Μία συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης παραχώρησε στον Περιφερειακό Τηλεοπτικό Σταθμό CRETA και στην εκπομπή Live με την Αντιγόνη, ο Αρχιεπίσκοπος Κρήτης Ευγένιος, για όλα τα ζητήματα της επικαιρότητας, το όραμα του για την επόμενη ημέρα στην τοπική εκκλησία αλλά και το στοίχημα της εξωστρέφειας.
Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, κάθε οργανισμός, κάθε φορέας και κάθε άνθρωπος που καταδικάζει τον εαυτό του σε εσωστρέφεια, ουσιαστικά «αυτοκτονεί». «Αν και η εκκλησία μας κάνει το ίδιο, τότε η αυτοχειρία, θα την οδηγήσει όχι μόνο στην απομόνωση αλλά στην εξαφάνιση της. Το φωνάζω χρόνια, ότι η εκκλησία δεν είναι μουσειακός χώρος και εμείς οι άνθρωποι της, όσοι επιλεγήκαμε από το Θεό και δεν επιλέξαμε την εκκλησία από μόνοι μας, δεν έχουμε το δικαίωμα να την καταδικάζουμε με εσωστρέφεια. Γι’ αυτό πρέπει να ξαναδούμε τον τρόπο της αναστροφής μας μέσα στον κόσμο, τον τρόπο με τον οποίο πρέπει διαρκώς η διαλεκτική να μπει στη ζωή μας, μια που κάθε μέρα έχουμε νέες προκλήσεις, διαφοροποιήσεις, ετερότητες που χειρίζονται ένα λόγο καθοριστικό, χωρίς να προδίδουμε αρχές και αξίες, πάντα κρατώντας το ευαγγέλιο μας που είναι διαχρονικό και μπορεί να γράφτηκε σε μια γλώσσα συγκεκριμένη, μα δεν είναι αμετάφραστο ούτε ανερμήνευτο. Μπορούμε να λέμε στους ανθρώπους αυτό που λέει ο Χριστός διασχίζοντας τους αιώνες. Ότι ήρθε για να ειρηνεύουν οι υπάρξεις μας».
Όμως, δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στα όσα συμβαίνουν στην Ουκρανία αλλά τα όσα βίωσε ο πατέρας του, σε πολύ μικρή ηλικία. «Αυτές τις ημέρες θέλοντας να αναλύω εντός μου, τις εικόνες που προσλαμβάνω από τα ΜΜΕ, γι’αυτό που γίνεται στην Ουκρανία αλλά και όχι μόνο, να μην το περιορίζουμε εκεί και σε άλλα μήκη και πλάτη της Γης, έχουμε ανάλογες περιπτώσεις, που ίσως δεν τις αξιολογήσαμε στην ώρα που έπρεπε, όπως έπρεπε. Αυτά που γίνονταν στη Συρία πριν από κάποια χρόνια, αυτά που γίνονταν σε πολλούς άλλους τόπους, που συντελούσαν στον εκπατρισμό ανθρώπων και οικογενειών. Αυτές τις εικόνες των παιδικών ματιών, που αντίκρισαν το μίσος και τον πόλεμο και η παιδική τους αθωότητα, δεν μπορούσε να το φανταστεί ποτέ αυτό που θα ζούσαν. Έχοντας ζήσει σε προσφυγική οικογένεια και ακούγοντας, τον πατέρα μου να μιλάει για το διωγμό στην Σμύρνη, όταν οχτώ χρονών παιδάκι έφευγε από εκεί ενώ πήγαινε Τρίτη Δημοτικού, έχω όλες τις παραστάσεις ενός μικρού παιδιού που ξαφνικά χάνει τον κόσμο του, ενός μικρού παιδιού που έρχεται αντιμέτωπος με μια κατάσταση ανειρήνευτων ψυχών και ίσως τελικά από εκεί πρέπει να ξεκινήσουμε, ψάχνοντας το αίτιο. Όταν χάνεται η ειρήνη στον κόσμο είναι γιατί κάποιοι άνθρωποι έχουν χάσει την ειρήνη μέσα τους, και όταν χάνεται ειρήνη στο περιβάλλον τους, στη σχέση τους με το συνάνθρωπο και στη σχέση με τα των κρατών μεταξύ τους. Έρχεται το ερώτημα, εξέλειπαν οι τρόποι του διαλόγου; Δεν υπάρχει πια τρόπος να διαλεγόμαστε μεταξύ μας, οι άνθρωποι ή τελικά πιστεύουμε ότι ο πόλεμος λύνει προβλήματα ή γεννά καινούρια; Εδώ είναι ένα ερώτημα που πρέπει ο καθένας μας να το απαντήσει μέσα του, γιατί διαρκώς γίνεται ένας πόλεμος, όχι στην Ουκρανία, αλλά μέσα μας».
Ο Αρχιεπίσκοπος Κρήτης αναφερόμενος στην κατάσταση που επικρατεί στην Ουκρανία έκανε λόγο για «σκάνδαλο» καθώς όπως εξήγησε δεν έχουμε ετερόθρησκους, όπως στην επέτειο που γιορτάζουμε σήμερα και αύριο στον τόπο μας, αλλά δύο ομόθρησκους λαούς. «Επιτρέψτε μου και θα είμαι πολύ σκληρός, αλλά ενσυνείδητα να μη μπορώ να κατονομάσω χριστιανό έναν άνθρωπο που σηκώνει όπλα εναντίον του αδερφού του. Ο Χριστός είπε φεύγοντας από αυτό τον κόσμο, λίγο πριν το πάθος του, πως από αυτό θα σας αναγνωρίζουν ότι είστε μαθητές μου, αν έχετε αγάπη μεταξύ σας. Άρα πως είμαστε μαθητές του, όταν πολεμούμε ο ένας τον άλλο; Όταν σκοτώνουμε ο ένας τον άλλο; Κάποιος δημοσιογράφος με ρώτησε χθες, πως φαντάζομαι την εκκλησία να σκέφτεται αυτό το γεγονός και του απάντησα, και το επαναλαμβάνω, ότι βλέπω την εκκλησία, σαν την Εύα, που έβλεπε τα παιδιά της, το ένα να σκοτώνει το άλλο. Έχουμε μια αδερφοκτονία, αλλά ας μην το περιορίσουμε στους χριστιανούς. Κάθε άνθρωπος όταν σηκώνει το χέρι του εναντίον άλλου ανθρώπου, είναι παιδί του ίδιου πατέρα, δεν μας χωρίζουν θρησκείες και πίστες. Όλοι άνθρωποι είμαστε, όλοι ήρθαμε στον κόσμο και ο Θεός έθεσε τις οροθεσίες των εθνών και δεν μπορούμε να διακρίνουμε, ακόμη και αν δεν πιστεύουν το ίδιο με εμάς και αν έχουν άλλο χρώμα. Όλοι άνθρωποι είναι».
Παράλληλα, εξέφρασε την πεποίθηση ότι οι προκαθήμενοι των συγκεκριμένων περιοχών, όχι μόνο δε βοηθούν αλλά δεν μπλέκονται στο πρόβλημα. «Δεν το λέω εγώ και ποιος είμαι εγώ για να το πω; Το βλέπουμε μπροστά μας και ας μην κλείνουμε τα μάτια μας, πως πολλές φορές σε αυτά τα καθεστώτα που δεν μπορεί να τα πει κανείς δημοκρατικά, έχουμε μια διασάλευση του εκκλησιαστικού ήθους και φρονήματος. Οι αδελφοί μας εκεί μπορεί να μην λειτουργούσαν σωστά όσο θα έπρεπε και να μην είναι τόσο ειρηνοποιοί όσο θα έπρεπε, δηλαδή δεν μπορώ να διανοηθώ ότι υπάρχει εκκλησία ορθόδοξη, που ευνοεί τους ιμπεριαλισμούς και τα όπλα. Η εκκλησία μας ποτέ δεν ευλόγησε όπλα και αν έκανε κάτι αύριο, ήταν να βοηθήσει την επανάσταση του γένους, δηλαδή την απελευθέρωση από το ζυγό της δουλείας και όχι την επιθετικότητα εναντίων άλλων ανθρώπων να είμαστε πολύ προσεκτικοί αμυντικά όπλα ευλόγησε η εκκλησία διαχρονικά και όχι επιθετικά, αν γίνεται κάτι κάπου, τότε υπάρχει εκκλησιολογικό πρόβλημα και πρέπει να το δούμε πολύ σοβαρά και πρέπει να το δούμε πολύ σοβαρά, όταν περάσουν όλα με το καλό. Δόξα τω Θεώ που το Οικουμενικό μας Πατριαρχείο διασφαλίζει το εκκλησιαστικό ήθος και φρόνιμα και φωνάζει στις εκκλησίες που δεν στέκονται στο ύψος των περιστάσεων όταν θα πρέπει».
Ο ρόλος της εκκλησίας της Κρήτης στις αλλεπάλληλες κρίσεις που βιώνουν οι πολίτες
Ο Αρχιεπίσκοπος Κρήτης, αναφέρθηκε στο ρόλο της τοπικής εκκλησίας στις αλλεπάλληλες κρίσεις που βιώνουν τα τελευταία χρόνια οι πολίτες λέγοντας, πως η εκκλησία έκανε αυτό που μπορούσε να κάνει, χωρίς ποτέ να επιθυμεί να υποκαταστήσει τους αρμόδιους. «Δεν είναι δουλειά της εκκλησίας να κάνει τον Ερυθρό Σταυρό και να τον υποκαθιστά, ούτε να κάνει κάποια πράγματα που ανήκουν στην κρατική πρόνοια και όμως τα κάνει με χίλια δυο βάσανα, ο Θεός ξέρει πως. Όλοι μας εκεί που ήμασταν, ο καθένας, και διακονούσαμε και εδώ στο Ηράκλειο προφανώς, στο μέτρο του δυνατού κάναμε τα πάντα και αν δεν μπορούμε να κάνουμε τα πάντα, γινόμαστε τα πάντα. Δεν έχει σημασία τόσο το να δίνουμε όσο το να δινόμαστε και δε νομίζω ότι κανείς από εμάς, εκτός από όσους σε κάθε χώρο υπάρχουν και υφέρπουν, δεν μπορούν να χαρακτηρίζουν τους υπόλοιπους. Η αλήθεια είναι ότι πολλές φορές η εκκλησία, μη θέλοντας να διαφημιστεί ή να αυτοδιαφημιστεί που είναι ακόμη χειρότερο. Δεν βγάζει προς τα έξω την αποστολή της και το έργο της. Εγώ προσωπικά δεχόμουν από δημοσιογράφους συχνά ερωτήσεις στο Ρέθυμνο, για το τι κάνει η εκκλησία, πόσους περιθάλπει και απέφευγα να απαντήσω, λέγοντας τους πολύ ειλικρινά, ότι το ευαγγέλιο μου λέει το ένα χέρι, να μην ξέρει τι κάνει το άλλο. Δεν υπάρχει λόγος να γίνεται διαφήμιση του έργου της εκκλησίας, αυτό που με ενδιέφερε πραγματικά στα 12 χρόνια που βρισκόμουν στο Ρέθυμνο, ήταν να μην εμφανιστεί ούτε μια εικόνα ενός ανθρώπου στους κάδους και αυτό με κάποιο τρόπο η τοπική εκκλησία το έχει καταφέρει, δεν δυσφημίστηκε ποτέ αυτή η πόλη, έχοντας κάποιους ανθρώπους έτσι. Στεγάζοντας του αστέγους, αυτούς που ήθελαν να στεγαστούν και όχι αυτούς που δεν ήθελαν».
Μάλιστα, σημείωσε ότι λίγο πριν φύγει από το κτίριο της Αρχιεπισκοπής, είδε έναν άνθρωπο για τον οποίο την περασμένη εβδομάδα είχε γίνει μεγάλο θέμα σε τοπικά ΜΜΕ, διότι βρισκόταν έξω από το κτίριο. «Ο άνθρωπος αυτός δύο φορές έχει πάει στις αρμόδιες δομές και φεύγει. Σήμερα το ίδιο. Έχει το δικό του τρόπο ζωής και δεν τον διαταράσσει, δε γνωρίζω για ποιο λόγο δεν τον κρατούν. Πριν από 10 λεπτά τον είδα μπροστά μου στην πόρτα. Οι συνεργάτες μου τον ρώτησαν γιατί έφυγε από εκείνη τη δομή των αστέγων. Εμείς στο Ρέθυμνο είχαμε κάνει, – επειδή ήταν και μικρός ο αριθμός και αυτό μπορούσαμε να κάνουμε αφού πήραμε και τις γνώμες των ειδικών, στεγάσαμε 8 αστέγους που είχαμε σε 4 διαμερίσματα, που τα πληρώναμε από το υστέρημα της Μητροπόλεως κάθε μήνα αλλά δεν ήταν αυτό. Αυτό που ήθελα εγώ να έχουν και σε ένα βαθμό όχι στο επιθυμητό, επιτεύχθηκε, ήταν να κοινωνικοποιηθούν οι άνθρωποι αυτοί. Αυτό καταφέραμε και ίσως ήταν το καλύτερο. Μια μέρα σε συνεργασία με το Σύλλογο των Οικογενειακών Ιατρών, τους κάναμε εξετάσεις, να βγάλουν την κάρτα υγείας, να γίνουν πολίτες, να κάνουμε φορολογικές δηλώσεις που δεν είχαν κάνει ποτέ, να τους βγάλουμε το ΑΦΜ, να τους κάνουμε όλα αυτά που πρέπει να έχει ένας πολίτης».
Ο ίδιος, διευκρίνισε πως δεν υπάρχει η εκκλησία της Κρήτης, για να υποκαταστήσει αρμόδιους φορείς ή ανθρώπους που έχουν το μέλημα τους. «Εμείς μπορεί στην καλή μας θέληση να κάνουμε κάποια λάθη εξαιτίας της έλλειψης της γνώσης και το αντικείμενο το συγκεκριμένο, δεν είναι το καθενός μας να άπτεται προβλημάτων συγκεκριμένων. Κάποια στιγμή η εκκλησία καταπιάστηκε με το θέμα των εξαρτημένων ανθρώπων, είναι όμορφο αν θέλεις να σταθείς κοντά τους και μπορείς να το κάνεις με αυτά που εσύ γνωρίζεις. Θέλεις όμως τις γνώμες των ειδικών, χωρίς αυτούς δεν μπορείς και δεν πρέπει να κάνεις τίποτα. Είχα ζητήσει για τους αστέγους, την βοήθεια των ειδικών που μου είπαν τότε, μην τους βάλεις επ’ουδενί σε αυτό το ίδρυμα, κινδυνεύουν να πάθουν χειρότερα από τον ιδρυματισμό παρά από αυτά που παθαίνουν έξω στο κρύο. Το σεβάστηκα και παρά το ότι είχα φτιάξει ένα κτίριο που μπορούσε να φιλοξενήσει 40 ανθρώπους, προτιμούσαμε να νοικιάζουμε 4 διαμερίσματα και να έχουμε αυτούς τους ανθρώπους, με χίλια βάσανα το κάναμε αυτό, για άλλους λόγους που δεν χρειάζεται να πούμε. Εγώ είμαι ανοιχτός σε συνεργασίες και αυτό θα το κάνω και ξαναλέω, δεν θέλω να υποκαταστήσει κανένα η εκκλησία, ούτε έχει το νομικό πλαίσιο να το κάνει. Γιατί πολλές φορές και αυτά που έκανε η εκκλησία στο παρελθόν με ιδρύματα και γηροκομεία, ήταν καλές προσπάθειες που ξεκινούσαν από καλή θέληση όμως αν δεν είναι στα πλαίσια των νομικών υποχρεώσεων, αν δεν έχουν τις προδιαγραφές που άπτονται και η εργασία δεν γίνεται σωστά, πχ. ο τρόπος που επιλέγονται οι άνθρωποι που διακονούν σε αυτές τις δομές».
