Βλάπτουν την ακοή ακουστικά με ενεργή ακύρωση θορύβου;

Για να αποφύγετε ενοχλητικούς θορύβους γύρω σας, στο πανεπιστήμιο, το γραφείο, το λεωφορείο ή στα βιντεοπαιχνίδια, η χρήση ασύρματων ακουστικών με ακύρωση θορύβου αποτελούν σχεδόν μονόδρομο. Ειδικά τα ακουστικά με ενεργή ακύρωση θορύβου (Active Noise-Cancellation, ANC) αποκλείουν εντελώς εξωτερικούς θορύβους, ώστε να μπορείτε να συγκεντρωθείτε στη μουσική που ακούτε, το βιντεοπαιχνίδι που παίζετε ή την εργασία που κάνετε.

Η συνεχής χρήση ακουστικών με ενεργή ηχομόνωση ενδέχεται ωστόσο να προκαλέσει προβλήματα ακοής. Ιδιαίτερα έφηβοι και νέοι μπορεί να βρεθούν αντιμέτωποι με Διαταραχές Ακουστικής Επεξεργασίας (ΔΑΕ), εάν χρησιμοποιούν τέτοιου είδους ασύρματα ακουστικά πολύ συχνά και για μεγάλα χρονικά διαστήματα.

Η διάκριση μεταξύ θορύβου και σημαντικού ήχου

Στην περίπτωση μιας Διαταραχής Ακουστικής Επεξεργασίας και Αντίληψης (AVWS), η ακοή λειτουργεί κανονικά, με τους χαμηλόφωνους ήχους να γίνονται αντιληπτοί. Ωστόσο, αυτό που ακούγεται και, κυρίως, αυτό που λέγεται δεν κατανοείται σωστά. Η σύγχυση φωνών είναι ιδιαίτερα εμφανής, όταν πολλοί άνθρωποι μιλούν ταυτόχρονα ή ακούγονται διάφοροι θόρυβοι στον χώρο. Η Κριστιάνε Σμιτς-Σαλί, ειδικός στη φωνητική και την παιδιατρική ακοολογία, εξηγεί ότι μια διαταραχή στους συνδέσμους συνάψεων έχει ως αποτέλεσμα ο εγκέφαλος να μην μπορεί να επεξεργαστεί σωστά τις ακουστικές πληροφορίες.

Για τον εγκέφαλο αποτελεί μεγάλη πρόκληση η διάκριση μεταξύ διαφόρων ήχων και του ενοχλητικού θορύβου στο παρασκήνιο. Η ανάπτυξη της εν λόγω ικανότητας μεταξύ ουσιαστικών και ανούσιων ερεθισμάτων αρχίζει περίπου στην ηλικία των 5 ετών. Στα αγόρια, ξεκινά συχνά λίγο αργότερα. Ολοκληρώνεται μέχρι το τέλος της εφηβείας, σύμφωνα με τη γερμανίδα γιατρό: «Εάν κατά τη διάρκεια των ηλικιών αυτών απουσιάζουν τα ακουστικά ερεθίσματα, με αναγκαία μια διάκριση μεταξύ θορύβου και χρήσιμου ήχου, ο εγκέφαλος δεν είναι σε θέση να το μάθει αργότερα».

Μην επιλέγετε πάντα τη λειτουργία ANC

Μια από τις επιπτώσεις της πανδημίας είναι ότι σε πολλούς νέους ο θόρυβος προκαλεί ιδιαίτερο άγχος. «Αν τα παιδιά βρίσκονταν μόνο σε ένα ήσυχο περιβάλλον την περίοδο της πανδημίας, τότε δεν υπήρχε τίποτα καινούργιο να μάθει ο εγκέφαλος. Όταν τα παιδιά επέστρεψαν στις θορυβώδεις σχολικές τάξεις, δεν ήταν συνηθισμένα στον θόρυβο, επειδή ο εγκέφαλός τους δεν έχει μάθει να αποκλείει ενοχλητικούς θορύβους», τονίζει η γερμανίδα γιατρός.

Παρά το γεγονός πως δεν έχει αποδειχθεί ακόμη επιστημονικά η σχέση συνεχούς χρήσης ακουστικών με ενεργή ακύρωση θορύβων (ANC) και Διαταραχής Ακουστικής Επεξεργασίας και Αντίληψης (AVWS), η ακουολόγος Σμιτς-Σαλί εκτιμά ότι η αιτιώδης σχέση είναι απολύτως πιθανή: «Πιστεύω ότι είναι εύκολο να αντιληφθεί κανείς το επιχείρημα. Η ενεργή ακύρωση θορύβου στερεί ουσιαστικά από τον εγκέφαλο κάθε ευκαιρία να μάθει να ακούει και να αξιολογεί έναν θόρυβο. Εάν ο εγκέφαλος δεν έχει ανάγκη να το αναπτύξει, δεν θα το πράξει».

Η ακύρωση θορύβου δεν είναι οπωσδήποτε επιβλαβής. Καλό θα ήταν όμως να μην είναι πάντα ενεργοποιημένη. Η ακουολόγος Σμιτς -Σαλί προτείνει τη χρήση ασύρματων ακουστικών με ANC «σε συνθήκες στις οποίες οι θόρυβοι είναι εξαιρετικά ενοχλητικοί, π.χ. στο μετρό». Διαφορετικά, ιδίως οι νέοι θα πρέπει, κατά προτίμηση, να επιλέγουν τη λειτουργία ακύρωσης θορύβου που επιτρέπει να περάσει μέρος του θορύβου. Η γερμανίδα γιατρός συμβουλεύει: «Σε καταστάσεις στις οποίες θα θέτατε σε λειτουργία την ενεργή ακύρωση θορύβου, επιλέξτε συνειδητά να μην το κάνετε».

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος