Η τεχνητή νοημοσύνη συζητείται όλο και πιο έντονα το τελευταίο διάστημα, λίγοι όμως γνωρίζουν ότι ως ερευνητικός κλάδος εμφανίστηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1950. Έκτοτε υπήρξαν στάδια ύφεσης κι ευημερίας.
«Τώρα βρισκόμαστε σε μια «άνοιξη» αυτής της ερευνητικής περιοχής» σχολίασε στην Τηλεόραση CRETA ο Διευθυντής του Ινστιτούτου Πληροφορικής στο ΙΤΕ, Δημήτρης Πλεξουσάκης, ενώ παράλληλα σημείωσε πως δεν μπορούμε να παραβλέψουμε ότι υπάρχουν και κακόβουλες χρήσεις πάντα σε οποιοδήποτε τεχνολογικό επίτευγμα.
«Από το 1950 που ξεκινάνε οι υπολογιστές, μέχρι το 2000 υπήρχε μια θεωρία που έλεγε ότι υπάρχουν εύκολα και πολύ δύσκολα προβλήματα. Δύσκολο πρόβλημα σήμαινε ότι μάλλον δεν μπορείς να το λύσεις σε ικανοποιητικό χρόνο, οπότε σηκώναμε τα χέρια ψηλά. Και ξαφνικά έχει βρεθεί η τεχνητή νοημοσύνη, η οποία τα μισά από αυτά τα προβλήματα τα λύνει με εκπληκτική επιτυχία. Θα αναφέρω κι ένα στοιχείο από την καθημερινότητά μας. Αυτήν τη στιγμή για να πάει κάποιος σε ένα άγνωστο προορισμό θα αναζητήσει τη διαδρομή στο GPS. Έχει καταργηθεί λοιπόν η ορθολογικότητα του κάθε χρήστη, ότι δηλαδή ο ίδιος θα κάτσει να αποφασίσει με ποιο τρόπο θα κάνει κάτι κι έχει αποθέσει όλη την εμπιστοσύνη του σε ένα μηχάνημα» ανέφερε χαρακτηριστικά στην εκπομπή «Πρώτη Θέση» και τον Κώστα Συλιγάρδο ο μεταδιδακτορικός ερευνητής στην τεχνητή νοημοσύνη στο Πανεπιστήμιο του Berkeley, Μανόλης Βλατάκης – Καραγκούνης.
Η τεχνητή νοημοσύνη στην καθημερινότητα
Η τεχνητή νοημοσύνη αναφέρεται στην ικανότητα μιας μηχανής να αναπαράγει τις γνωστικές λειτουργίες ενός ανθρώπου, όπως είναι η μάθηση, ο σχεδιασμός και η δημιουργικότητα. Πλέον δεν είναι μόνο ένας ερευνητικός τομέας, αλλά ένα εργαλείο της καθημερινότητας, με πεδίο εφαρμογής σε πολλούς τομείς. Η έννοια της ανθρωποκεντρικής σχεδίασης εμφανίστηκε το 1986 και για την εποχή της ήταν μια πρωτοποριακή ιδέα για τη δημιουργία λογισμικού, βάσει των πραγματικών αναγκών των τελικών χρηστών.
«Δίνει αρκετές ευκαιρίες, όπως σε άτομα με αναπηρία, ακόμη και να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής, επιλύοντας πρακτικά προβλήματα της καθημερινότητας. Για παράδειγμα, μπορεί ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης με τη χρήση αλγορίθμων υπολογιστικής όρασης, να εντοπίζει αντικείμενα που βρίσκονται στο πεδίο που κινείται ένας χρήστης, ο οποίος είναι τυφλός και να τον ενημερώνει» ανέφερε ενδεικτικά η μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Εργαστήριο Αλληλεπίδρασης Ανθρώπου – Υπολογιστή στο ΙΤΕ, Σταυρούλα Ντοά.
Η τεχνητή νοημοσύνη στην ιατρική
Σύμφωνα με τον κ. Βλατάκη – Καραγκούνη, τα επόμενα δύο χρόνια αναμένονται καινοφανείς προεκτάσεις της τεχνητής νοημοσύνης και στάθηκε σε ενδεικτικά παραδείγματα από τον τομέα της ιατρικής.
«Μετά από πάρα πολύ καιρό πείστηκαν τα μεγάλα νοσοκομεία στην Αμερική να δώσουν μέρος των δεδομένων τους, ούτως ώστε να εκπαιδευτούν μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης. Εγώ για παράδειγμα πριν από 3-4 χρόνια όταν είχα ένα κρυολόγημα βαρύ στη Νέα Υόρκη, επισκέφθηκα το Πανεπιστήμιο του Columbia και για να αποφεύγουν την επαφή με τον ασθενή, κυκλοφορούσαν ρομπότ – νοσηλευτές, οι οποίοι σου έπαιρναν το ιστορικό. Όταν το ρομπότ πλέον είχε εκτελέσει το έργο του, συνδεόμουν με το γιατρό, ο οποίος μέσω βίντεο με έβλεπε. Αυτό το οποίο συμβαίνει αυτήν τη στιγμή πειραματικά σε ένα νοσοκομείο είναι κάτι που περιμένουμε να συμβεί πολύ περισσότερο. Το ερώτημα είναι αν μπορούμε να βελτιώσουμε το διαγνωστικό μοντέλο.»
Τεχνητή νοημοσύνη και αλγοριθμική μεροληψία
Τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης μπορούν όμως να υποπέσουν σε αλγοριθμική μεροληψία;
«Αλγοριθμική μεροληψία είναι όταν ένας αλγόριθμος δεν αποφασίζει, μπορούμε να πούμε, σωστά, σε σχέση με τους χρήστες στους οποίους απευθύνεται και μάλιστα κάτι αντίστοιχο είχε συμβεί σε ένα αρχικό σύστημα με το οποίο η Amazon επέλεγε τους υπαλλήλους της» εξήγησε η κ. Ντοά.
Εθνική Συμβουλευτική Επιτροπή για την Τεχνητή Νοημοσύνη
Ο κρητικής καταγωγής Καθηγητής της Επιστήμης των Υπολογιστών στο ΜΙΤ, Κωνσταντίνος Δασκαλάκης, είναι ο επικεφαλής της 11μελούς Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Τεχνητή Νοημοσύνη που δημιουργήθηκε τον περασμένο Οκτώβριο κατόπιν πρότασης του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη.
«Η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι ένα μαγικό ραβδί που αυτόματα λύνει όλα τα προβλήματα που προκύπτουν. Η Επιτροπή αυτό που ελπίζει να κάνει είναι να μας βοηθήσει να είμαστε στη σωστή τροχιά. Αν δούμε πως ήταν ο κόσμος πριν από 10 χρόνια και τον συγκρίνουμε με το σήμερα, μπορούμε όλοι μας να διαπιστώσουμε πόσο σημαντικές είναι οι αλλαγές που έχουν προκύψει» είχε δηλώσει στο Κεντρικό Δελτίο Ειδήσεων της Τηλεόρασης CRETA και την Μίρκα Οικονομοπούλου, αμέσως μετά τη δημιουργία της Επιτροπής.
Ο φόβος της αντικατάστασης του ανθρώπου από τη μηχανή
Πάντως ο κ. Πλεξουσάκης σπεύδει να τονίσει πως ο στόχος της τεχνητής νοημοσύνης είναι η επαύξηση της ανθρώπινης δραστηριότητας κι όχι η αντικατάστασή της.
«Υπάρχουν συστήματα τα οποία μπορούν να λειτουργήσουν αυτόνομα, αλλά να κάνουν πολύ συγκεκριμένα πράγματα. Δε θα ήταν σκόπιμο βέβαια να πει κανείς ότι υπάρχει εμπιστοσύνη – αν μπορεί να χρησιμοποιηθεί αυτός ο όρος – ότι ένα σύστημα τέτοιο μπορεί να αφεθεί να λειτουργεί αυτόνομα. Χρειάζεται γενικότερα ένα ρυθμιστικό πλαίσιο για τα συστήματα αυτά, το οποίο αυτήν τη στιγμή δεν είναι καλά μελετημένο. Αν σκεφτεί κανείς και την ιστορία των λεγόμενων Βιομηχανικών Επαναστάσεων, πάντα ο ίδιος φόβος υπήρχε με τις θέσεις εργασίας και πραγματώθηκε σε ένα μεγάλο βαθμό, δηλαδή αντικαταστάθηκαν κάποιες δουλειές από μηχανήματα, μετατοπίστηκε όμως η ανάγκη στο να υπάρξουν άλλες δεξιότητες. Άρα δεν είναι ότι καταργούνται στρατιές εργαζομένων. Δημιουργούνται παράλληλα πολύ περισσότερες θέσεις εργασίας για νέες δεξιότητες.»
Η ανάλυση δεδομένων και η ικανότητα κωδικοποίησης της πληροφορίας είναι, μεταξύ άλλων, τα αναδυόμενα επιστημονικά πεδία, τα οποία όσο περνάνε τα χρόνια, θα γίνονται όλο και πιο περιζήτητα επαγγελματικά.
Φαίη Σφακιωτάκη
Το άρθρο “Τεχνητή νοημοσύνη: Πως έχει αλλάξει την καθημερινότητά μας και την απασχόληση“, δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στο CRETA24.