Ο Σεβασμιότατος, εξέφρασε τη χαρά του καθώς όπως είπε σήμερα επισκέφθηκε μετά το Πρότυπο Γενικό Λύκειο, τη Μονάδα Φροντίδας Ηλικιωμένων του Αγίου Μηνά, που λειτουργεί τόσο όμορφα και υποδειγματικά, με ανθρώπους αφοσιωμένους, επαγγελματίες, που γνωρίζουν το αντικείμενο τους και ξέρουν πως να συμπεριφερθούν. «Κάναμε το λάθος με εθελοντές που είχαν την καλή πρόθεση, να καλύπτουμε τις ανάγκες. Σκέφτομαι όμως πως είναι σοβαρό αυτό και σωστό ή πρέπει τελικά, όλοι μαζί να καθόμαστε σε ένα τόπο, όλοι αυτοί που έχουν από το νόμο, την αρμοδιότητα και όσοι έχουν την καλή διάθεση, να βοηθήσουν, να παίρνουμε κάποιες αποφάσεις χωρίς να επικαλύπτει ο ένας τον άλλο και να νομίζουμε ότι κάνουμε τα πάντα, αν κάνουμε μια ενέργεια. Βλέπω και ακούω ανθρώπους και φορείς να μαζεύουν τρόφιμα τα Χριστούγεννα ή το Πάσχα και λέω, καλά δεν τρώνε μια φορά τον χρόνο οι άνθρωποι ούτε με μια τσάντα καλύπτουμε ανάγκες. Η πρώτιστη ανάγκη είναι εκείνη; Έρχονται κάθε μέρα άνθρωποι και μας χτυπούν την πόρτα λόγω των φουσκωμένων λογαριασμών και ζητούν βοήθεια για να μην τους κοπεί το ρεύμα. Δεν έχουν αυτά τα ποσά τα υπέρογκα και είναι αυτό κάτι πολύ σοβαρό. Δεν ξέρω τι θα γίνει και πως θα βοηθηθούν αυτοί οι άνθρωποι, πάντως βλέπω μερικούς λογαριασμούς και τρελαίνομαι. Δεν ξέρει κανείς ποιος πρέπει και που πρέπει, να απευθυνθεί και πως μπορούμε να βοηθήσουμε τελικά και πως έχουμε φτάσει εκεί. Αύριο μεθαύριο, είναι ο πόλεμος, η κρίση. Το ακούσαμε χθες το βράδυ στις ειδήσεις και είδαμε ένα μικρό σύνδρομο πανικού, για την επισιτιστική κρίση».
«Να κάτσουμε γύρω από ένα τραπέζι και να προετοιμαστούμε για τα χειρότερα»
Σημείωσε δε, πως είχε χθες την ευκαιρία να συζητήσει με ανθρώπους του χώρου αλλά και με ανθρώπους του χώρου των ζωοτροφών, καθώς είναι και αυτό ένα ζήτημα που τον απασχολεί ιδιαίτερα, ανάμεσα στα δύσκολα θέματα της επικαιρότητας. «Μαθαίνω από το Ρέθυμνο σήμερα, πως οι άνθρωποι προβαίνουν στη σφαγή των κοπαδιών τους γιατί δεν έχουν τις ζωοτροφές. Τι θα γίνουμε με όλα αυτά που έρχονται; Όλα αυτά δεν είναι για να μας καταλάβει πανικός, αλλά γιατί σκέφτομαι ότι όλοι μαζί – και αυτό έχω σκοπό αύριο που θα δω τους άρχοντες μας όλους μαζί στο χώρο της παρέλασης, να τους πω, πρέπει να καθίσουμε σε ένα τραπέζι και να δούμε όχι τα προβλήματα που υπάρχουν αλλά αυτά που έρχονται. Ακόμη και αν χρειαστεί να φιλοξενήσουμε κάποιους ανθρώπους από το πεδίο των μαχών, Κάποια παιδιά, είναι λίγα αυτά που γράφονται στα σχολεία, αλλά δεν ξέρουμε αύριο μεθαύριο τι μας περιμένει. Πρέπει να είμαστε ίσως προετοιμασμένοι για τα χειρότερα και ας μη γίνουν ποτέ. Πρέπει να είμαστε αποφασισμένοι, να συνδράμουμε. Πάντα πιστεύω ότι μονιασμένοι, ενωμένοι μπορούμε να κάνουμε πολλά. Όπως λέει και ένας φίλος, για το κακό φτάνει ένας αλλά για το καλό πρέπει να συνεργαστούμε πολλοί».
