, αργότερα διευκρίνισε ότι οι κυρώσεις ισχύουν μόνο για ορισμένα αγαθά, μετά από λίγο επέβαλε ακόμη υψηλότερους δασμούς, αλλά μόνο για τον χάλυβα και το αλουμίνιο. Και έπεται συνέχεια.
Πηγή: Deutsche Welle