Ωστόσο, δεν παρέλειψε να αναφερθεί μεταξύ άλλων, τόσο στο ζήτημα της πανδημίας όσο και στο θέμα των εμβολίων, λέγοντας πως η εκκλησία τοποθετήθηκε πολύ ξεκάθαρα σε αυτό το θέμα. «Ο πατριάρχης μας μίλησε για τον κίνδυνο που έχουν οι πιστοί και όχι η πίστη, από τη λανθασμένη θεώρηση του γεγονότος. Εμείς εδώ στην Κρήτη μιλήσαμε για το δώρο του Θεού, που δίνει τη γνώση στους ανθρώπους που ερευνούν, που κάνουν αυτό που πρέπει με το πλήρωμα της καρδιάς τους, να βοηθούν την ανθρωπότητα, που σε σύντομο χρονικό διάστημα μας έδωσαν τη δυνατότητα να σωθούν ζωές. Αν δεν είχαμε το εμβόλιο, εγώ πρώτος μπορεί να μη μιλούσα σήμερα και κάποια στιγμή το είπα δημόσια ότι δόξα τω Θεώ που υπάρχει αυτό το εμβόλιο. Το φάρμακο που μας χάρισε ο Θεός για να σωθούν ζωές, κάποιοι δεν το κατάλαβαν, κάποιο δεν θα το καταλάβουν ίσως και ποτέ. Είναι σεβαστές όλες οι απόψεις. Λέω συχνά πυκνά ότι βιώνουμε τα τελευταία χρόνια και είναι σύμπτωμα των καιρών μας, ακραίες φωνές και τάσεις, όχι μόνο στο θρησκευτικό χώρο, που πάντα υπάρχουν άνθρωποι με φανατισμό και φονταμενταλισμό, αλλά υπάρχουν στο χώρο της πολιτικής, της σκέψης και αυτές οι ακραίες φωνές πολλές φορές συμπίπτουν κιόλας. Είναι κοινός τόπος ότι τα άκρα ταυτίζονται, η μέση και βασιλική οδός ήταν αυτή που πάντα σε κάθε εχέφρονα άνθρωπο πρέπει να πρυτανεύει. Δόξα τω Θεώ που κάποιοι άκουσαν τη φωνή της εκκλησίας που δεν κρύφτηκε πίσω από το δάχτυλο της και η Σύνοδος μας τοποθετήθηκε και κάποιοι από εμάς χρειάστηκε δημόσια να εμβολιαστούν για να προτρέψουν τους ανθρώπους».
Κλείνοντας, ο Αρχιεπίσκοπος Κρήτης σημείωσε πως υπήρξαν και φωνές διάφορες, που θα υπάρχουν πάντα αλλά μπορούν εκφράζονται με κοσμιότητα και μέσα στην εκκλησία δεν περισσεύει κανείς. «Μπορούμε να δεχόμαστε τις αντίθετες απόψεις και να διαλεγόμαστε μαζί με τους ανθρώπους αυτούς, εκτός αν δεν θέλουν να διαλεχθούν και να πεισθούν. Σε καμία περίπτωση δεν δεχθήκαμε και δεν θα δεχόμαστε να διακρίνουμε τους ανθρώπους, ούτε την υποχρεωτικότητα κάποιων θεμάτων. Αυτό τονίσαμε στην πολιτεία και στους αρμόδιους. Μακριά από εμάς τέτοιες καταστάσεις, που γίνονται πιεστικές και φορτικές για την ψυχική υγεία κάποιων ανθρώπων. Αυτό που θέλουμε πάντα, είναι την ειρήνη των ψυχικών δυνάμεων και τον διάλογο, μερικοί άνθρωποι παρά το ότι κλήθηκαν σε διάλογο δεν τον έκαναν ποτέ. Κάποιοι θέλησαν να κάνουν ένα καλόπιστο διάλογο και άλλοι κρύφτηκαν πίσω από διάφορα που από το διαδίκτυο τους έκαναν σοφούς. Έχουμε πολλές φορές και αυτά που κάνουν τη ζωή μας αντί πιο εύκολη, πιο δύσκολη. Εδώ είμαστε, να ακούμε, να ακούμε και να ακούμε».